Đề xuất người đấu giá đất phải chứng minh năng lực tài chính bằng sổ đỏ, tài khoản ngân hàng...

Quốc hội tiếp tục thảo luận về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023” vào hôm nay. 

Tại buổi làm việc, đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội cho biết, điều nổi cộm là giá bất động sản tại các thành phố lớn rất cao và liên tục tăng lên, vượt quá mức thanh toán của đại đa số người dân có nhu cầu nhà ở. Đồng thời, thu nhập từ bất động sản thấp so với giá vốn đầu tư bất động sản.

Theo đại biểu, giá cao bất thường do người mua bất động sản để tích lũy tăng cao khiến dòng tiền đẩy vào bất động sản cao, không chảy vào kinh doanh sản xuất, nguồn cung ngày càng khan hiếm. Bên cạnh đó, các lực lượng thị trường như môi giới, đấu giá cố tình đẩy giá lên cao để kiếm lợi nhuận. 

Để kiểm soát giá bất động sản, ông Cường đề xuất yêu cầu người tham gia đấu giá phải chứng minh được khả năng tài chính để mua tài sản, nhằm loại bỏ những người chỉ đấu giá để bán lại.

Cùng với đó, thực hiện ngay Điều 31 của Luật Giá về kiểm tra các yếu tố hình thành giá khi có biến động bất thường, yêu cầu doanh nghiệp kê khai giá bán lần đầu trên thị trường thứ cấp, xây dựng cơ chế quản lý sàn giao dịch bất động sản chuyên nghiệp tại một số thành phố lớn.

Về phát triển nhà ở xã hội, đại biểu cho rằng người có thu nhập thấp thường không đủ khả năng tích lũy để mua nhà, thậm chí không đủ tiền trả lãi vay ngân hàng. Đề nghị cần tăng cung nhà ở cho thuê dành cho người thu nhập thấp, để họ có thể thuê nhà suốt đời và chuyển sang mua nhà thương mại khi đủ điều kiện.

Liên quan đến vấn đề đấu giá, đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam tham gia tranh luận.

"Đại biểu Cường đã phân tích về việc cần đánh giá năng lực của người đấu giá. Tuy nhiên, thực tế trong từng phiên đấu giá thì chúng ta không thể đánh giá kịp", ông Phước nói và nêu dẫn chứng về một phiên đấu giá mỏ cát ở Quảng Nam.

Cụ thể, sau 200 vòng đấu giá, từ 8 giờ sáng hôm trước đến 8 giờ sáng hôm sau thì mức giá lên đến 375 tỷ đồng. Tức giá cát quy định theo Nhà nước là 150.000 đồng/m3, sau đấu giá lên 2.300.000 đồng/m3. Đại biểu cho biết: "Nguy cơ bỏ cọc là chắc chắn, chúng tôi có thể khẳng định như vậy".

Theo ông Phước, mục tiêu của người đấu giá là thắng bằng được và sẵn sàng bỏ cọc, qua đó làm lũng đoạn, độc quyền và đẩy giá lên cao. Giá cát cao ngất ngưởng, làm ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả các công trình đầu tư công tại Quảng Nam và nhiều nơi khác. Người dân cũng gặp nhiều khó khăn khi mua các vật liệu xây dựng thông thường. 

Tại Hà Nội, nhiều phiên đấu giá thâu đêm, suốt sáng đã diễn ra. Trong đó có phiên đấu giá đất ở quận Hà Đông ghi nhận giá trúng cao nhất ở mức hơn 262 triệu đồng/m2. Rõ ràng ở đây có dấu hiệu bất thường, có nguy cơ trả giá cao rồi bỏ cọc. 

Đại biểu cho rằng, đấu giá mà không thực chất thì sẽ trở thành là công cụ để lũng đoạn, thị trường buôn bán trở thành nơi để trục lợi. Do đó, cần phải nghiêm trị.

Để khắc phục thực trạng bỏ cọc, ông Phước đề xuất tăng giá tiền đặt cọc theo từng vòng, theo lũy tuyến để buộc người đấu giá phải cân nhắc khi bỏ cọc. Đồng thời, có chế tài mạnh để cấm những doanh nghiệp này tiếp tục đấu giá trên một số lĩnh vực.  

Về việc xác định năng lực của nhà thầu, đại biểu cho rằng, việc này chỉ có thể thực hiện được ở lần đấu giá đầu tiên, còn ở các lần sau đó thì giá đã tăng lên rất cao, không thể dựa vào thời điểm ban đầu để đánh giá năng lực.

Tiếp tục tham gia tranh luận, đại biểu Hoàng Văn Cường thông tin hiện nay phí đặt cọc đang quy định từ 5 - 20%. Bên cạnh đó, không phải ai tham gia cũng đều được mua bất động sản. Nhiều người thấy việc phải bỏ lượng tiền khá lớn để đặt cọc mà chưa chắc được mua tạo sự cản trở về tâm lý, cản trở về bài toán kinh tế, khiến ít người tham gia đấu giá.

Thay vào đó, có thể tăng điều kiện để người đấu giá tham gia đấu giá. Đơn cử như chứng minh năng lực tài chính thông qua việc có tiền trong ngân hàng (bằng cách sao kê tài khoản ngân hàng) hay có bất động sản khác (có sổ đỏ). Nếu đã trả giá và sau này bỏ cọc, có thể bị xử lý bằng chính những tài sản đó (tương đương với giá trị đấu giá). 

Qua đó, những người không có tiền nhưng tham gia chỉ nhằm mục đích mua đi bán lại ngay thì sẽ không có đủ điều kiện minh chứng và không tham gia đấu giá được. Từ đây, lọc được những người đấu giá là người trực tiếp muốn mua, đồng thời ngăn chặn được triệt để tình trạng bỏ cọc. 

"Tôi cho rằng với quy định này, chúng ta phải làm trước khi nộp hồ sơ, chứ không phải vào cuộc đấu rồi mới minh chứng. Như vậy sẽ hoàn toàn có đủ điều kiện, thời gian để người tham gia chuẩn bị và cơ quan quản lý đấu giá kiểm soát", ông Cường bổ sung.