Bộ Công Thương kiến nghị bỏ hạn ngạch xuất khẩu gạo, cho xuất khẩu lại bình thường từ ngày 1/5

Bộ Công Thương kiến nghị bỏ hạn ngạch xuất khẩu gạo từ ngày 1/5

Bộ Công Thương trong hôm nay, 27/4, đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, đề xuất phương án điều hành xuất khẩu gạo trong tháng 5/2020 và thời gian tới, nhằm vừa thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm an ninh lương thực, vừa duy trì được sản xuất và tăng trưởng kinh tế phù hợp với bối cảnh dịch bệnh Covid-19.

Tại văn bản này, Bộ Công Thương dẫn số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dự báo nhu cầu tiêu thụ trong nước năm 2020 đã bao gồm cả dự trữ là 29,96 triệu tấn thóc, trong đó tiêu thụ của người dân là 14,26 triệu tấn và dự trữ là 3,8 triệu tấn.

Sau khi trừ đi nhu cầu tiêu dùng và dự trữ, lượng thóc còn dư có thể xuất khẩu là khoảng 13,54 triệu tấn, tương đương 6,5-6,7 triệu tấn gạo. Riêng vụ Đông Xuân, sau khi trừ đi nhu cầu dự trữ và tiêu dùng, lượng gạo hàng hóa có thể xuất khẩu là khoảng 3 triệu tấn.

Bộ Công Thương nhận định đến cuối tháng 4/2020, các yếu tố quan trọng nhất dẫn đến quyết định giãn tiến độ xuất khẩu gạo vào cuối tháng 3 đã có sự thay đổi đáng kể, theo hướng tốt lên khi dần kiểm soát được dịch bệnh Covid-19.

Vì vậy, sau khi căn cứ bối cảnh trong nước và ngoài nước, trên cơ sở các số liệu mới nhất về cung - cầu gạo trong nước trước khi bước vào vụ Hè Thu, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo theo hạn ngạch, từ ngày 1/5/2020.

Theo đó, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường theo Nghị định số 107 năm 2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo như trước khi có dịch xảy ra.

Kiến nghị chỉ được phép xuất qua cửa khẩu quốc tế

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho rằng để duy trì, đảm bảo an ninh lương thực trong trạng thái bình thường mới hiện nay, Bộ kiến nghị tiếp tục thực hiện nghiêm việc chỉ xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, đường hàng không).

Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng Hải quan, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Công Thương chỉ đạo lực lượng Quản lí thị trường tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa, xử lí nghiêm hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.

Về phía Bộ Công Thương, Bộ sẽ tiếp tục đôn đốc các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nghiêm việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó, và cam kết sẽ cung cấp ngay ra thị trường trong nước khi được Chính phủ yêu cầu. 

Đồng thời, đề nghị 20 thương nhân xuất khẩu gạo lớn nhất kí thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về việc bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu.

"Trường hợp thương nhân không thực hiện việc duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định, hoặc không thực hiện cam kết theo thỏa thuận đã kí, hoặc khai báo không trung thực, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, cho phép Bộ Công Thương thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp cho thương nhân đó", Bộ Công Thương cho biết.

Bộ cũng kiến nghị thêm UBND các tỉnh, thành chủ động chỉ đạo các Sở Công Thương trên địa bàn tăng cường công tác đôn đốc, giám sát, kiểm tra việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn, đồng thời chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng về vấn đề này.

Bộ Nông nghiệp được đề xuất đẩy mạnh công tác sản xuất nông nghiệp, đảm bảo đáp ứng đủ nguồn cung thóc gạo phục vụ nhu cầu lương thực trong nước và xuất khẩu.

Tại cuộc họp về an ninh lương thực diễn ra vào tháng 3, Bộ Công Thương đề xuất dừng xuất khẩu gạo đến hết tháng 5, do lo ngại tình hình dịch Covid-19. Nhưng sau đó, cũng chính Bộ này lại kiến nghị Thủ tướng nối lại xuất khẩu gạo trong tháng 4, Bộ Công Thương đề xuất hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 4/2020 là 400.000 tấn.

Thủ tướng đồng ý hạn ngạch 400.000 tấn của Bộ Công Thương. Tuy nhiên sau đó, nhiều doanh nghiệp xuất gạo phản ánh hải quan mở tờ khai xuất khẩu lúc 0h Chủ nhật 12/4, mà không thông báo trước khiến gạo nằm ngoài cảng từ tháng 3 chưa xuất đi được. 

Tại cuộc họp giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu vừa diễn ra, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu tạm ứng trước hạn ngạch xuất khẩu 100.000 tấn gạo để xử lí cho các doanh nghiệp có gạo đưa vào cảng trước ngày 24/3, nhưng chưa đăng kí tờ khai hải quan, được xác nhận bởi doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh cảng, cơ quan hải quan.

Phó Thủ tướng đã phê bình hai Bộ Công Thương và Tài chính trong việc xuất khẩu gạo. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đang vào cuộc thanh tra việc xuất khẩu gạo theo yêu cầu của Thủ tướng.