Mỗi năm sẽ có một thời khắc chuyển giao năm cũ và năm mới, người ta gọi thời điểm đó chính là giao thừa. Đây là khoảng thời gian báo hiệu cho một khởi đầu mới trong năm sau.
Trong thời khắc đặc biệt ấy, nghi thức cúng giao thừa sẽ được tiến hành tùy theo năm thiếu hay đủ (ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp). Lúc này, các gia đình hãy chuẩn bị một chiếc bàn lớn chắc chắn, đủ rộng rồi tiến hành trải thêm khăn bàn hoặc vải sạch để bày mâm lễ cúng giao thừa.
Để nghi lễ cúng giao thừa ngoài trời diễn ra trang trọng và tươm tất hơn, bạn có thể trải thêm một chiếc khăn hoặc vải sạch bên dưới nhằm mang đến khu vực cúng trong đẹp cũng như thể hiện được sự trân trọng đối với các vị thần Hành khiển.
Với lễ cúng ở ngoài trời, mâm cúng giao thừa thường đặt theo hướng Bắc hoặc hướng Đông. Theo quan niệm dân gian Việt Nam, hướng Bắc là hướng của Thượng Đế, còn hướng Đông là hướng của Thiên Tử. Do đó, các gia đình nên đặt một trong hai hướng trên đây để mọi sự hanh thông hơn trong năm Quý Mão 2023.
Ngoài ra, vào ngày cuối cùng của năm cũ (tính theo lịch Âm), vị quan Hành khiển cũ sẽ khẩn trương tiến hành bàn giao để thần Hành khiển mới tiếp nhận công việc nên sẽ chỉ đi ngang quan chứng khiến tấm lòng của gia chủ. Chính vì thế, mâm cúng cũng nên đặt ở vị trí giữa sân hoặc trên sân thượng để các vị thần linh có thể nhìn thấy dễ dàng.
Tương truyền rằng mỗi năm, Ngọc Hoàng sẽ thay toàn bộ quan quân trông nom việc hạ giới. Do đó, gà cúng giao thừa nên quay đầu ra ngoài để thể hiện sự đưa tiễn ngài Hành khiển cũ và chào đón Hành khiển mới.
Nếu như năm cũ gặp phải ông thần Hành khiển lười biếng, kém cỏi và tham lam thì hạ giới sẽ chịu khổ nên hướng đầu gà quay ra ngoài để đón ông thần mới với nhiều hy vọng, ước nguyện tốt đẹp cho năm sau như nông sản được mùa, ít thiên tai, không có bệnh tật,...
Bên cạnh đó, một số quan niệm cho rằng cách đặt gà cúng giao thừa đúng là nên quay đầu vào bát hương với tư thế “con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu” và không nên đặt gà quay đầu ra, vì cho đó là gà “không chịu chầu”. Song, quan niệm này có nhiều người không đồng tình vì gà quay đầu vào trong thì phao câu chổng ra ngoài, không đẹp mắt.
Trước sự tranh cãi gà cúng giao thừa trong nhà, các chuyên gia nghiên cứu văn hóa dân gian cho biết, gà đặt hướng quay ra ngoài hoặc quay vào bát hương đều được nhưng quan trọng nhất là sự thành tâm khi thực hiện nghi lễ thờ cúng.
Ngoài ra, khi cúng giao thừa với món gà, gia chủ cần lựa chọn gà trống nguyên con thay vì chặt ra từng miếng. Việc để nguyên con gà nhìn sẽ có tính thẩm mỹ, đồng thời thể hiện sự nghiêm cẩn đối với các vị thần, ông bà tổ tiên. Để giúp gà cúng trông đẹp mắt hơn, gia chủ có thể cho bông hoa hồng đỏ vào mỏ gà với ý nghĩa may mắn về tài lộc.