Ngăn chặn dịch lây nhiễm trong cộng đồng

Xem ca bệnh đơn lẻ như 1 ổ dịch

Chủ trì cuộc họp, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng ban chỉ đạo, nhấn mạnh phải hết sức cảnh giác với những ca nhiễm trong cộng đồng.

Theo đánh giá của ban chỉ đạo, mặc dù đã thực hiện các giải pháp sớm, mạnh, dứt khoát để ngăn chặn dịch xâm nhập, nhưng chúng ta phải chấp nhận thực tế dịch bệnh đã xâm nhập vào cộng đồng. Bởi trước 0 giờ ngày 22/3, thời điểm chúng ta tạm dừng nhập cảnh tất cả người nước ngoài vào Việt Nam, vẫn còn hàng trăm ngàn người đã nhập cảnh, trong đó có rất nhiều người đến từ các nước có dịch.

GS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế, nêu rõ khi dịch đã ở trong cộng đồng, chúng ta cần xác định trường hợp phát hiện thêm 1 người mắc, chúng ta không cố đi tìm ca F0 nữa, không cố đi tìm người đó có nguồn lây từ đâu, mà phải xác định đó chính là một ổ dịch, đó chính là F0, vì F0 chính là người bị bệnh, với 2 khả năng: lây nhiễm từ người này ra ngoài cộng đồng, và thứ hai là có thể lây nhiễm từ người xung quanh vào người này. “Như vậy, chúng ta phải khoanh rất nhanh tất cả những người có tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh (F0) để thực hiện việc xét nghiệm, và việc xét nghiệm những người gần chính là xét nghiệm F1”, ông Long nói.

Trước thực tế số ca bệnh Covid-19 được phát hiện trong cộng đồng có chiều hướng gia tăng, các thành viên ban chỉ đạo kiến nghị cần tập trung các biện pháp ngăn chặn. Cụ thể là tiến hành lấy mẫu xét nghiệm nhiều hơn và mở rộng diện xét nghiệm trong quần thể. Các địa phương cần nhanh chóng phát hiện, khoanh vùng xử lý ổ dịch. Những nơi tiếp xúc gần ca mắc và nơi có ca mắc đều được coi là ổ dịch.

Tiếp tục yêu cầu các địa phương cần thực hiện “rà từng ngõ, gõ từng nhà”, ban chỉ đạo kiên định chiến lược chống dịch theo 5 nguyên tắc: chủ động ngăn chặn, phát hiện sớm, cách li kịp thời, khoanh vùng gọn, dập dịch triệt để.

Mở rộng rà soát tại cộng đồng

Cụ thể hơn, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị mở rộng đối tượng rà soát tại cộng đồng, trước hết là người nước ngoài vào Việt Nam đang lưu trú tại nhà nghỉ, khách sạn, chứ không chỉ ở các khu dân cư; cộng đồng người nước ngoài đang sinh sống, làm việc tại Việt Nam; những người Việt Nam làm việc trực tiếp với người nước ngoài từ các ổ dịch; những người nước ngoài vào Việt Nam du lịch tự do; người Việt Nam từ nước ngoài về; những người đi, đến hoặc đi qua vùng có ca nhiễm bệnh Covid-19 trong nước; những người có liên quan dịch tễ đến các ca bệnh; những người sống lang thang, liên quan đến tệ nạn xã hội...

Với giai đoạn này, theo ông Tuyên, khi dịch đã lây trong cộng đồng, 2 nội dung quan trọng cần tập trung là phát hiện ca nhiễm (từ nước ngoài nhập cảnh và tại cộng đồng); cách li kịp thời để hạn chế sự lây lan của dịch ra cộng đồng, theo phương châm phát hiện sớm và cách li sớm.

Theo ban chỉ đạo, đến giờ phút này, chúng ta vẫn đang kiểm soát dịch bệnh theo kịch bản được dự báo.

PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), phân tích thêm: qua một số ca bệnh như bệnh nhân (BN) số 243, 247 và 251 chưa xác định được nguồn lây nhiễm cho thấy, có sự lây lan dịch trong cộng đồng. Theo ông Phu, vừa qua, một số ý kiến “quy ngay” nguồn lây nhiễm một số ca bệnh mới phát hiện liên quan đến các ổ dịch cũ, đơn cử như BN số 243 được cho là lây từ ổ dịch Bệnh viện (BV) Bạch Mai, đó là trường hợp dễ nhất, nhưng phải đặt trường hợp BN không lây nhiễm từ đó mà chính họ lại lây từ cộng đồng.

Ông Phu cho rằng có khả năng trường hợp BN số 243 không lây nhiễm từ BV Bạch Mai, vì xét nghiệm kháng thể cho thấy người này mới lây nhiễm. Điều tra dịch tễ cũng cho thấy, BN số 243 di chuyển nhiều nơi, nên phải đặt vấn đề đã có nguồn lây từ cộng đồng. “Tìm nguồn lây nhiễm là quan trọng, nhưng trong trường hợp đã có lây nhiễm trong cộng đồng, ưu tiên hàng đầu là triển khai ngay các biện pháp cách li, khoanh vùng, dập ngay, không để dịch lan rộng từ ca nhiễm được phát hiện. Vì vậy, các địa phương khi gặp các ca nhiễm tương tự, không được mất cảnh giác, chủ quan, chỉ cho rằng ca nhiễm mới có liên quan đến những ổ dịch cũ”, ông Phu lưu ý thêm, đồng thời đề nghị trong thời gian tới, cần tiếp tục quyết liệt thực hiện giãn cách xã hội, không để người nhiễm tiếp xúc với người chưa nhiễm, phát hiện sớm trong cộng đồng các ổ dịch nhỏ để xử lý kịp thời.

Nhiều ổ dịch chưa xác định được F0

Theo thống kê của Bộ Y tế, trong tổng số 251 trường hợp nhiễm bệnh tính đến hết ngày 8/4, có 95 bệnh nhân lây nhiễm thứ phát trong cộng đồng (chiếm 37,4%). Số bệnh nhân từ nước ngoài trở về là 156 (chiếm 62,6%).

Trong số các bệnh nhân (BN) lây nhiễm trong cộng đồng, có 8 BN thuộc giai đoạn 1 (23/1 - 5/3). Trong các giai đoạn sau, có 78 BN lây nhiễm cộng đồng, chiếm tới hơn 90% tổng số ca bệnh lây nhiễm cộng đồng từ khi dịch Covid-19 xuất hiện tại Việt Nam tới nay.

Đầu tiên là 4 BN (17, 22, 23 và 24) trên chuyến bay VN0054 từ Anh về Hà Nội sáng 2.3. Các BN này đã lây nhiễm cho 5 người khác, trong đó BN 17 lây nhiễm cho 3 người, tất cả đều là F1. Ca “siêu lây nhiễm” Covid-19 phải kể đến BN 34 (nữ doanh nhân ở Bình Thuận từ Mỹ về) là nguồn lây cho 11 BN khác (8 người ở Bình Thuận, 3 người ở TP HCM). Tại TP HCM, ổ dịch Buddha đã khiến 18 người mắc, trong đó có 1/3 người bị lây nhiễm do tiếp xúc gần với các ca mắc từ ổ dịch bar Buddha.

Trong khi đó, nếu tính cả BN 243, được cho là lây bệnh do tới khám tại BV Bạch Mai và BN 250 (công bố sáng 8/4) là hàng xóm của BN 243 thì tới nay, đã có tới 46 BN liên quan tới ổ dịch tại BV vào loại lớn nhất nước này. Trong đó, có 27 BN là nhân viên của Công ty TNHH Trường Sinh, cung cấp suất ăn, nước uống cho BV Bạch Mai, còn lại là các nhân viên y tế, BN, người nhà chăm sóc BN tại BV. Đáng nói, có những trường hợp BN nhiễm bệnh đã lây cho nhiều người, trong đó 1 người là F3 (như trường hợp BN 161).

Đáng nói là cả 2 ổ dịch trong cộng đồng này (BV Bạch Mai và bar Buddha) tới nay đều chưa xác định được BN đầu tiên (F0). Bên cạnh đó, cùng với những BN chưa xác định F0 như BN 251 (công bố sáng 8/4), nguy cơ lây nhiễm cộng đồng là rất cao.