Đạo diễn 'Có căn nhà nằm nghe nắng mưa': Tôi không ăn cắp chất xám của ai!

Đạo diễn 'Có căn nhà nằm nghe nắng mưa' bị tố ăn cắp chất xám

Sau hơn 1 tháng công chiếu, bộ phim Có căn nhà nằm nghe nắng mưa trở nên ồn ào khi tác giả guyễn Trần Linh Lan lên tiếng tố đạo diễn - nhà sản xuất Mai Thế Hiệp cướp chất xám của cô. Theo Linh Lan, cô là người ký xướng, sửa chữa phần lớn ca khúc chủ đề của phim nhưng cuối cùng ca khúc đó chỉ được đề tên tác giả là Mai Thế Hiệp.

Trước sự việc này, chúng tôi đã có buổi trò chuyện cùng Mai Thế Hiệp để làm rõ.

Đạo diễn, nhà sản xuất của Có căn nhà nằm nghe nắng mưa Mai Thế Hiệp

- Anh có thể chia sẻ nhiều hơn về quá trình ra đời của ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa?

- Ngay từ khi tôi đặt tên phim, nhiều người trong đoàn bảo rất dài và muốn thay đổi. Tuy nhiên, đến cuối cùng vẫn không thể đổi được vì không tìm được tên nào hợp lý hơn. Nhiều người đánh giá đây là cái tên khó nhớ, không ăn khách. Vì thế, tôi nghĩ ra một ý tưởng để tên phim dễ đi vào lòng khán giả là sáng tác một ca khúc có tên đồng với tên phim. Theo kế hoạch, ca khúc này sẽ được tung trước khi phim ra mắt để khán giả làm quen cụm từ Có căn nhà nằm nghe nắng mưa.

Sau đó, tôi có đi tìm một vài nhạc sĩ để đặt hàng ca khúc nhưng không đạt được thoả thuận vì chi phí khá cao mà sức tôi không kham nổi. Tôi khá buồn và quyết định chạy xe lòng vòng thành phố để giải khuây. Tôi lo lắng vì đây là một phim tình cảm mà không có ca khúc chủ đề tốt thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều. Trên đường lái xe, tôi bắt đầu lẩm nhẩm một vài giai điệu theo sát mạch phim “Có căn nhà nằm nghe nắng mưa/ Có người mẹ chờ con sớm trưa...”.

Tôi phôi thai kịch bản này hơn 2 năm mới thực hiện thành phim nên mọi chi tiết tôi gần như nằm lòng. Suốt hơn 1 tiếng chạy xe, những giai điệu đó cứ văng vẳng bên tai. Về nhà, tôi lập tức ghi lại phần lời, sau đó thu lại giai điệu bằng điện thoại. Hôm sau, tôi có đến công ty để cùng mọi người bàn thảo về ca khúc này. Từng người góp ý, bàn chỉnh, cắt từng câu, từng chữ sao cho gãy gọn lại.

Thậm chí, có một đoạn tôi vẫn còn nhớ như in: “Rồi một mai con sẽ quay về, ngồi nghe tiếng tim mình thở than. Rằng mẹ ơi con không giống như xưa...” làm lộ cả nội dung trong phim nên đành cắt bỏ, sau đó kéo phần dưới lên để cho ra phần lời của Có căn nhà nằm nghe nắng mưa. Một vài chữ cũng được tôi chỉnh lại sau đó để đảm bảo ý nghĩa cốt lõi nhất, ví dụ như mẹ đứng trông hay mẹ ngóng trông,... Sau đó, tôi nhờ Linh Lan, một người trong công ty, có biết về viết nhạc để kí xướng âm cho ca khúc này.

- Giai điệu nền của ca khúc đã có sẵn khi được đưa lên bàn thảo, sửa chữa tại công ty?

- Chính xác, giai điệu nền đã có sẵn, nhưng tôi không biết viết nốt nhạc. Thay vì tôi ra ngoài nhờ người kí xướng âm thì Linh Lan đang làm việc trong công ty, đang lĩnh lương của công ty để làm.

Đây là công việc để góp phần hoàn thành bộ phim. Và theo tôi tìm hiểu thì việc kí xướng âm không được đứng quyền đồng tác giả. Linh Lan viết nốt xong, liên hệ với một bạn nhạc sĩ để đánh giai điệu ra, có bản demo cho nhiều ca sĩ thử giọng. Những nhạc sĩ tham gia quá trình demo hay phối ra ca khúc cuối cùng đều được tôi trả tiền theo đúng quy định của nhà nước. Chi phí này đều được chuyển khoản. Nhưng tôi khẳng định, bản phối demo không phải là bản cuối cùng dùng làm nhạc phim.

Xong bản demo, tôi vẫn chưa hài lòng và tìm đến Christopher Wong để hoàn thiện bản hoà âm, phối khí cuối cùng. Trong quá trình để ca khúc được giới thiệu công khai, tôi cũng đã nhờ nhiều nhạc sĩ can thiệp, góp ý, chỉnh sửa. Ai cũng được trả chi phí theo đúng quy định.

Mai Thế Hiệp và dàn diễn viên trong ngày ra mắt phim Có căn nhà nằm nghe nắng mưa

- Phần lời ca khúc khi công khai vẫn đứng tên một mình anh chứ? Anh đã đăng kí quyền sở hữu trí tuệ cho ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa chưa?

- Vâng, chỉ mình tôi. Tôi cũng đã đăng kí quyền sở hữu trí tuệ cho ca khúc này.

- Nhưng Linh Lan khẳng định cô ấy là người góp phần để thay đổi giai điệu, bố cục của bài hát chứ không chỉ ký xướng âm?

- Tôi khẳng định, từ lúc viết lời, bố cục đã như thế, chỉ có cắt bỏ đi một đoạn vô tình làm lộ nội dung phim như tôi đề cập bên trên. Còn việc thay đổi lời, không chỉ Linh Lan mà rất nhiều anh, em trong ê-kíp cùng góp sức. Về giai điệu, những thay đổi để ra bản phối cuối cùng là hoàn toàn của Christopher Wong.

- Khi Linh Lan làm việc cho bên công ty anh, có kí hợp đồng và quy định rõ ràng về công việc chứ?

- Linh Lan kí hợp đồng với công ty chúng tôi qua vai trò trợ lí sản xuất. Lúc đầu tiên, tôi cũng chẳng biết Linh Lan là ai cả. Mục đích tôi thành lập công ty cũng với mong muốn giúp đỡ các bạn trẻ có “danh thiếp” để bước ra đời. Tôi dùng kinh nghiệm đã có để dìu dắt các bạn. Khi được một người giới thiệu Linh Lan, tôi có gặp và nói chuyện trực tiếp với cô ấy. Tôi còn nhớ mình từng nói với Lan, nếu sau dự án này (Có căn nhà nằm nghe nắng mưa - PV) cô ấy có ý định muốn tiếp tục làm phim thì tôi sẵn sàng cố gắng kêu gọi đầu tư cho kịch bản của cô ấy.

Sau đó, Linh Lan chủ động nhắn hỏi tôi còn cần người hay không. Cô ấy có nói với tôi rằng công ty cô ấy bị giải thể hay sao đó, không muốn đi làm marketing nữa mà muốn đi làm phim theo đúng sở trường. Tôi đồng ý để Linh Lan sang vừa làm vừa học trong quá trình sản xuất Có căn nhà nằm nghe nắng mưa.

Tôi kí hợp đồng 3 tháng với Linh Lan, quá trình kí xướng âm cho ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa nằm trong giai đoạn 3 tháng này. Bài nhạc này còn có cả công sức của ê-kíp chứ không riêng Linh Lan.

- Nhưng công việc của Linh Lan tại công ty đâu phải là ký xướng âm?

- Việc làm phim rất khó nói rạch ròi. Công việc sản xuất được định nghĩa như thế nào. Chúng tôi thường nói vui nôm na là ô-sin của đoàn phim, có nghĩa là làm hết những công đoạn để phim ra được thành quả cuối cùng. Và Linh Lan đảm nhận vị trí trợ lí. Thậm chí có nhiều người trong đoàn, đó không phải là việc của họ nhưng đều tự giác giúp đỡ để hoàn thành.

Sheet nhạc sau khi được Linh Lan sửa chữa

Sheet nhạc ban đầu của Mai Thế Hiệp

- Tuy nhiên, việc ý thức hay tự giác là của bản thân mỗi người, không có sự ràng buộc về mặt pháp lí, giấy tờ. Có thể, phía anh, anh nghĩ như thế nhưng Linh Lan cô ấy không nghĩ như thế. Vì thế, anh có cho rằng đây là điều sai sót của mình dẫn đến sự việc ồn ào như hôm nay?

- Có thể đây là thiếu sót của tôi. Trên cương vị nhà sản xuất phim, tôi chắc chắn không ai có thể định nghĩa 100% chi tiết từng công việc của mỗi cá nhân. Nếu hôm đó quay, trời mưa thì ai sẽ là người mua áo mưa, nếu phát sinh thêm 10 diễn viên quần chúng, cần mua thêm 10 phần cơm thì ai mua, có phải trợ lí sản xuất không? Nhưng nếu lúc kí hợp đồng, tôi có cần ghi cụ thể sẽ đi mua áo mưa, mua cơm hay không? Ví dụ với diễn viên, kí hợp đồng đâu bao giờ có quy định thời gian nhưng họ vẫn quay ngày, quay đêm đấy thôi, kể cả việc không được nghỉ ngày lễ.

Việc sản xuất phim, khó để phân định rạch ròi như làm văn phòng, công việc rạch ròi, phân trách nhiệm theo từng giai đoạn, từng cá nhân. Còn về công việc sản xuất của một đoàn phim, trách nhiệm là làm hết mọi thứ để phim ra được thành quả cuối cùng.

Trong đoàn, ngoài trợ lý sản xuất thì còn nhiều vị trí trợ lý như: đạo diễn, chủ nhiệm,... nhưng trợ lý sản xuất phải là người bao quát tất cả các khâu.

- Khi ca khúc được kí xướng âm xong, Linh Lan có yêu cầu quyền lợi hay không?

- Đến bây giờ, tôi vẫn không nhớ rõ đã có nói gì với Linh Lan hay chưa. Nhưng để nói về quyền đồng tác giả thì tôi chưa hề nhận được một email, tin nhắn hay văn bản nào từ phía cô ấy.

- Sau khi phim ra rạp, Linh Lan vẫn không có phản hồi gì?

- Có một lần sau khi phim ra mắt, ca khúc được tung lên Zing MP3 thì Linh Lan có gửi một phản hồi cho tôi qua email. Thời gian này, hợp đồng làm việc giữa công ty tôi và Linh Lan đã chấm dứt.

Cô ấy hỏi tôi vì sao không cho tên vào ca khúc và đăng tải không hỏi qua ý kiến. Email đó, Linh Lan đã có chia sẻ. Thái độ dù có phần xấc xược nhưng tôi vẫn trả lời, cho rằng tôi cần tìm hiểu về luật để có câu trả lời thoả đáng. Sau đó, cô ấy tiếp tục gửi tôi một email với nội dung yêu cầu cho chính xác ngày sẽ nhận được câu trả lời cuối cùng từ tôi. Tôi đang trong quá trình giải quyết thì Linh Lan đã đăng đàn chửi trên mạng xã hội. Từ thời điểm đó, tôi nghĩ mình không nên trả lời nữa. Tôi không muốn đôi co.

Một cảnh trong phim Có căn nhà nằm nghe nắng mưa

- Anh nghĩ gì về việc này?

- Tôi không biết mình sai chỗ nào. Cô ấy cho rằng tôi ăn cắp chất xám, trong khi bài hát này do tôi nghĩ ra mà. Nếu nói ăn cắp bản quyền, tôi ăn cắp của ai? Công sức của Linh Lan góp vào phim, cô ấy cho rằng làm giùm, vậy cho tôi hỏi có ai làm giùm mà nhận lương 15 triệu/tháng? Như vậy 15 triệu đó đi đâu, bạn ấy xài giùm chúng tôi à.

Tôi giữ hết các hoá đơn trong quá trình làm việc với những nhạc sĩ để cho ra thành quả cuối cùng. Trong khi đó, Linh Lan khẳng định cô ấy hoà âm phối khí tất cả, vậy số tiền đó ai đã lãnh? Nếu như vậy, có phải Linh Lan đang nhận lương của công ty và tạo ra thêm một người khác để lấy luôn phần lương hoà âm phối khí, vậy có phải bạn ấy không trung thực không?

- Quá trình ra đời ca khúc, anh đều giám sát chặt chứ?

- Dĩ nhiên, tôi là người giám sát tất cả. Thứ nhất, Linh Lan làm việc chỉ 3 tháng. Sau khi hết hợp đồng, Linh Lan không còn làm việc cho chúng tôi nữa. Thời điểm này, phim của tôi vẫn chưa quay do phim thiếu kinh phí. Ban đầu, tôi định lịch là tháng 7 sẽ bắt đầu quay nhưng kéo dài đến tận tháng 10 mới quay, khi này Linh Lan không còn làm việc cho chúng tôi. Lần cuối, tôi hoàn thành việc chuyển khoản cho Linh Lan để đảm bảo số tiền lương 45 triệu trong 3 tháng là vào tháng 9/2016.

- Như vậy, ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa ra đời trước thời điểm trên nữa?

- Đúng như vậy, nhưng khi đó thì Có căn nhà nằm nghe nắng mưa vẫn chưa hoàn chỉnh. Ca khúc được hoàn chỉnh vào tháng 4/2017, bản hát chính thức là của ca sĩ Khắc Minh.

- Chi phí anh phải trả cho việc hoàn thành ca khúc này là bao nhiêu và đã được chi trả hết chứ?

- Kinh phí cho ca khúc này thuộc phần kinh phí dự tính cho âm nhạc trong phim. Tôi chưa tổng kết được phần này nhưng giấy tờ cho từng người tôi đều còn giữ. Nhạc sĩ công đoạn và nhạc sĩ cuối cùng đều được trả chi phí đầy đủ.

Bản cuối cùng của ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa mà Mai Thế Hiệp chia sẻ với Phụ Nữ TP.HC

- Nếu Linh Lan được đứng đồng quyền tác giả, cô ấy sẽ có thể hưởng lợi từ ca khúc này chứ?

- Ngoài việc quảng bá cho phim, ca khúc này tôi chưa bán cho ai cả, vì thế lợi nhuận ở đâu ra. Ngay từ khi làm việc chung, Linh Lan đã có những vấn đề mà tôi hay nhắc nhở, đó là việc hay bình phẩm và chê trách người khác. Tôi vẫn thường bảo cô ấy, giới làm phim này rất nhỏ nên việc đụng mặt, làm việc với nhau là rất dễ xảy ra. Nếu bạn chê trách người khác thì khi làm việc chung sẽ rất khó lòng.

- Linh Lan kết thúc hợp đồng và không tiếp tục làm việc cho bên anh nữa. Vậy đây là quyết định của bên nào?

- Khi hợp đồng kết thúc, Linh Lan có chủ động yêu cầu kí thêm hợp đồng nhưng tôi không kí.

- Vấn đề ở đây là gì, thưa anh?

- Khi một công ty, một đơn vị nào đó không tái kí hợp đồng với bạn, tôi chỉ nêu ra 2 lý do: thứ nhất, không hợp gu; thứ hai, không đủ năng lực.

- Hướng giải quyết tiếp theo của anh về câu chuyện này như thế nào?

- Ý định ban đầu, tôi cũng không muốn lên tiếng, nhưng các anh em khuyên tôi cũng nên có phát ngôn để bảo vệ mình. Bây giờ, tôi cũng chẳng muốn biết cô ấy muốn gì để mà giải quyết.

Tôi nói thêm điều này, có 3 ca khúc tôi sử dụng trong phim (Mùa xuân từ những giếng dầu, Cánh hoa bay và Em đi trên cỏ non) mỗi ca khúc chỉ hát 1, 2 câu tôi cũng đã phải đóng tiền tác quyền 15 triệu/ca khúc để sử dụng. Tôi đã lặn lội xuống tận Tiền Giang để gặp soạn giả Việt Thường để đóng tiền bản quyền, sử dụng một số trích đoạn trong vở Tô Ánh Nguyệt.

Về mặt pháp lý cho các nhạc phẩm trong phim, tôi chuẩn bị kỹ lưỡng lắm rồi. Còn về ca khúc Có căn nhà nằm nghe nắng mưa, đây là chủ xướng của tôi, lời tôi viết thì tôi ăn cắp cái gì. Có thể, Linh Lan có góp công trong quá trình hoàn thiện nhưng còn cả ê-kíp nữa.

- Xin cảm ơn anh!

Đạo diễn 'Có căn nhà nằm nghe nắng mưa' bị tố ăn cắp chất xám Khán giả đang rất hoang mang với thông tin đạo diễn bộ phim “Có căn nhà nằm nghe nắng mưa” bị tố vi phạm tác ...