Lạc vào 'Tây lương nữ quốc' ngoài đời thực

Dân tộc Mosuo sinh sống tỉnh Vân Nam, tây nam Trung Quốc, được mệnh danh là "Vương quốc nữ nhi". Ảnh: Adam Dean/The New York Times

Mosuo là một dân tộc thiểu số sinh sống tại khu vực cạnh hồ Lugu, thung lũng giữa tỉnh Vân Nam và tỉnh Tứ Xuyên.

Không phải ngẫu nhiên mà nơi đây được mệnh danh là "Vương quốc nữ nhi" bởi Mosuo là dân tộc duy nhất còn lại ở Trung Quốc vẫn theo chế độ mẫu hệ. Theo đó, trẻ em trong làng sẽ mang họ của người mẹ và con gái được coi trọng hơn con trai.

Theo New York Times, văn hoá của người Mosuo bắt nguồn từ một tập tục được duy trì từ nhiều thế kỷ. Khác với quan niệm hiện đại về gia đình một vợ - một chồng cùng chung sống, người Mosuo coi trọng sự hoà hợp trong gia đình và đặt nó lên trên hết, kể cả quan hệ nam - nữ.

"Tiesese" là từ chỉ một tập quán thay thế cho hôn nhân, trong đó đàn ông chỉ được phép tới thăm phụ nữ trong đêm để thoả mãn nhu cầu tình dục và sinh sản.

Những bạn tình "tiesese" khó được ở chung với nhau bởi đàn ông phải ở cùng với bên nhà ngoại, nhận phần việc chăm sóc các con của chị và em gái mình.

Một người phụ nữ có thể có nhiều mối quan hệ "tiesese" xuyên suốt cuộc đời, thậm chí là cùng một lúc.

"Thật tuyệt nếu đến một lúc nào đó, tôi được lập gia đình. Bạn có tưởng tượng được việc yêu say đắm một người như thế nào không?”, Lu Ru, một phụ nữ 34 tuổi đang trong mối quan hệ "tiesese" tâm sự.

Phụ nữ Mosuo mặc trang phục truyền thống biểu diễn phục vụ khách du lịch. Ảnh: Adam Dean/The New York Times

Quan niệm về "tiesese" thể hiện sự phân định rõ ràng giữa gia đình và quan hệ tình dục của người Mosuo. Con cháu được sinh ra sẽ do nhà ngoại nuôi nấng, lập thành những đại gia đình.

Theo Chuẩn-Kẳng Shih, Giáo sư nhân chủng học tại Đại học Florida, Mỹ, kết cấu xã hội của dân tộc Mosuo bắt nguồn từ quan điểm cho rằng phụ nữ giỏi giang hơn nam giới, cả về thể chất lẫn tinh thần.

Họ tin rằng vạn vật trong vũ trụ đều do người phụ nữ tạo ra và tất cả các vị thần nam giới đều xếp sau vị thần nữ giới.

Trong một nghiên cứu, giáo sư xã hội học Judith Stacey đến từ Đại học New York, Mỹ, viết: “Nhìn tổng thể, bạn sẽ thấy quan niệm của người Mosuo hợp lý bởi gia đình cần có sự hoà hợp giữa nhu cầu cá nhân, sự ổn định và nghĩa vụ nuôi nấng con cái”.

Nhiều bằng chứng lịch sử cho thấy cộng đồng mẫu hệ của người Mosuo được duy trì ổn định trong khoảng vài trăm năm. Dù trong thời nhà Nguyên, nhiều dân tộc thiểu số bị bắt tuân theo pháp luật cứng nhắc, người Mosuo vẫn quyết tâm duy trì tập tục "tiesese" và kiểu gia đình mẫu hệ của mình.

Sau năm 1956, quan niệm về tập quán "tiesese" bắt đầu được yêu cầu thay đổi. Trung Quốc phát động chiến dịch kêu gọi "một vợ một chồng" và yêu cầu nam nữ Mosuo kết hôn.

Khách du lịch ngồi thuyền chụp ảnh trước hồ Lugu. Ảnh: Adam Dean/The New York Times

"Tuy nhiên, đến giữa những năm 1990, khi nhận ra tiềm năng du lịch của hồ Lugu, người ta lại bắt đầu quảng bá về tập quán độc đáo của người dân tộc Mosuo", giáo sư Shih cho biết.

Trên thực tế, quan niệm lạ lùng của người Mosuo đã giúp biến khu vực quanh hồ Lugu từ một nơi hẻo lánh trở thành một địa điểm nổi tiếng, thu hút nhiều khách du lịch.

Khi sân bay địa phương được mở cửa và tuyến tàu cao tốc nối hồ Lugu với Thành Đô, Thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, được đưa vào hoạt động, số lượng khách du lịch đến để chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và trải nghiệm văn hoá bản địa ước tính tăng cao.

Người dân địa phương nhờ vậy mà cũng có được nguồn thu nhập ổn định bằng việc kinh doanh dịch vụ nhà ở, cho thuê váy áo truyền thống, biểu diễn tình ca dân gian và chạy thuyền chở khách du lịch thăm quan hồ Lugu.

'Tây lương nữ quốc' ngoài đời thực - nơi phụ nữ nắm mọi quyền trong tay Người dân tộc thiểu số Mosuo ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc không coi trọng chuyện kết hôn, mọi quyền hành đều nằm trong tay ...