Ông Võ Kim Cự và 'di sản' tai tiếng Formosa

Theo kết luận thanh tra số 1538, ông Võ Kim Cự khi còn là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ký Văn bản số 858 ngày 9/4/2008 về việc xác nhận ưu đãi đầu tư gửi Tập đoàn Formosa. Trong đó, thời gian thuê đất được UBND tỉnh này cho phép là 70 năm. Khi hết thời hạn thuê đất, nếu có nhu cầu, Formosa sẽ được ưu tiên tiếp tục thuê đất..

Tuy nhiên, 8 năm sau, tức là ngày 8/5/2016, UBND tỉnh Hà Tĩnh mới gửi các Bộ, ngành liên quan xin ý kiến về việc cho Formosa thuê đất. Điều này có nghĩa, ông Cự tự ý cam kết thời hạn thuê 70 năm cho Formosa trước khi xin ý kiến.

Cuối năm 2010, khi ông Võ Kim Cự vừa được bầu làm Chủ tịch UBND tỉnh, với ý tưởng đón đầu đưa con em trong tỉnh vào làm việc tại các dự án ở Khu kinh tế Vũng Áng, trong đó mục đích chính là cho dự án Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt Dự án xây dựng Cơ sở đào tạo Cao đẳng nghề Vũng Áng - Hà Tĩnh, do Liên đoàn Lao động tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư hơn 500 tỷ đồng (nguồn vốn ngân sách Trung ương, địa phương và xã hội hóa).

Ông Võ Kim Cự

Dự án được triển khai xây dựng tại xã Kỳ Trinh, huyện Kỳ Anh lúc đó, nay thuộc phường Kỳ Trinh, TX Kỳ Anh, với diện tích hơn 16ha, quy mô 5.000 học viên/năm. Sau nhiều năm xây dựng, nhìn bề ngoài, cơ sở đào tạo này như một công trình với hàng ngàn người làm việc tại đây.

Tuy vậy, sau 3 năm, ông Trần Đắc Hòa, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Hà Tĩnh thừa nhận, ngôi trường hoành tráng này chỉ có hơn 100 học viên, trong đó chủ yếu là các em theo học bổ túc văn hóa.

Cũng trong năm 2013, ông Võ Kim Cự, khi đó là Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ký văn bản đồng ý cho Formosa bổ sung quy hoạch phần diện tích đất để xây dựng đường ống xả thải ra biển.

Tháng 7/2014, Formosa có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường xin xây dựng đường ống xả thải ra biển. Tiếp đó, ngày 26/8/2014, Tổng cục Môi trường có văn bản chấp thuận cho Formosa xả thải ra biển. Ngày 11/12/2015, sau khi xây dựng hoàn tất, Formosa được cấp phép xả thải ra biển.

Đầu năm 2015, Thanh tra Chính phủ kết luận, việc Ban quản lý khu kinh tế Vũng Áng (nay là Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh) cấp phép đầu tư với thời hạn 70 năm cho Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý là vượt quá thẩm quyền, có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Ông Cự, người đứng đầu tỉnh Hà Tĩnh lúc bấy giờ cũng thừa nhận, việc cấp phép khi chưa được Chính phủ đồng ý là không phù hợp.

Trong khi Hà Tĩnh đang phải giải trình với Thủ tướng Chính phủ và thanh tra Chính phủ về những sai phạm liên quan đến Formosa thì tháng 4/2016, sự cố cá chết hàng loạt bất thường tại Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế đã gây thiệt hại nặng nề cho 4 tỉnh miền Trung.

Đối diện trước vụ việc này, ông Võ Kim Cự cho hay, việc kêu gọi đầu tư là để phát triển, nhưng nhà đầu tư đã làm không đúng quy định gây hậu quả.

"Tôi rất buồn và đau. Xin chia sẻ với người dân miền Trung trong đó có quê hương tôi. Tôi chia sẻ với hai tư cách, một là người con quê hương, hai là lãnh đạo địa phương chủ trì đại dự án ấy", ông Cự nói.

Từ ngày 15 đến 17/2, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp kỳ thứ 11, xem xét, kết luận việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng (BCSĐ) UBND tỉnh Hà Tĩnh và các cá nhân liên quan. Theo đó, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã kết luận sai phạm trong vụ Formosa của ông Võ Kim Cự.

Cụ thể: Về kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự Đảng UBND tỉnh Hà Tĩnh và các cá nhân liên quan Ban cán sự Đảng UBND tỉnh Hà Tĩnh các nhiệm kỳ 2004-2011, 2011-2016 là đã thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo; buông lỏng quản lý, điều hành; thiếu kiểm tra, giám sát trong quá trình thực hiện dự án; để xảy ra các vi phạm trong thẩm định, phê duyệt, cấp phép và quản lý nhà nước đối với dự án Formosa Hà Tĩnh.

Để xảy ra các vi phạm nêu trên thì trách nhiệm chính thuộc về ông Võ Kim Cự.

Cũng tại Hội nghị Ban Thường vụ phiên thường kỳ tháng 3/2017, các Ủy viên Ban thường vụ Đảng ủy Khối đã xem xét, đề nghị thi hành kỷ luật đảng đối với ông Võ Kim Cự, Bí thư đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh.

Ngoài Đảng ủy khối cơ quan trung ương, ông Cự còn phải kiểm điểm ở các tổ chức đảng mà ông từng sinh hoạt, bao gồm cả Hà Tĩnh và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (VCA). Ngay tại VCA, ông cũng nhận được một số phiếu đề nghị kỷ luật ở mức nghiêm khắc là cách chức.