Chất liệu âm nhạc dân tộc đang thắng thế tại Sing My Song

Âm nhạc dân tộc – thách thức để vượt qua ở các show truyền hình thực tế

Trong các chương trình truyền hình thực tế về âm nhạc thời gian gần đây của Việt Nam như Vietnam’s got talent, Giọng hát Việt, Nhân tố bí ẩn, Thần tượng Việt Nam, Sao mai điểm hẹn… hay cả các cuộc thi tương tự dành cho nhóm thí sinh nhí, chất liệu âm nhạc dân tộc luôn luôn là một thách thức để “so găng” giữa các thí sinh, nhất là trong những phần thi quan trọng.

Còn nhớ trong cuộc thi Giọng hát Việt, quán quân Hương Tràm mùa thứ nhất đọ giọng với “Trên đỉnh Phù Vân” - một ca khúc mang âm hưởng dân gian của nhạc sĩ Phó Đức Phương, quán quân mùa 2 Thảo My với “Giọt sương bay lên” của nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến, quán quân của The Voice Kid mùa nào cũng thể hiện các loại hình nghệ thuật như: Chèo, tuồng, chầu văn… thậm chí chương trình nhái giọng ca sỹ như Gương mặt thân quen thì quán quân Hoài Lâm cũng lựa chọn phần ca cải lương vào đêm chung kết để “quyết đấu”.

Quán quân The Voice Kids Thiện Nhân với "Cô đôi thượng ngàn" trong đêm chung kết.

Âm nhạc dân tộc trong các game show này như một thách thức dành cho các thí sinh, để thể hiện nội lực trong giọng hát và phong cách biểu diễn, đằng sau đó là sự tôn vinh các giá trị văn hóa dân tộc, một điểm cộng rất lớn và rất dễ lấy lòng khán giả.

Nhưng sau khi kết thúc cuộc thi, rất ít các thí sinh đã đăng quang mang những “bản hit” giúp họ dành chiến thắng đi biểu diễn, vì đơn giản là khán giả họ không thích. Việc Hoài Lâm, Thảo My, Hương Tràm… thắng giải và lựa chọn dòng nhạc ăn khách để phục vụ khán giả là điều bình thường, bởi trong khuôn khổ cuộc thi, âm nhạc dân tộc như một “chiếc chổi long” để “gãi đúng chỗ ngứa” của khán giả, vốn đề cao tinh thần văn hóa dân tộc nhưng cũng rất hồn nhiên ca tụng cả văn hóa ngoại lai.

Điều này cũng không thể trách khán giả bởi đại đa số người xem truyền hình vẫn xem thụ động và sau đó họ ít quan tâm đến số phận của những ca khúc mà họ đã từng tấm tắc khi được xem miễn phí qua ti vi.

Vì sao âm nhạc mang chất liệu dân tộc lại có “hiệu ứng ngược” ở Sing My Song?

Nói “hiệu ứng ngược” ở đây nghĩa là bỗng dưng từ việc rất thờ ơ với âm nhạc dân tộc hoặc chất liệu âm nhạc dân tộc, khán giả bỗng “phát cuồng” với “ Ông bà anh” của Lê Thiện Hiếu, “00:00” của Phạm Trần Phương, “Thủy Thần” của Đức Anh hay “Tương tư” của Cao Bá Hưng… Vì sao những ca khúc mang âm hưởng dân gian hoặc phần ca từ mang hồn vía dân tộc lại bỗng dưng hot và có những lượt xem lên đến vài chục triệu?

Chất liệu âm nhạc dân tộc đang thắng thế tại Sing My Song

Câu trả lời nằm ở chính nội lực tiềm tàng của các ca khúc này. Ví như “Ông bà anh” là một câu chuyện về tình yêu giản dị, trong trẻo của thời các cụ ngày xưa, Lê Thiện Hiếu đã rất khéo léo và tinh tế khi so sánh, ví von với câu chuyện tình yêu thời này và lật lại vấn đề “yêu như ông bà anh” một cách duyên dáng nhưng lại có sức hút thực sự. Chính phần ca từ của “Ông bà anh” đã gây sốt với khán giả chứ không phải giai điệu, cho dù giai điệu rất êm tai.

“00:00” của Trần Phương dụ dỗ khán giả bởi không gian âm nhạc “ma quái” trong ca khúc và giọng hát. Trần Phương là một ca sỹ có nội lực và biến hóa trong giọng hát, ca khúc “00:00” chẳng mang tính thị trường, cũng chẳng mang dấu ấn Tây Tàu Âu Á, một gu riêng biệt “chẳng giống ai” nhưng rất thu hút, xứng đáng là “kẻ dẫn đường” một phong cách âm nhạc cá tính, có đất sống. “Tương tư” với phần beat là tiếng đàn tranh của tác giả, với phần lời trong trẻo cùng với phần biểu diễn đáng yêu của Cao Bá Hưng là môt nét phá cách đưa chất liệu âm nhạc dân tộc đến gần hơn với khán giả trẻ, những người vốn thờ ơ với âm nhạc dân gian. “Thủy Thần” của Đức Anh khai thác cốt truyện thần thoại của văn học Việt Nam với một cách nhìn về tình yêu rất si tình nhưng kiêu hãnh, một bản rock đậm chất đàn ông Việt, xứng đáng được gọi là một bản hít đúng nghĩa.

Vì những lí do đó mà những ca khúc mang chất liệu âm nhạc dân tộc nhưng được sáng tác phá cách mang đậm hơi thở thời đại đã khiến khán giả thực sự “phát sốt”. Điều đó càng chứng tỏ sức mạnh của âm nhạc dân tộc mãi là một dòng chảy bất tận và lớp nghệ sĩ trẻ ở Sing My Song đã có được cách tiếp cận thông minh và chuyển hóa sức mạnh tiềm tàng ấy thành những ca khúc mang dấu ấn cho cá nhân họ và cho cả làng nhạc trẻ thời kì này, thời kì mà “Chúng ta không thuộc về nhau” vẫn còn đang gây tranh cãi với “We don’t talk any more”.