Thủ Thiêm là điển hình sai phạm về thu hồi đất

Theo đó, việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, không thực hiện lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức đấu thầu dự án có sử dụng đất hoặc đấu giá quyền sử dụng đất mà áp dụng phổ biến hình thức chỉ định.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội trình bày Báo cáo kết quả giám sát tối cao việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018. (Ảnh: TTXVN).

Cho chuyển mục đích sử dụng đất thương mại, dịch vụ sang đất ở đô thị không đảm bảo thủ tục và quy định; cho phép điều chỉnh mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ không đúng thẩm quyền, giao đất không đúng đối tượng, không phù hợp, không có trong kế hoạch sử dụng đất; giao đất khi văn ban chấp thuận đầu tư hết hiệu lực...

Về giá đất, đến nay tất cả các địa phương đã xây dựng, ban hành và công bố công khai bảng giá đất. Tuy nhiên việc xác định giá đất cụ thể còn vướng mắc trong áp dụng, các phương pháp xác định giá đất còn sai sót, hạn chế, không phù hợp với quy định và thực tế.

Thời gian triển khai kéo dài, làm chậm thu vào ngân sách nhà nước, chưa phù hợp với giá thị trường gây thất thoát, dẫn đến khiếu nại của người dân bị thu hồi...

Liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, theo báo cáo một số dự án triển khai công tác này còn chậm. Ngân sách bố trí cho công tác giải phóng mặt bằng còn khó khăn. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại nhiều địa phương vẫn còn chưa thực hiện đúng quy định, mở rộng phạm vi thu hồi như tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP HCM).

Tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 2, UBND TP Hồ Chí Minh đã vi phạm trong việc thu hồi đất ngoài ranh (ngoài quy hoạch). (Ảnh minh họa: Quang Nhựt/TTXVN).

Báo cáo cũng nêu ra nhiều bất cập về tài chính đất như nguồn thu từ đất đai còn chưa bảo đảm bền vững, chủ yếu thu từ các hình thức giao đất thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất đất một lần cho cả thời gian thuê trong khi giá thuê thấp và không kịp thời điều chỉnh.

Việc tạo nguồn lực từ đất đai đô thị cho công tác nâng cấp, cải tạo đô thị chưa thực hiện được, chưa khai thác và phân bố hiệu quả nguồn lực từ đất đai đô thị, ảnh hưởng tiêu cực tới thực hiện công bằng xã hội, giảm chênh lệch giàu nghèo.

Còn các dự án chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai, chậm nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó có những dự án có tỉ lệ chậm nộp/số phải nộp rất cao, ví dụ như tại các địa phương: TP Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh Bắc Giang, Khánh Hòa, Đồng Nai, Bình Dương.

Nhiều trường hợp được giao đất không thu tiền sử dụng đất trước đây chưa chuyển sang hình thức thuê đất theo đúng quy định.