Ai mới là người hưởng lợi trong vụ máy bay không người lái tấn công nhà máy dầu lớn nhất thế giới của Ả Rập Xê Út?

Cuộc tấn công bằng máy bay nhằm vào nhà máy lọc dầu thuộc mỏ Abqaiq và Khurais khổng lồ của công ty Saudi Aramco, đã khiến 5,7 triệu thùng mỗi ngày ngừng sản xuất, tương đương 50% sản lượng khai thác cả nước và 5% sản lượng khai thác toàn cầu.

Ả Rập Xê Út chịu thiệt 

Giá dầu thế giới tăng vọt lên 20% những ngày qua. Cụ thể, giá dầu Brent sáng hôm sau vụ tấn công tăng hơn 19% lên 71,95 USD/thùng. Giá dầu WTI cũng tăng lên 63,34 USD/thùng.

Theo lí, chuyện này sẽ làm dày thêm kho bạc của các quốc gia OPEC, nhưng hầu hết các chuyên gia cho rằng Ả Rập Xê Út, thành viên chủ chốt OPEC, có thể sẽ không có lợi trong tình thế này.

Ả Rập Xê Út phải mất hàng tháng trời mới cơ bản khắc phục được hậu quả. (Ảnh: Planet Labs).

Nhà kinh tế độc lập Julian Jessop, phân tích trên AFP rằng: "Nếu giá dầu vẫn ở mức cao, và đặc biệt là nếu chúng tiếp tục tăng, thì điều này rất có thể là do sự gián đoạn liên tục đối với sản xuất của Ả Rập Xê Út - vì vậy họ sẽ không ở bất kì vị trí nào để hưởng lợi".

Theo các người quen thuộc với vấn đề này, các nhà chức trách Ả Rập Xê Út đang cân nhắc xem có nên trì hoãn việc IPO của Aramco như dự tính không.

OPEC và Nga "dậu đổ bìm leo"

Ngoài Ả Rập Xê Út, OPEC còn có 13 quốc gia thành viên khác. Họ cùng nhau sản xuất ra gần 1/3 lượng dầu của thế giới. Hè năm nay, thị trường dầu lửa từng nóng bỏng bởi OPEC đã tìm cách nhỏ giọt nguồn cung, nhằm nâng giá.

Đỉnh điểm, tháng 7 vừa rồi, họ đã kí một hiệp ước mới với các đồng minh lớn bao gồm Liên bang Nga, về việc cùng nhau kéo dài hành động cắt giảm sản lượng dầu hàng ngày. Giá dầu khi ấy hầu như thường trực trên nóc 70 USD/thùng.

OPEC và Nga từng bắt tay nhau thao túng thị trường dầu thế giới. (Ảnh: Axios).

Các cuộc tấn công vào nhà máy của công ty quốc gia Arab Aramco có thể làm lợi cho các nhà sản xuất có năng lực dư thừa, vì lượng cung dầu mỏ toàn cầu đang bị suy giảm. "Các nhà sản xuất khác của OPEC sẽ được hưởng lợi nhiều hơn và cả những nước không trong OPEC cũng vậy, tiêu biểu là Nga", Jessop khẳng định.

Về vấn đề an ninh khu vực Lưỡng Hà báo động sau vụ tấn công, nhà kinh tế này phân tích thêm: "Yếu tố vị trí địa lí là vấn đề quan trọng. Bất kì bên nào phụ thuộc vào việc vận chuyển dầu hoặc khí đốt qua Eo biển Hormuz cũng có thể gặp rủi ro, nếu căng thẳng khu vực leo thang. Nhìn chung, các quốc gia có năng lực sản xuất dư thừa sẽ được hưởng lợi nhiều nhất, các nước khác cũng có thể bán dầu với giá cao hơn".

Mỹ sẽ "thừa nước đục thả câu"?

Ở chiến tuyến khác, Hoa Kỳ hẳn đang gặt hái nhiều lợi ích do vị thế là nhà sản xuất lớn nhất thế giới về dầu đá phiến.

Các nhà phân tích của JBC Energy chia sẻ trên Thời báo Kinh doanh Toàn cầu rằng: "Tình hình này có nghĩa là ngành công nghiệp khai thác dầu đá phiến của Mỹ sẽ trực tiếp được hưởng lợi… Và sẽ rất thú vị khi xem Mỹ bổ sung các thùng dầu vào thị trường nhanh như thế nào".

Các nhà phân tích này dự đoán Mỹ sẽ gia tăng xuất khẩu dầu thô của mình trong những tháng tới.

Thực tế, Mỹ đã có hành động ngay sau hôm xảy ra vụ tấn công. Reuters xác nhận Tổng thống Trump sẵn sàng sử dụng kho dự trữ dầu khẩn cấp của Mỹ khi cần thiết, để đảm bảo nguồn cung ổn định sau vụ tấn công các cơ sở dầu mỏ của Ả Rập Xê Út, làm tê liệt 5% sản lượng của thế giới.

Năm rồi, Mỹ từng bơm ồ ạt dầu đá phiến ra thị trường để phá giá, khiến OPEC và Nga khó thể ngồi yên. (Ảnh: Market Watch).

Tổng thống Trump nói rằng: "Cuộc tấn công vào Ả Rập Saudi có thể có tác động đến giá dầu. Tôi đã ủy quyền bơm dầu từ Cục Dự trữ Dầu khí Chiến lược, nếu cần, với số lượng được xác định đủ để giữ nguồn cung thị trường luôn tốt".

Mỹ và Iran đang kì kèo đổ tội nhau chủ mưu vụ tấn công. Tổng thống Trump cảnh báo Mỹ sẵn sàng "khóa mục tiêu và lên nòng" để đáp trả, việc xảy ra phản ứng quân sự là điều rất có thể.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Abbas Mousavi đã bác bỏ cáo buộc của Hoa Kỳ. Phía Iran còn tuyên bố: "Tất cả các căn cứ của Mỹ và các hàng không mẫu hạm của họ dù có khoảng cách lên tới 2.000 km quanh Iran nhưng đều nằm trong tầm bắn của các tên lửa của chúng tôi".

Trung Quốc "tiến thoái lưỡng nan"

Về phía Trung Quốc, vốn vẫn vướng mắc với Hoa Kỳ trong thương chiến, cũng được cho là sẽ chịu thiệt hại do nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ và thiếu năng lượng.

Các cường quốc châu Á, có sự tăng trưởng đang chững lại, cũng đang phải vật lộn với lạm phát gia tăng và một ngành sản xuất hoạt động kém. Tuy nhiên, nhu cầu dầu cũng đã giảm đi trong bối cảnh tăng trưởng yếu hơn.

Nhà phân tích Jason Schenker của tạp chí Prestige Economics. chia sẻ: "Trong khi một số người dự báo giá dầu thô sắp tăng vọt lên 100 USD/thùng, chúng tôi thấy rủi ro tăng ít hơn thế. Xét cho cùng, nền kinh tế toàn cầu đã chậm lại khá nhiều, và Trung Quốc cũng như châu Âu đang ở giữa thời kì suy thoái sản xuất".

Trung Quốc "cạch mặt" Mỹ, từng căng thẳng với Nga, sự cố Ả Rập sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung dầu trong nước. (Ảnh: Hurimg).

Các nhà phân tích cho biết nền kinh tế toàn cầu đang chịu sự suy giảm mạnh trong bối cảnh chiến tranh thương mại Trung Quốc - Mỹ. Nền kinh tế vốn đang nhạy cảm có thể sẽ bị ảnh hưởng tiếp từ giá dầu tăng vọt.

Chuyên gia Jennifer McKeown tại Capital Economics cho rằng: "Cuộc tấn công vào Ả Rập Xê Út dường như không phải là một thảm họa đối với nền kinh tế toàn cầu. Nhưng căng thẳng đang gia tăng ở Trung Đông là một cơn gió bấc cho cú chạy nước rút của kinh tế thế giới trước thềm cuối năm. Suy thoái toàn cầu đang treo lửng lơ trước những thời điểm không chắc chắn, và một cuộc xung đột toàn diện có thể xảy ra bất cứ lúc nào".