'Bất ngờ tháng 10' liệu có thể làm chao đảo bầu cử tổng thống Mỹ

	Những cặp vợ chồng chính trị gia nổi tiếng thế giới
	10 tổng thống giữ nhiệm kỳ ngắn nhất trong lịch sử Mỹ

Khi cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay bước vào giai đoạn gấp rút, hai sự kiện bất ngờ đã xảy ra và được nhận định là có tác động không nhỏ đến hai ứng viên tổng thống Mỹ.

Ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump trở thành tâm điểm chỉ trích sau khi đoạn video năm 2015, trong đó ghi lại những bình luận dung tục và phát ngôn khiếm nhã của ông về phụ nữ, bị rò rỉ. Tiếp sau đó, một loạt phụ nữ đã lên tiếng tố cáo vị tỷ phú bất động sản tấn công tình dục.

Không chỉ Trump, ứng viên đảng Dân chủ Hillary Clinton cũng gặp bất lợi không nhỏ khi Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) tuyên bố mở lại cuộc điều tra về những email cá nhân mới phát hiện của bà Clinton, tiếp nối sự việc tưởng chừng đã đến hồi kết vào tháng 7.

Những diễn biến bất ngờ trong tháng 10 cũng từng xảy ra trong lịch sử bầu cử tổng thống Mỹ, theo BBC.

Năm 1980: Cuộc khủng hoảng con tin tại Iran

Sự thất vọng của người Mỹ với cuộc khủng hoảng con tin ở Iran khiến ông Jimmy Carter không thể tái đắc cử. Ảnh: AFP

Ngày 4/11/1979, các phần tử cực đoan Iran xông vào đại sứ quán Mỹ ở Tehran, bắt giữ 52 nhà ngoại giao Mỹ làm con tin. Trong cuộc bầu cử năm sau đó, đảng Cộng hòa chỉ trích việc chậm trễ giải cứu con tin, cho rằng đây là bằng chứng thể hiện sự yếu kém của nước Mỹ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống thuộc phe Dân chủ Jimmy Carter.

Khi ngày bầu cử gần kề, các cuộc đàm phán của chính quyền ông Carter với Iran dường như rơi vào bế tắc. Tehran ngừng đàm phán vào tháng 10/1980. Tuy nhiên, ngày 21/10/1980, Thủ tướng Iran Mohammad Ali Rajai bất ngờ tuyên bố các con tin sẽ không được phóng thích, chừng nào Tổng thống Carter còn đương chức, theo Gary Sick, một cựu chuyên gia Iran thuộc đội ngũ an ninh quốc gia của Carter.

Năm 1986, cựu Tổng thống lưu vong Hassan Abdol Bani-Sadr của Iran tiết lộ rằng một số thành viên đảng Cộng hòa đã bí mật gặp gỡ đặc vụ của Iran tại Paris vào năm 1980. Chiến dịch của Donald Reagan bị cáo buộc cam kết bán vũ khí cho Iran trong chiến tranh Iraq, với điều kiện Iran trì hoãn việc phóng thích con tin tới khi bầu cử kết thúc. Tuy nhiên, ủy ban điều tra quốc hội không tìm ra bằng chứng thuyết phục cho cáo buộc này.

Ông Ronald Reagan đắc cử tổng thống năm 1980. Vào ngày ông nhậm chức, Iran đã phóng thích các con tin, đổi lấy số 3 tỷ USD của Iran từng bị Mỹ đóng băng.

Theo BBC, cuộc khủng hoảng con tin chắc chắn đã ảnh hưởng tới quá trình bầu cử, giúp ông Reagan vượt lên sau những nghi ngờ về khả năng lãnh đạo và thẩm quyền của ông Carter. Bên cạnh đó, nền kinh tế suy giảm cũng được cho là yếu tố quan trọng dẫn đến kết quả bầu cử. Trong quý II năm 1980, GDP ở Mỹ giảm xuống còn 7,9%.

Năm 2000: Ông George W. Bush lái xe khi say rượu

Chiến dịch bầu cử năm 2000 là một trong những cuộc đua vào Nhà Trắng gay cấn nhất với chiến thắng dành cho George W. Bush. Ảnh: AP

Năm 2000, George W. Bush, khi đó là thống đốc bang Texas, cạnh tranh với phó tổng thống Al Gore của đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Chỉ 5 ngày trước cuộc bầu cử, thông tin ông Bush từng bị bắt năm 1976 vì lái xe khi say rượu bị phát tán. Những người ủng hộ Bush ngay lập tức cáo buộc chiến dịch của ông Al Gore đứng sau màn kịch này.

Ông Bush tố đảng Dân chủ sử dụng "chiêu bài chính trị bẩn". Trong khi đó, chiến dịch của ông Gore phủ nhận trách nhiệm. Không có bằng chứng nào cho thấy đảng Dân chủ đứng sau vụ việc.

Cuộc bầu cử tổng thống năm 2000 là một trong những cuộc bầu cử gay cấn nhất trong lịch sử Mỹ. Tại bang Florida, ông Gore chiến thắng cuộc bỏ phiếu phổ thông với hơn 500.000 phiếu, song Tòa án Tối cao Mỹ tạm dừng kiểm lại các phiếu gây tranh cãi, trao toàn bộ 29 phiếu đại cử tri của bang cho ông Bush, giúp ứng viên đảng Cộng hòa giành chiến thắng chung cuộc.

Trên thực tế, ông Bush từng thừa nhận chứng nghiện rượu. Tuy nhiên,theo kết quả khảo sát trước ngày bầu cử, 8/10 người Mỹ cho rằng sự việc trên không ảnh hưởng tới quyết định của họ.

Năm 2004: Đoạn video của Osama Bin Laden

Sự xuất hiện của Osama Bin Laden ngay trước thềm bầu cử được cho là ảnh hưởng lớn tới kết quả chung cuộc. Ảnh: Getty

Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang sa lầy trong chiến tranh Iraq. Ứng viên đảng Dân chủ John Kerry tận dụng sự phẫn nộ của cử tri với cuộc chiến, trong khi ông Bush cảnh báo về những rủi ro có thể bất ngờ xảy ra.

Chưa đầy một tuần trước cuộc bầu cử, hãng Al-Jazeera đăng tải cuộn băng trùm khủng bố Osam Bin Laden chế nhạo ông Bush và đưa ra những mối đe dọa mập mờ, đồng thời nhắc tới vụ gian lận bầu cử ở bang Florida và thâm hụt ngân sách của Mỹ. Nhóm tranh cử của ông Bush ngay lập tức sử dụng đoạn video để đưa ra thông điệp trong chiến dịch tranh cử rằng chỉ ông mới có thể đảm bảo an toàn cho nước Mỹ.

Đảng Dân chủ không hề tuyên bố ông Bush "đồng lõa" với thủ lĩnh al-Qaeda. Thực tế, những người ủng hộ ông Kerry đã cố gắng sử dụng đoạn video để nhắc nhở cử tri rằng Bush đã thất bại khi không bắt giữ hay tiêu diệt Bin Laden. Tuy nhiên, ông Bush vẫn đắc cử tổng thống lần thứ hai.

Năm 2008: Nền kinh tế rơi tự do

Cuộc khủng hoảng kinh tế 2008 được cho là giúp ông Barack Obama (phải) giành chiến thắng trước ông John McCain. Ảnh: AP

Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa John McCain vượt lên hẳn ông Barack Obama trong các cuộc thăm dò vào tháng 9. Tuy nhiên, khi nền kinh tế Mỹ rơi vào khủng hoảng, cử tri còn do dự và bất mãn với chính sách kinh tế của đảng Cộng hòa đã quay lưng lại vớiMcCain.

Đại điện của đảng Cộng hòa dường như hoảng loạn, trong khi ông Obama vẫn theo đuổi chiến dịch một cách bình tĩnh. Nhờ vượt lên dẫn trước trong những tuần cuối, ông Obama giành chiến thắng chung cuộc.

2012: Siêu bão Sandy

Siêu bão Sandy gây thiệt hại nặng nề tại bang New Jersey. Ảnh: Reuters

Kết quả thăm dò cho thấy Tổng thống đương nhiệm Barack Obama và đối thủ Mitt Romney của đảng Cộng hòa bám sát nhau 10 ngày trước bầu cử.

Diễn biến bất ngờ trước chặng cuối của cuộc đua là cơn bão Sandy. Dù là một thảm họa tự nhiên, siêu bão gây thiệt hại nặng nề tại bang New Jersey và thành phố New York được coi là một "bất ngờ tháng 10".

Thảm họa này đã trao cơ hội thể hiện vai trò tổng thống cho ông Obama khi xử lý trường hợp khẩn cấp. Ông nhận được sự ủng hộ của Thống đốc bang New Jersey Chris Christie, một thành viên đảng Cộng hòa, nhờ khắc phục hậu quả bão Sandy. Trong khi đó, ông Romney rơi vào thế khó vì không thể vận động tranh cử. Tổng thống Obama ở lại Nhà Trắng thêm một nhiệm kỳ.

Những sự kiện trong tuần cuối cùng của chiến dịch tranh cử được cho là âm mưu chi phối kết quả chung cuộc, nhưng giới phân tích vẫn hoài nghi về khả năng tạo ra sự thay đổi, bởi nhiều nhân tố khác có tác động tới cuộc bầu cử. Hơn nữa, hầu hết cử tri đã đưa ra quyết định vào khoảng tháng 10. Ngoại lệ là tình hình kinh tế năm 2008, theo chuyên gia James Campbell thuộc Đại học Buffalo.

Ông Campbell nhận định những thông tin gây chấn động vào cuối chiến dịch năm nay có thể gây tác động mạnh hơn những cuộc bầu cử trước, bởi nhiều cử tri cho rằng đây là sự lựa chọn giữa "tồi tệ và tồi tệ hơn".