Theo Zing, trong báo cáo của Kiểm toán Nhà nước về dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 3 TP HCM gửi Quốc hội, đơn giá trung bình dự kiến đền bù đất dân cư trên địa bàn TP HCM trong khái toán cao gấp 1,7 lần đơn giá đất thương mại dự kiến đấu giá.
Xem thêm: Thông tin mới nhất về dự án Vành đai 3 TP HCM
Cụ thể, TP HCM sẽ tổ chức bán đấu giá các khu đất dọc theo dự án với giá dự kiến 15 triệu đồng/m2, trong khi giá đền bù đất dân cư trong công tác giải phóng mặt bằng là 26 triệu đồng/m2.
Kiểm toán nhà nước cũng chỉ ra thực tế chi phí giải phóng mặt bằng tăng lên 1.677-3.920 tỷ đồng, do diện tích đất dân cư được tính toán đền bù tại tỉnh Bình Dương cao hơn diện tích trong thuyết minh báo cáo của Chính phủ là 11,2 ha.
Chính phủ báo cáo diện tích đền bù là 18,78 ha, trong khi thực tế, diện tích này là 30 ha với giá đền bù được Bình Dương định mức 15-35 triệu đồng/m2.
Mức giá đền bù đất nông nghiệp ở Bình Dương, theo Kiểm toán Nhà nước, cao gấp 6 lần các địa phương lân cận. Cơ quan này dẫn chứng, trung bình giá đền bù đất nông nghiệp tại TP HCM là 3,3 triệu đồng/m2, Long An là 2,1 triệu đồng/m2; Đồng Nai là 2,9 triệu đồng/m2.
Từ đó, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Chính phủ chỉ đạo UBND TP HCM và tỉnh Bình Dương rà soát khái toán chi phí giải phóng mặt bằng để đảm bảo chính xác và phù hợp với thực tế.
Dù các địa phương này đều cam kết bố trí vốn cho dự án, nguồn vốn địa phương lại chủ yếu được đến từ việc khai thác quỹ đất dọc hai bên tuyến đường của dự án.
Theo tiến độ bố trí vốn, Kiểm toán Nhà nước tính toán nguồn vốn địa phương tập trung nhiều trong năm 2023-2024. Nhưng thời điểm này lại khó có thể tổ chức đấu giá đất thành công hoặc đấu giá thành công với mức giá thấp, do dự án đang trong giai đoạn thi công.
Một trong những cơ chế đặc thù được đề xuất cho dự án vành đai 3 TP HCM là sau khi đưa vào khai thác sử dụng sẽ tổ chức thu phí để thu hồi vốn. Tuy nhiên, Chính phủ tính toán khi huy động vốn BOT với giá trị 13.806 tỷ đồng, dự án này cần tới 28 năm mới có thể thu hồi vốn.
Nếu Nhà nước đầu tư 100% với tổng số vốn là 75.378 tỷ đồng (gấp hơn 5 lần), Kiểm toán Nhà nước đánh giá việc thu phí để hoàn vốn là khó khả thi.
Vì thế, cơ quan này đề nghị Chính phủ tính toán lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp thay vì phương án đầu tư công. Kiểm toán Nhà nước đưa ra phép so sánh khi dự án vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội có suất đầu tư cao hơn 1,2 lần và lưu lượng phương tiện dự kiến chỉ bằng 0,8 lưu lượng vành đai 3 TP HCM, nhưng phương án tài chính tính toán khả thi với thời gian thu phí 21 năm.
Kiểm toán Nhà nước e ngại khi đến nay chưa có quy định cụ thể về thu phí sử dụng dịch vụ đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư để làm cơ sở triển khai thực hiện, chưa kể phương án thu phí cần có cơ chế phân chia phù hợp Trung ương và địa phương, vì vốn đầu tư bao gồm ngân sách từ hai nguồn này.
Theo hồ sơ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án vành đai 3 TP HCM, mặt cắt ngang của các đoạn đi thấp trong giai đoạn phân kỳ đang thiết kế dốc hai mái mà chưa nghiên cứu, tính toán phương án thiết kế dốc một mái (tương tự mái dốc mặt đường của đoạn trên cao) để giảm chi phí bê tông nhựa bù vênh trong giai đoạn hoàn thiện.
Kiểm toán Nhà nước tính toán nếu sử dụng phương án thiết kế dốc một mái sẽ tiết kiệm khoảng 250 tỷ đồng. Bên cạnh đó, cơ quan này lưu ý việc phần tuyến chính cao tốc không có làn dừng xe khẩn cấp sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, dễ bị ùn tắc khi có phương tiện chết máy trên đường.