Cúng ông Công, ông Táo 23 tháng Chạp hàng năm là một nghi lễ rất được coi trọng của người Việt Nam trước dịp Tết Nguyên đán. Vì vậy, lễ vật cúng ông Công, ông Táo phải được chuẩn bị đầy đủ, cẩn thận.
Lễ vật cúng ông Công, ông Táo bao gồm:
- Mũ ông Công ba chiếc (hai mũ cho ông Táo và một mũ cho bà Táo). Trong đó, chiếc mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, còn mũ dành cho bà Táo thì không có cánh chuồn. Cả ba mũ đều được trang trí bằng các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và những dây kim tuyến có màu sắc sặc sỡ.
Ở một số nơi, nhiều gia đình Việt chỉ cúng tượng trưng một chiếc mũ ông Công (hai cánh chuồn) kèm theo một chiếc áo và một đôi hia. Màu sắc mũ, áo, hia của ông Công, ông Táo thay đổi hàng năm theo ngũ hành.
- Hương, đèn, nến, lọ hoa tươi; 1 đĩa ngũ quả tươi.
- Tiền và vàng mã.
Những đồ vàng mã như mũ, áo, hia, tiền vàng và một số vàng thỏi bằng giấy sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Công, ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp cùng với bài vị cũ. Sau đó, người ta sẽ lập bài vị mới cho Táo Công.
Ngoài ra, người Việt còn cúng thêm cá chép, tượng trưng cho phương tiện về chầu trời của các ông, bà Táo.
Ở miền Bắc, nhiều người cúng một con cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý “cá hóa long” nghĩa là cá chép sẽ biến thành Rồng để đưa ông Táo về trời. Cá chép được phóng sinh thả ra sông, suối, ao hồ sau khi cúng.
Ở miền Trung, người ta thường cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì lễ vật đơn giản hơn, họ chỉ cúng mũ, áo với đôi hia bằng giấy.
Tuy việc cúng ông Công, ông Táo không nhất thiết phải quá cầu kỳ, xa hoa, nhưng lại cần sự chu đáo, tỉ mỉ, thành tâm và trang trọng khi làm cỗ và thực hiện nghi lễ.
Tùy từng gia cảnh và văn hóa của từng vùng miền mà mâm cỗ cúng sẽ có sự khác biệt nhau. Tuy nhiên, mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo cơ bản cần phải có những vật sau.
Với mâm cúng mặn, cần chuẩn bị:
- 1 đĩa gạo; 1 đĩa muối; 5 lạng thịt luộc hoặc gà luộc ngậm hoa hồng
- 1 bát canh măng, canh mọc hoặc canh nấm; 1 đĩa xào thập cẩm
- 1 đĩa xôi gà; 1 đĩa xôi gấc; 1 đĩa chân giò luộc
Với mâm cúng chay, cần chuẩn bị:
- 1 đĩa chè kho; 1 ấm trà sen; 3 chén rượu
- 1 đĩa xôi gấc; 1 con cá chép sống
- 1 đĩa hoa quả; 1 quả bưởi; 1 quả cau, lá trầu
- 1 lọ hoa đào nhỏ; 1 lọ hoa cúc
- Giấy tiền, vàng mã.