Đạo diễn Tạ Quỳnh Tư: 'Tôi bị ám ảnh bởi những thân phận'

Một cảnh trong phim "Hai đứa trẻ" gây xúc động cư dân mạng (Ảnh: VTV)

Những ngày qua, bộ phim tài liệu “Hai đứa trẻ” của VTV bất ngờ gây sốt. Nội dung câu chuyện bắt nguồn từ sự việc “trao nhầm con” do tắc trách của ngành y tế tỉnh Bình Phước và những hệ lụy của hai gia đình, của những đứa trẻ, đồng thời gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh cho ngành y tế nước nhà. Lâu lắm rồi phim tài liệu Việt mới có một câu chuyện gây ấn tượng mạnh với khán giả đến thế, và không ít người tò mò về người đứng sau bộ phim “Hai đứa trẻ” - đạo diễn Tạ Quỳnh Tư.

Chân dung “người kể chuyện bằng hình” ở VTV

Đạo diễn Tạ Quỳnh Tư (sinh năm 1980) hiện đang công tác tại Trung tâm Phim TL&PS - Đài truyền hình Việt Nam với cương vị đạo diễn phim tài liệu. Vốn xuất thân là một quay phim, sau những tháng ngày miệt mài với máy quay và một tình yêu nhen nhóm với nghề đạo diễn, anh chủ động đề xuất với cấp trên được làm phim tài liệu.

Trước đó, anh là đạo điễn đầu tiên thử sức với thể loại phim tài liệu không lời bình với phim "Cây đời". Bộ phim đã nhận được sự đánh giá cao của giới chuyên môn và đồng nghiệp cũng như sự đón nhận của khán giả vào năm 2011.

Khi Tạ Quỳnh Tư còn công tác ở kênh VTV4, kênh đối ngoại lúc này đang thiếu những bộ phim tài liệu liên quan đến các vấn đề về người Việt sinh sống ở nước ngoài. Bộ phim “Lời nhắn” đã ra đời với chủ đề như thế. Đây cũng là bộ phim tài liệu thứ 3 được đạo diễn Tạ Quỳnh Tư làm phim với phương thức: phim không lời bình khá hấp dẫn.

Câu chuyện kể hoàn toàn bằng hình ảnh và để nhân vật tự chia sẻ một cách tự nhiên, không phỏng vấn theo kiểu thông thường, camera cứ đi theo nhân vật như một người bạn và kể về câu chuyện của người mẹ ở Nghệ An khi có 3 người con trai phạm án ở Séc và đang thụ án tù ở nước sở tại. “Lời nhắn” với thông điệp rõ ràng, nhân văn và cách làm phim mới mẻ đã được khán giả cả nước quan tâm.

Đạo diễn Tạ Quỳnh Tư.

Nhận được tín hiệu tích cực từ khán giả và cả các nhà chuyên môn lẫn đồng nghiệp, đạo diễn Tạ Quỳnh Tư tiếp tục làm phim theo kiểu không lời bình ở nhiều bộ phim khác mà “Hai đứa trẻ” là một ví dụ tiêu biểu.

Sau 6 năm làm phim với cương vị đạo diễn kiêm biên kịch kiêm quay phim, Tạ Quỳnh Tư bỏ túi cho mình nhiều giải thưởng uy tín ở các liên hoan phim trong nước và nhận được nhiều sự quan tâm của khán giả về các đề tài trong phim của anh.

Kể về mình, anh chỉ nói bằng hai từ “may mắn”: “Tôi may mắn vì xuất thân là quay phim nên khi làm đạo diễn tôi chủ động được khuôn hình mình muốn truyền tải, lại thêm ở đơn vị công tác có sếp là người hỗ trợ và động viên, gợi ý cho tôi nhiều đề tài hay để tôi có dịp được thể hiện khả năng, các nhân vật mà tôi gặp gỡ cũng rất thú vị, chính họ là người đã làm nên thành công của bộ phim. Tôi chỉ là người ghi lại những sự thật đó và kể bằng hình ảnh thôi”.

Ám ảnh bởi những thân phận

Hỏi Tạ Quỳnh Tư về chủ đề anh muốn làm phim, anh nói mình bị ám ảnh bởi những thân phận. “Từ trước tới nay, phim tôi làm đa phần là về những thân phận éo le, những câu chuyện buồn và có nhiều nước mắt.”

Lý do để đạo diễn 8X lựa chọn đề tài “thân phận con người” để làm phim bắt nguồn từ cuộc sống của anh khi còn nhỏ, Tạ Quỳnh Tư là người gốc Nam Định, từ nhỏ sống ở quê, anh bị cái hồn hậu, cái chân quê và cả những thân phận không may mắn xung quanh mình ám ảnh. Anh tiếp nhận sự đồng cảm đó một cách tự nhiên và khi trở thành một đạo diễn, anh dễ dàng có được sự “thẩm thấu” về những hoàn cảnh éo le, khốn cùng, bế tắc trong cuộc đời.

Phim tài liệu "Lời nhắn" kể về câu chuyện của người mẹ ở Nghệ An khi có 3 người con trai phạm án ở Séc và đang thụ án tù ở nước sở tại.

Mượn chuyện người để nói chuyện đời là cách là Tạ Quỳnh Tư kể chuyện. Cho dù anh luôn giấu mình sau vẻ khiêm nhường bằng từ “may mắn” nhưng không có một tác giả nào cứ “ăn may” liên tiếp và gây được tình cảm với khán giả ngày một nhiều như đạo diễn “Hai đứa trẻ”. Xem phim của anh, người xem không chỉ ám ảnh bởi thân phận mà còn tự luận ra nhiều “ý tại ngôn ngoại” sau khi phim kết thúc, điều đó khiến phim của anh nhận được nhiều sự yêu thích của khán giả, cho dù dòng phim tài liệu xưa nay luôn kén người xem.

Hỏi anh về lí do vì sao lại có một cách làm phim “táo bạo” đến thế (phim không lời bình), đạo diễn gốc Nam Định bật mí một bí mật rất... buồn cười: “Tại mình quê Nam Định, nói bị ngọng, nhiều khi nói thì ngại, ngại quá thành ít nói, nên người thế nào thì phim như vậy, cũng chỉ để nhân vật kể thôi, mình cũng ngại bình luận.” (Cười).

Tạ Quỳnh Tư là một trong những số ít đạo diễn trẻ dám "ném mình" vào một "địa hạt khó nhằn": Phim tài liệu. Nhưng “may mắn” thay là nghề chọn người nên anh cứ “tằng tằng” bước đi trên con đường khó khăn ấy. Thành tựu mà Tạ Quỳnh Tư đạt được sau 6 năm làm nghề đủ để anh tự hào về tài năng và quyết định đúng đắn của bản thân, thế nhưng anh vẫn chỉ cười hiền và bảo: “Tôi còn phải học cả đời, luôn đón nhận khen chê, quan trọng nhất là được thể nghiệm những điều mới mẻ và được khán giả đón nhận, với tôi đó là động lực để tôi cố gắng làm việc từng ngày, còn danh vọng... cứ bình tĩnh với nó thôi”.