Lễ Vu Lan báo hiếu 2025 ngày mấy? Nguồn gốc, ý nghĩa, những việc nên và không nên làm

Lễ Vu Lan báo hiếu cha mẹ 2025 ngày mấy?

Lễ Vu Lan báo hiếu được tổ chức vào ngày rằm tháng Bảy âm lịch hằng năm – một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo, đồng thời cũng trở thành nét đẹp văn hóa gắn bó với đời sống tinh thần của người Việt. Theo lịch âm dương, rằm tháng Bảy năm 2025 rơi vào thứ Bảy, ngày 6/9/2025 dương lịch.

Thời gian diễn ra

Mặc dù ngày chính lễ là rằm tháng Bảy (15/7 âm lịch), nhưng các hoạt động Vu Lan thường được tổ chức xuyên suốt cả tháng Bảy âm. Trong nhiều ngôi chùa, ngay từ mùng 1/7, đã có những khóa lễ cầu siêu, tụng kinh Vu Lan, nghi thức cài bông hồng để tưởng nhớ cha mẹ và những chương trình từ thiện hướng về cộng đồng.

Sự trùng hợp với rằm tháng Bảy – cúng cô hồn

Nhiều người hay nhầm lẫn Vu Lan với ngày cúng cô hồn (cũng vào rằm tháng Bảy). Thực tế, đây là hai nghi lễ khác nhau: Vu Lan gắn với đạo hiếu trong Phật giáo, còn tục cúng cô hồn xuất phát từ tín ngưỡng dân gian nhằm xoa dịu linh hồn không nơi nương tựa. Tuy nhiên, cùng rơi vào một thời điểm, nên trong đời sống người Việt, cả hai hoạt động thường được tổ chức song song.

Nguồn gốc lễ Vu Lan báo hiếu

Lễ Vu Lan bắt nguồn từ truyền thuyết trong Phật giáo về Mục Kiền Liên - một vị đệ tử của Phật có thần thông. Khi Mục Kiền Liên tu luyện thành đạt, ông dùng phép thuật tìm mẹ mình đang chịu khổ trong ngục tù địa ngục vì tội lỗi khi sinh thời. Với sự giúp đỡ của Đức Phật, ông đã cứu được mẹ khỏi đau khổ thông qua nghi lễ cúng dường và báo hiếu.

Từ đó, vào ngày Rằm tháng 7 hàng năm, người ta tổ chức lễ Vu Lan nhằm tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, đồng thời cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên yên nghỉ.

Lễ Vu Lan theo Phật giáo Đại thừa được truyền bá rộng rãi và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt.

Ý nghĩa Lễ Vu Lan báo hiếu

Ý nghĩa trong Phật giáo

Lễ Vu Lan bắt nguồn từ câu chuyện Bồ Tát Mục Kiền Liên cứu mẹ thoát khỏi cảnh ngạ quỷ, từ đó khắc sâu tinh thần hiếu đạo trong giáo lý nhà Phật.

Đây là dịp để mỗi người con hướng tâm về cha mẹ, tổ tiên và nhiều đời quá khứ, thực hành các nghi lễ cầu siêu, tụng kinh, dâng lễ, tích phúc cho cha mẹ hiện tiền được bình an, cha mẹ đã khuất được siêu thoát.

Qua đó, Lễ Vu Lan nhấn mạnh triết lý nhân quả và tình thương vô biên của đạo Phật: sống hiếu thảo, tích thiện chính là con đường tu tập quan trọng.

Ý nghĩa trong đời sống gia đình và xã hội

Vu Lan đã vượt ra ngoài phạm vi tôn giáo, trở thành ngày hội của lòng hiếu thảo trong văn hóa Việt. Đây là dịp để con cháu báo đáp công ơn dưỡng dục, thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Trong đời sống hiện đại, ngày Vu Lan còn là cơ hội để mỗi người gác lại nhịp sống bận rộn, trở về bên gia đình, thăm hỏi, chăm sóc, và dành thời gian cho đấng sinh thành.

Bên cạnh ý nghĩa trong phạm vi gia đình, Vu Lan còn khuyến khích lòng nhân ái, sự sẻ chia và tinh thần “lá lành đùm lá rách”. Nhiều hoạt động thiện nguyện, phóng sinh, tặng quà cho người nghèo, trẻ em mồ côi… được tổ chức, lan tỏa thông điệp nhân văn sâu sắc.

Ý nghĩa tâm linh và nhân sinh

Trong tâm linh, Vu Lan không chỉ là lễ báo hiếu mà còn là dịp để cầu an, cầu siêu, giúp xóa bỏ oán kết và hướng đến sự thanh tịnh trong tâm hồn. Mỗi nghi thức, từ lễ cài bông hồng đến mâm cơm chay dâng cúng, đều mang thông điệp nhắc nhở con người sống thiện lành, nuôi dưỡng lòng từ bi và trân trọng giá trị hiện hữu.

Về mặt nhân sinh, Vu Lan khẳng định rằng đạo hiếu chính là nền tảng của đạo làm người. Một người biết hiếu thảo với cha mẹ, tổ tiên thì mới có thể sống nhân ái, biết yêu thương và tôn trọng người khác. Chính vì vậy, Vu Lan vừa mang giá trị tinh thần sâu sắc, vừa là điểm tựa để nuôi dưỡng đạo đức, gắn kết gia đình và cộng đồng.

Các hoạt động truyền thống trong ngày Lễ Vu Lan

Đi chùa, tụng kinh Vu Lan

Một trong những nghi lễ quan trọng nhất là đến chùa tụng kinh Vu Lan, dâng hương, lễ vật và thành tâm cầu nguyện. Nhiều chùa còn tổ chức các khóa lễ đặc biệt, giúp Phật tử cầu siêu cho cha mẹ, ông bà đã mất và cầu an cho người còn sống. Đây cũng là dịp để mọi người gột rửa tâm trí, hướng thiện và nuôi dưỡng lòng hiếu đạo.

Lễ cài bông hồng trên ngực áo

Nghi thức cài bông hồng đã trở thành biểu tượng đặc trưng của mùa Vu Lan. Người còn cha mẹ sẽ cài hoa hồng đỏ, thể hiện niềm hạnh phúc vì vẫn được phụng dưỡng và yêu thương. Người đã mất cha mẹ sẽ cài hoa hồng trắng, như một lời tưởng nhớ và tiếc thương. Hình ảnh bông hồng nhỏ bé nhưng mang trong mình thông điệp lớn về tình cảm gia đình.

Nghi thức cúng dường và cầu siêu

Vào dịp này, nhiều gia đình chuẩn bị mâm cơm chay hoặc mâm lễ dâng lên gia tiên. Ngoài ra, họ còn làm lễ cúng dường chư tăng để cầu phúc cho cha mẹ và người thân. Các buổi lễ cầu siêu trong chùa thường thu hút đông đảo Phật tử tham gia, cùng tụng kinh niệm Phật để hồi hướng công đức.

Làm việc thiện, phóng sinh

Vu Lan không chỉ dừng lại ở việc tưởng nhớ cha mẹ mà còn mở rộng thành thông điệp nhân ái với cộng đồng. Nhiều người chọn cách phóng sinh chim cá, ủng hộ các quỹ từ thiện, phát cơm chay miễn phí, hoặc tặng quà cho người nghèo, trẻ em mồ côi. Những hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn, giúp lan tỏa tinh thần từ bi và lòng nhân ái.

Ăn chay, giữ tâm thanh tịnh

Trong ngày Vu Lan, ăn chay được xem là cách để nuôi dưỡng lòng từ bi, giảm nghiệp sát sinh và mang lại sự thanh tịnh trong tâm hồn. Các gia đình thường chuẩn bị mâm cơm chay giản dị, gồm các món rau củ, xôi, chè, canh chay… để cùng nhau sum vầy và tưởng nhớ tổ tiên.

Gắn kết gia đình

Một nét đẹp trong mùa Vu Lan là các thành viên trong gia đình cùng nhau chuẩn bị mâm cúng, đi chùa, hoặc đơn giản là quây quần ăn bữa cơm sum họp. Đây là cơ hội để con cháu thể hiện tình cảm, lắng nghe, quan tâm nhiều hơn đến cha mẹ, ông bà.

Những việc nên làm trong ngày Lễ Vu Lan

Đi chùa, tụng kinh và cầu siêu

Trong ngày Vu Lan, nhiều người đến chùa tụng kinh, nghe giảng pháp và cầu siêu cho cha mẹ, ông bà đã mất. Đây là một trong những hoạt động quan trọng để thể hiện tấm lòng hiếu đạo và nuôi dưỡng tâm thiện.

Cài bông hồng trên ngực áo

Nghi thức cài hoa hồng giúp mỗi người tự nhắc nhở về tình cảm dành cho cha mẹ. Hoa hồng đỏ tượng trưng cho hạnh phúc còn cha mẹ, hoa hồng trắng thể hiện sự tưởng nhớ người đã khuất.

Làm việc thiện, chia sẻ yêu thương

Từ thiện, giúp đỡ người khó khăn, phóng sinh động vật hay trao quà cho trẻ em mồ côi đều là những việc nên làm trong ngày Vu Lan. Đây là cách lan tỏa tinh thần nhân ái và làm phúc cho gia đình.

Ăn chay, giữ tâm trong sạch

Ăn chay trong ngày Vu Lan vừa mang ý nghĩa giảm nghiệp sát sinh, vừa giúp thanh lọc cơ thể và tâm hồn. Việc ăn chay còn nhắc nhở con người sống giản dị, hướng thiện.

Quan tâm, tri ân cha mẹ

Điều ý nghĩa nhất là dành thời gian cho cha mẹ, hỏi han sức khỏe, chuẩn bị bữa cơm gia đình, hay đơn giản là một lời nói yêu thương. Đây chính là cách báo hiếu thiết thực nhất.

Những việc không nên làm trong ngày Lễ Vu Lan

Tránh sát sinh, giết hại động vật

Vu Lan gắn liền với tinh thần từ bi, do đó việc sát sinh để cúng tế là điều không nên. Thay vào đó, nên dâng mâm cúng chay thanh tịnh.

Không sa vào các thói quen xấu

Trong ngày này, nên tránh cờ bạc, rượu chè, nói lời thô tục hay gây gổ. Những hành động tiêu cực không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn trái với ý nghĩa của lễ Vu Lan.

Tránh cúng mặn, mê tín dị đoan

Nhiều gia đình vẫn còn quan niệm cúng mặn để "no đủ" cho người đã khuất. Tuy nhiên, theo tinh thần Phật giáo, lễ vật chay mới mang ý nghĩa đúng đắn. Đồng thời, cần tránh những hành vi mê tín như đốt vàng mã quá mức hay tin vào bói toán sai lạc.

Không bất kính với cha mẹ, ông bà

Vu Lan là dịp để bày tỏ lòng hiếu thảo. Do đó, những hành động thiếu tôn trọng hoặc thờ ơ với cha mẹ, người thân là điều hoàn toàn đi ngược lại ý nghĩa ngày lễ.