Bắc Ninh là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa của dân tộc, ngoài dân ca quan họ, mảnh đất Kinh Bắc này còn có nhiều thắng cảnh đẹp nao lòng cùng các làng nghề truyền thống như: Tranh Đông Hồ, làng nghề Đúc Đồng, Gốm Phù Lãng...
Ngoài ra, Bắc Ninh cũng không thiếu những làng nghề sản xuất các món ăn đặc sản như: bánh khúc làng Diềm, bánh tro Đình Tổ, nem bùi Ninh Xá...những món ăn tuy không khó tìm ở những địa phương khác nhưng chỉ khi đến đây du khách mới có thể thưởng thức vị chuẩn nhất so với nguyên bản của thời ông bà ta.
Nhắc đến đặc sản Bắc Ninh thì không thể không nhắc đến bánh phu thê Đình Bảng. Bánh phu thê là loại bánh truyền thống không thể thiếu trong mâm bánh kẹo trong ngày lễ Tết hay cưới hỏi. Loại bánh nhìn tuy đơn giản nhưng lại yêu cầu sự tỉ mỉ, cầu kì trong từng công đoạn.
Là hình ảnh tượng trưng cho đôi lứa nên duyên vợ chồng, màu xanh tượng trưng cho sự thủy chung, lạt đỏ tơ hồng se duyên. Bánh phu thê phải gói thành cặp, 2 lớp lá, lá chuối ở trong, lá dong ở ngoài.
Các nguyên liệu làm nên chiếc bánh nhỏ hoàn toàn là những sản vật của đồng quê, vỏ bánh làm từ nếp cái hoa vàng, nhân đậu xanh được trộn với mứt bí, mứt sen, cùi dừa để tạo vị béo, ngậy. Màu vàng của vỏ bánh được làm bằng nước quả dành dành chứ không phải phẩm màu.
Để thưởng thức thứ bánh thơm ngon này, du khách có thể tìm đếm làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh. Đây là ngôi làng duy nhất có thể làm nên hương vị độc đáo, thơn ngon chuẩn vị. Dọc bên đường lối vào Đền Đô ở Đình Bảng, các hàng bánh gia truyền nối tiếp nhau không khó để tìm.
Là món bánh đã có tuổi đời hàng trăm năm, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tuy đã có những cải tiến để phù hợp với thị hiếu nhưng chẳng hề đánh mất hương vị cốt lõi của thức bánh này. Bánh tẻ làng Chờ vừa dẻo dai, vừa thơm giòn, vị thanh mát, một thức quà không bao giờ quên trong tâm thức của bao đứa trẻ.
Gạo làm bánh được lấy từ những cánh đồng của Phú Mẫn, Nghiêm Xá, Trung Bạn, Ngân Cầu, Ngô Nội, Tiên Trà, Phù Lưu… nơi sản sinh những giống lúa gạo thơm ngon, hương vị không đâu bắt chước được. Từ gạo làm vỏ bánh đến phần nhân thịt đều rất khắt khe trong lúc chọn nguyên liệu.
Chiếc bánh tẻ chỉ bằng hai ngón tay, dài tầm 1 gang tay, được hấp chín trong chõ, ăn khi vừa lấy từ trong chõ ra, sau lớp lá khói bốc nghi ngút hiện ra một chiếc bánh trắng ngà, dẻo dai, ăn vào đậm đà, béo ngậy thanh mùi lá, mùi đặc trưng của bánh tẻ không lẫn đi đâu được.
Bánh tẻ được bán vào tất cả các thời điểm trong năm nhưng nhiều nhất vẫn từ tháng 8 âm lịch năm trước đến tháng 2 năm sau. Du khách có thể tìm đến làng Phú Mẫn, Nghiêm Xá, Trung Bạn, Ngân Cầu, Ngô Nội, Tiên Trà, Phù Lưu...
Một biểu tượng ẩm thực khác của vùng đất Kinh Bắc đó chính là thứ bánh tròn nhỏ thơm nức mũi ấy. Bánh khúc ở đâu cũng có, tuy nhiên để thưởng thức món bánh khúc chuẩn vị nhất thì phải ăn bánh khúc làng Diềm, nơi mà người ta dùng lá khúc mọc dại ven đường để chế biến thay vì dùng bột.
Bánh khúc ngoài nhân đỗ xanh cùng ba chỉ lợn thì có thêm nhân hành, loại nhân này gồm hành khô, mộc nhĩ, hạt tiêu, rau răm, ba chỉ, băm nhỏ tất cả trộn lẫn chúng với nhau.
Linh hồn của món bánh khúc chính là hương vị rau khúc, việc tuyển chọn rau khúc ở làng Diềm rất tỉ mỉ, kĩ lưỡng. Bánh nấu chín dẻo thơm, bùi bùi, béo béo, và đặc biệt nhất chính là mùi lá khúc thanh mát đặc trưng hiếm nơi nào có được.
Để tìm ăn món bánh thơm ngon này, du khách có thể tìm đến làng Viêm Xá, thuộc xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Tuy nhiên hiện nay còn rất ít hộ làm bánh, chính vì vậy du khách có thể hỏi thăm người dân để tìm mua bánh.
Với chất thịt hồng hào, thơm ngon, nhiều dinh dưỡng, gà Hồ Kinh Bắc còn được gọi bằng cái tên khác sang chảnh hơn đó là “gà tiến vua”. Vốn nổi tiếng bởi mang đậm nét tâm linh, văn hóa gắn với lễ hội truyền thống và tranh dân gian Đông Hồ.
Tuy nhiên, gà Hồ còn được mệnh danh là giống gà quý hiếm, khó tìm mua. Vẻ bề ngoài của gà Hồ mang nhiều ý nghĩa thể hiện các phẩm chất của bậc chính nhân quân tử: Văn, Vũ, Dũng, Nhân, Tín...Về phẩm chất, một con gà trưởng thành có thể nặng đến 9 - 10kg, thịt thơm ngon nhiều dinh dưỡng và có giá thành “đắt xắt ra miếng”.
Để tìm mua loại gà sang chảnh này, du khách có thể tìm đến làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh). Còn nếu muốn thưởng thức các món ăn chế biến từ gà hồ du khách tìm nhà hàng Quán Nón trên đường Huyền Quang, phường Minh Xá, thành phố Bắc Ninh.
Không khó để có thể tìm thấy các nhà hàng tại Bắc Ninh có bán đặc sản chim trời, từ các món nướng, quay, hấp đến hầm thuốc bắc, hầm xả tiêu xanh, vô cùng đa dạng và phong phú.
Mùa nào thức ấy, xuân ăn sẻ, gáy, sâm cầm, hạ ăn cuốc, cò, thu ăn ngói, rẽ giun, đông ăn vịt trời, ngỗng trời, le le với đủ món nướng, xào, hấp, luộc, quay, tiết canh, tiết hòa rượu…Vừa thưởng thức món chim trời thơm ngon vừa nghe các liền anh, liền chị hát dân ca quan họ thì còn gì bằng.
Khắp các ngõ ngách cón đường tại Bắc Ninh không thiếu những quán chim trời, nhưng để thưởng thức món ăn ngon, hấp dẫn du khách tìm đến những quán chim trời nổi tiếng là Bình Thảo ở gần cầu cạn, Tuấn Giang ở Khu đô thị mới Nam Võ Cường hay Vương Loan ở phường Suối Hoa.