Giới trẻ và 'hội chứng tự hủy hoại bản thân'

Tại Việt Nam, vào đầu tháng 8/2017, Viện Sức khỏe tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận một bé gái 9 tuổi (ở Hà Nội) được gia đình đưa vào điều trị vì cháu bé đã "hủy hoại bản thân" bằng cách tự nhổ trụi tóc của mình, lộ ra cả mảng da đầu. Theo lời kể của gia đình, cách đây 1 năm, khi bị bố mẹ tịch thu điện thoại vì thấy cháu nghiện chơi game, bỏ bê việc học, cháu bé này bắt đầu có những biểu hiện thích tự huỷ hoại bản thân bằng cách cào cấu xước da… Điều đáng chú ý là khi được hỏi, cháu bé cho biết không hề thấy đau đớn mỗi lúc làm như vậy, thậm chí còn cảm thấy thỏa mãn.

Trước đó, một nữ sinh viên 21 tuổi cũng được đưa vào Viện Sức khỏe tâm thần điều trị trong tình trạng cổ tay có 16 vết cắt nông, rỉ máu. Theo lời kể của người thân, nữ sinh này là con thứ hai trong một gia đình ở Hà Nội. Cách đây 2 năm, bệnh nhân có mong muốn được đi du học nhưng gia đình không đủ điều kiện để thực hiện. Sẵn buồn chán, lại thêm việc thường xuyên bị mẹ nói phải bỏ ý nghĩ du học đi nên bệnh nhân rất buồn và ức chế. Tình trạng này kéo dài 2 năm khiến bệnh nhân nảy sinh hành vi thích tự rạch tay. Mỗi khi nỗi ức chế trong người lên đến đỉnh điểm, nữ sinh này lại cầm dao lam tự cứa vào cổ tay mình đến rỉ máu. Khi được gia đình phát hiện và đưa đến bệnh viện điều trị, bệnh nhân chia sẻ là mỗi lần cắt tay như vậy cô không thấy đau, ngược lại trong lòng nhẹ nhàng hơn.

Theo kết quả một cuộc khảo sát, có đến 1/10 số thanh thiếu niên có xu hướng thích tự hành xác bản thân, với các biểu hiện như dùng dao cắt tay, chân, cào cấu cơ thể, đốt da, đấm vào tường, tự tát vào mặt, nhịn ăn, bứt tóc… Một số nghiên cứu tại Hoa Kỳ chỉ ra rằng hành vi tự gây thương tích có tỉ lệ khoảntrong ở người lớn, tỉ lệ này là 15% ở thanh niên, còn ở sinh viên lên đến 17-35%. Tự hủy hoại cơ thể được tìm thấy trong khoảng 30% người nghiện rượu và 10% người nghiện ma túy đường tiêm tĩnh.

Bác sĩ CK II, Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Minh Tuấn, Phó Viện trưởng viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: "Hiện nay, khi bị stress, căng thẳng giới trẻ có xu hướng rạch tay. Họ nghĩ rằng, làm như vậy sẽ đỡ đau đớn và thoải mái hơn. Thực ra cơ chế của hội chứng này rất phức tạp nhưng cũng rất đơn giản ở chỗ: về mặt y học người ta sẽ nói rằng, việc làm đó là thay một kích thích này bằng một kích thích khác; hay gây đau về mặt cơ thể để giảm đau về mặt tinh thần".

"Ở thanh thiếu niên có hiện tượng về mặt tâm lý đó là theo nhóm và bị cảm ứng về cảm xúc lẫn nhau. Khi hai bạn chơi thân với nhau, nếu một bạn tự hủy hoại bản thân thì bạn kia cũng làm theo, để thể hiện sự đồng cảm"

Tự hành xác bản thân xuất phát từ các nguyên nhân như: do biến đổi về mặt tâm lý; do bệnh lý người bệnh mắc tâm thần phân liệt và nguyên nhân từ các chất kích thích, (ví dụ như ma túy đá), khiến cho hành động của người sử dụng bị chi phối bởi những suy nghĩ hoang tưởng.

Có một điểm chung là những người thích hành hạ bản thân thường khởi đầu xu hướng bằng những vết cắt nhỏ bằng dao lam. Họ thực hiện hành vi này và thường không để cho mọi người xung quanh biết bằng cách thực hiện nó trong phòng tối, phòng ngủ hoặc phòng tắm. Những vết thương này thường được lặp đi lặp lại nhiều lần nhưng không nhằm mục đích thu hút mọi người mà là giúp kiểm soát cảm xúc của bản thân họ, để tự che lấp đi những cảm giác lo lắng, sợ hãi, tức giận… Những hành vi này đang ngày càng gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ nghiêm trọng của nó.

"Hội chứng tự hủy hoại bản thân" đang gia tăng ở giới trẻ (Ảnh: Lao động)

Dù chỉ gây đau đớn tức thời, không gây tử vong ngay lập tức. Tuy nhiên, những hành vi tự làm đau bản thân vẫn được xếp chung vào nhóm hành vi tự sát. Nguy hiểm hơn nữa, hành vi này có thể xảy ra ở từng nhóm người chứ không ở mỗi cá nhân đơn lẻ.

Năm 2016, trò chơi cá voi xanh đã kích động hàng trăm thanh niên ở Nga và một số nước châu Âu tham gia thử thách rạch vào tay liên tiếp 50 ngày. Hầu hết những thanh niên tham gia đều có những tổn thương tinh thần.

Thử thách Cá voi xanh là một trò chơi truyền thông bắt đầu từ nước Nga (Ảnh: carlosbritto)

Thử thách "Cá voi xanh" đặt ra một loạt các nhiệm vụ khác nhau dành cho người chơi từ sử dụng dao hoặc lưỡi lam để tạo hình dáng cá voi lên cổ tay hoặc chân đến xem phim kinh dị cả ngày lẫn đêm để hoàn thành thử thách. Vào ngày cuối cùng, bằng cách tự sát, người chơi sẽ được thừa nhận là kẻ chiến thắng. Đó cũng là ý nghĩa tên gọi của trò chơi, giống như những con cá voi xanh tự nguyện lao lên bãi biển để tự sát.

Trò chơi nguy hiểm này đã và đang trở thành trào lưu trong giới trẻ, dẫn đến hàng trăm vụ tự tử thương tâm. Ít nhất 130 thanh thiếu niên ở nước ngoài đã tử vong từ tháng 11/2015 đến tháng 4/2016. Nguy hiểm hơn, trò chơi tự sát Cá voi xanh đã lan rộng sang vùng Trung Á, Châu Âu và Nam Mỹ với tốc độ chóng mặt không thể kiểm soát.

(Ảnh: Báo mới)

Theo các bác sĩ tại Viện Sức khoẻ tâm thần, những trường hợp kể trên là ví dụ điển hình về hội chứng “tự ngược đãi bản thân”, tức là một người tự làm “đau” về cả thể chất hoặc tinh thần của mình nhằm loại trừ bản thân hay loại trừ những bất toại. Không được đáp lại tình cảm, bị bố mẹ mắng, đi thi bị điểm kém… đây là những lý do tưởng chừng đơn giản nhưng lại dẫn đến những phản ứng dại dột của rất nhiều bệnh nhân.

Tự hành hạ bản thân là một hội chứng tâm lý rất nguy hiểm, hội chứng này tiến triển một cách âm thầm, tàn phá cơ thể dần dần, chính người bệnh cũng không biết mình đang mắc bệnh. Những người này luôn cho rằng hành động của họ chỉ có những "người hùng" thực sự mới dám làm, ngoài ra nó còn là cách để họ thể hiện "đẳng cấp" bản thân.

Các bác sĩ khuyến cáo, khi phát hiện ra một người tự hủy hoại bản thân cần đưa đến khám và điều trị tại bác sĩ tâm thần. Việc điều trị các vết thương trên thể xác do bệnh nhân tự hủy hoại không khó, song muốn trị khỏi hẳn bệnh thì cần phải tìm ra nguyên nhân khiến người trẻ tự ngược đãi bản thân thì mới có hiệu quả.

Sau khi ra viện, bệnh nhân cần được khám định kỳ tại phòng khám tâm thần để được hướng dẫn điều trị củng cố trong nhiều năm (Ảnh: Thanh niên)

Gia đình chính là "liều thuốc tốt nhất" giúp người bệnh thoát ra khỏi bệnh tật, trạng thái tâm lý hỗn loạn. Có những thời điểm cần quan tâm, trò chuyện gợi mở để con trẻ chia sẻ những khó khăn, nỗi cô đơn hay những vấn đề trẻ đang gặp phải, từ đó tìm cách đúng đắn nhất để giúp đỡ.

	Bị cấm xem tivi, máy tính, bé gái tự nhổ tóc, cào cấu cơ thể mình
	Rùng mình với trào lưu hành xác 'thêu lên da' của thanh niên Trung Quốc
	Kinh hoàng căn bệnh muốn cắt cụt chân tay chính mình