TP HCM thu 132.830 tỷ đồng tiền sử dụng đất trong 10 năm qua

Theo thống kê, tổng số thu tiền sử dụng đất của TP HCM giai đoạn 2011- 2021 là 132.830 tỷ đồng, chiếm khoảng hơn 4% tổng thu ngân sách nhà nước của thành phố. HoREA cho rằng, kết quả số thu ngân sách từ đất đai như trên, đã không phản ánh đúng tiềm năng nguồn lực từ đất đai.

"Lẽ ra nguồn thu ngân sách từ đất đai có thể đạt khoảng trên dưới 15% tổng thu ngân sách nhà nước của địa phương thì mới hợp lý", Hiệp hội nhận định.

Phân tích cụ thể từng giai đoạn, từ 2011 - 2014, số thu tiền sử dụng đất bị sụt giảm mạnh do thị trường bất động sản "đóng băng" những năm 2008 - 2013 (trừ năm 2010 thị trường phục hồi và tăng trưởng nóng).

Đầu năm 2014 thị trường phục hồi và tăng trưởng trở lại, do đó, từ năm 2015 số thu tiền sử dụng đất bật tăng đạt 16.073 tỷ đồng, gấp 2,66 lần so với năm trước. 

Trong giai đoạn 2016 - 2021, số thu tiền sử dụng đất đạt 82.932 tỷ đồng, chỉ chiếm 5,9% tổng thu ngân sách của thành phố. Năm 2017 - năm phát triển đỉnh cao của thị trường bất động sản, số thu tiền sử dụng đất thu được là 21.706 tỷ đồng, nhưng cũng chỉ chiếm 6,19% tổng thu ngân sách thành phố năm đó. 

Tiền thu tăng chủ yếu nhờ vào các dự án cũ đã được phê duyệt trước ngày Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 99/2015/NĐ-CP có hiệu lực. Sau thời điểm này, hầu như tất cả các dự án nhà ở thương mại đã bị "ách tắc" thủ tục đầu tư do Khoản 4 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 và Khoản 2 Điều 18 Nghị định 99/2015/NĐ-CP quy định phải có 100% đất ở thì mới được chỉ định chủ đầu tư.

4 năm gần đây (2018 - 2021), tiền thu sử dụng đất tiếp tục xu thế giảm mạnh do thiếu nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở. Riêng số thu tiền sử dụng đất năm 2020 chỉ đạt 7.634 tỷ đồng, bằng một nửa số thu năm 2019 và chỉ bằng 1/3 số thu năm 2017.

Số thu tiền sử dụng đất năm 2021 chỉ đạt 7.560 tỷ đồng, gần bằng số thu năm 2020 và cũng chỉ gần bằng 1/3 số thu tiền sử dụng đất năm 2017. Nguyên nhân như đã nêu trên cộng với nguyên nhân do tác động của đại dịch Covid-19.

Về thuế thu nhập doanh nghiệp từ kinh doanh bất động sản, trong 4 năm (2017 - 2020) TP HCM thu về 15.376 tỷ đồng. Thuế thu nhập doanh nghiệp có xu hướng giảm, tuy nhiên, có một số doanh nghiệp đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp tăng do đạt lợi nhuận cao. Đa số trường hợp này rơi vào các doanh nghiệp được chỉ định làm chủ đầu tư dự án.

Về vấn đề này, HoREA nhận định: "Việc chỉ định làm chủ đầu tư dự án có nguồn gốc đất công, trụ sở làm việc cũng là "điểm trừ" về tính chưa minh bạch của thị trường bất động sản, cũng là mảnh đất màu mỡ cho nhóm lợi ích và các doanh nghiệp thân hữu".

Cũng theo Hiệp hội, trong năm 2021 vừa qua, điểm nổi bật trong thu ngân sách TP HCM là số thu lệ phí trước bạ nhà đất đạt tăng gấp 4,3 lần so với năm 2020, đạt 5.042 tỷ đồng, chiếm phân nửa số thu lệ phí trước bạ nhà đất giai đoạn 2016 - 2021. Điều này cho thấy hoạt động giao dịch nhà đất đã bật tăng trở lại và công tác quản lý thuế đạt hiệu quả cao.