VARS: 'Vô cùng cần thiết' đánh giá tín nhiệm các doanh nghiệp phát hành trái phiếu

Theo nhận định của phòng Phân tích và nghiên cứu Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), sau việc UBCK Nhà nước yêu cầu hủy bỏ 9 lô trái phiếu đã phát hành của Tập đoàn Tân Hoàng Minh với tổng trị giá trên 10.000 tỷ đồng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã trải qua một bước ngoặt mới, với nhiều sự kiểm soát và cảnh báo từ các cơ quan chức năng.

Đơn vị này dẫn chứng, trái phiếu doanh nghiệp đã trải qua 4 năm phát triển mạnh mẽ với giá trị phát hành bùng nổ, đạt hơn 700 nghìn tỷ đồng, tương đương 16,7% GDP, gần 12% dư nợ tín dụng cả nước năm 2021.

Đáng chú ý là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản không ngừng tăng trưởng trong vài năm trở lại đây. Các chủ đầu tư ưu tiên sử dụng hình thức huy động vốn trái phiếu, hơn là các nguồn vốn từ ngân hàng hay nhà đầu tư, khách hàng.

Năm 2021, các doanh nghiệp bất động sản đã vượt ngân hàng, đứng đầu về giá trị phát hành với tỷ trọng 35% tổng giá trị. Tuy nhiên, gần một nửa giá trị trái phiếu này là không có tài sản đảm bảo. Việc có tài sản đảm bảo là không bắt buộc, nhưng đó là một trong những điều kiện tạo nên uy tín của doanh nghiệp cũng như trái phiếu doanh nghiệp đó phát hành - nhằm đảm bảo an toàn cho trái chủ.

Tính đến giữa tháng 4/2022, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt gần 40.000 tỷ đồng. Quá nửa giá trị trái phiếu được phát hành trong tháng một. Tỷ trọng trái phiếu bất động sản trong quý I/2022 chiếm tới 43%.

Theo VARS, điều khiến các cơ quan quản lý thị trường lo ngại về thị trường trái phiếu doanh nghiệp là việc doanh nghiệp sử dụng trái phiếu không đúng mục đích, dẫn đến rủi ro cho trái chủ, doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, thông tin tới trái chủ không đầy đủ và minh bạch. Bên cạnh đó là hiện tượng các ngân hàng bán trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư cá nhân, những người không có đủ kiến thức và kinh nghiệm tham gia thị trường vốn bất bình đằng thông tin và chỉ dành cho những nhà đầu tư chuyên nghiệp này.

"Thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói chung, trái phiếu bất động sản nói riêng cần một giải pháp đồng bộ và hiệu quả để phát triển lành mạnh. Quan ngại của các cơ quan quản lý nhà nước thường bắt nguồn từ sự bất đối xứng thông tin giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư (cá nhân hay tổ chức)", báo cáo VARS nêu.

Chính vì vậy, VARS đóng góp, việc đánh giá hạn mức tín nhiệm với các doanh nghiệp phát hành trái phiếu là rất cần thiết. Hạn mức tín nhiệm cho phép nhà đầu tư có cái nhìn tổng quát đủ khách quan để đánh giá những rủi ro có thể khi đầu tư vào doanh nghiệp thông qua trái phiếu.

"Ngoài ra, các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Tài chính và UBCK Nhà nước cần đề ra một cơ chế kiểm tra hiệu quả với các doanh nghiệp phát hành trái phiếu ngay từ bước gửi hồ sơ, thay vì phát hiện sai phạm và hủy bỏ các thương vụ đã phát hành thành công, gây tâm lý xáo trộn không đáng có cho thị trường".