Facebook và sự thay đổi ngày càng khó hiểu ông chủ Zuckerberg

Thành lập vào năm 2004 và đến 8 năm sau đó Facebook mới chính thức lên sàn chứng khoán, vào năm 2012, đến tháng 6 năm nay, giá trị vốn hóa thị trường của Facebook đã lên tới 661 tỉ USD.

Ông lớn mạng xã hội toàn cầu đã ghi nhận khoản doanh thu khổng lồ 71 tỉ USD trong năm tài chính 2019. Dù có cố gắng "hạ bệ" Facebook bằng cách nào, chúng ta không thể phủ nhận tài sản để đời của Mark Zuckerberg là một ví dụ sống về mức tăng trưởng đáng kinh ngạc chỉ trong một thời gian ngắn.

Mức độ gia tăng giá trị này đã giúp cho một trong những người sáng lập ra mạng xã hội này, CEO Mark Zuckerberg, trở nên cực kì giàu có, thậm chí đã vượt mặt ông hoàng chứng khoán Warren Buffett gần đây.

Tài sản của CEO Facebook Mark Zuckerberg ước khoảng 83 tỉ USD.

Nhưng chúng ta hãy xem xét lại hai yếu tố đã nhắc đến ở trên: "giá trị" (value) với "trị giá" (worth), hãy cùng thử đánh giá xem, liệu Facebook có đang hoạt động theo các giá trị mà hãng đã tuyên bố hay không. Và hơn nữa, Facebook thấy việc sử dụng các giá trị đó trị giá như thế nào?

Doanh nhân Dan Pontefract, một nhà báo nổi tiếng đã nhận hơn 20 giải thưởng báo chí quốc tế, và là CEO của Pontefract Group, trong bài báo mới nhất của mình được Forbes xuất bản, đã phân tích các giá trị cốt lõi của Facebook và vạch trần các hành động thực tế của hãng có thực sự dựa trên các giá trị này hay không.

Lùm xùm về kiểm duyệt thông tin

Hiện Facebook đang vướng phải lùm xùm về quyết định "không làm bất cứ điều gì" với các bài đăng gây bức xúc của Tổng thống Mỹ Donald Trump, dẫn đến cuộc biểu tình trực tuyến chính từ đội ngũ nhân viên của mình.

Trước động thái này, CEO Zuckerberg phản hồi rằng: "Chúng tôi luôn rất rõ ràng với các chính sách của mình. Chúng tôi không nghĩ rằng việc kiểm duyệt thông tin cho các chính trị gia là đúng đắn".

"Tôi nghĩ rằng nhìn chung, các công ty tư nhân, đặc biệt là các công ty trong lĩnh vực này, không nên làm điều đó", Zuckerberg nói tiếp.

Mặt khác, sau khi đặt các cảnh báo kiểm duyệt thông tin vào hai trong số các trạng thái gần đây của Tổng thống Trump, CEO Twitter Jack Dorsey đã tuyên bố: "Nếu có ai đó phải chịu trách nhiệm cho các hành động xác minh dữ kiện của chúng tôi với tư cách là một công ty, người đó sẽ là tôi. Xin hãy để yên cho đội ngũ nhân viên của chúng tôi".

CEO Twitter tuyên bố: "Chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ ra các thông tin không chính xác hoặc tranh chấp về các cuộc bầu cử trên toàn cầu".

Facebook "làm ngơ": Đánh mất các giá trị cốt lõi?

Theo Forbes, bất kì công ty nào có lòng tự tôn đều sẽ có một nhóm các giá trị cốt lõi định hướng hoạt động của họ. Nhiều trong số đó là một tập hợp ngẫu nhiên các "giá trị", nhằm xoa dịu các cơ quan giám sát, hoặc để chứng minh rằng họ có một mục tiêu, tầm nhìn mà họ có thể sử dụng khi bị báo chí đào bới.

Các giá trị phải được tạo ra với sự chân thành và phải có ý nghĩa, điều quan trọng nhất là các công ty phải luôn hành động dựa trên các giá trị mà họ đã tuyên bố.

Trở lại với Facebook, ông lớn mạng xã hội hoạt động theo 5 giá trị cốt lõi.

Theo như đã tuyên bố, 5 giá trị này của Facebook sẽ là kim chỉ nam "định hướng cách thức mà chúng tôi làm việc, và những quyết định mà chúng tôi đưa ra mỗi ngày, giúp chúng tôi hoàn thành sứ mạng của mình".

Dù không có ngày tháng công bố chính thức cho 5 giá trị này, nhưng chúng đã được Facebook tuyên bố công khai trên nền tảng của mình, có thể xem đây là các giá trị mà hãng thừa nhận rằng đang hoạt động dựa trên.

Song, Forbes nhận định rằng: "Khó có thể nói rằng Facebook đã sử dụng bất cứ giá trị nào trong số đã nêu, để làm kim chỉ nam giá trị của công ty này". 

"Giá trị của Facebook không hề có giá trị", Forbes viết.

Hãy cùng nhau điểm lại các giá trị mà Facebook tuyên bố, và đánh giá tại sao Forbes cho rằng tất cả 5 cụ giá trị này là "vô giá trị", trong bối cảnh lùm xùm gần đây của CEO Zuckerberg và Tổng thống Trump.

5 giá trị "danh nghĩa" và hành động thực tế của Facebook

Giá trị #1: Hãy táo bạo

"Chúng tôi khuyến khích mọi người đưa ra các quyết định táo bạo, ngay cả khi điều đó đôi khi có thể sai", Facebook viết.

Forbes nhận định giá trị này có điểm trừ là không đưa ra cách "quay đầu", nếu các quyết định sai lầm được đưa ra.

"Để Facebook làm 'trọng tài' kiểm duyệt sự thật có thể là một 'quyết định táo bạo', khi hãng đã không đặt nhãn kiểm duyệt thông tin trên các bài đăng của các chính trị gia, vốn có mục đích định hướng người đọc", Forbes châm biếm.

"Tôi tin rằng lịch sử đã cho thấy sự táo bạo là điểm yếu lớn nhất của Facebook. Công ty này là một trong những kẻ sai lầm táo bạo nhất của xã hội", ông Dan Pontefract – nhà báo nổi tiếng kiêm CEO của Pontefract Group, nhận định.

Giá trị #2: Tập trung vào sự ảnh hưởng

"Chúng tôi trông đợi mọi người ở Facebook sẽ giỏi trong việc tìm ra những vấn đề lớn nhất để giải quyết".

"Lại là một sự thất bại khổng lồ", ông Pontefract viết.

"Các vấn đề lớn của Facebook như quảng cáo giả mạo, chưa nói đến những tuyên bố sai lệch được đăng tải và truyền bá trên trên Facebook của các chính trị gia, đều nằm trong tầm xử lí của hãng", ông giả thích. "Nhưng không, chính sự thiếu quyết đoán của công ty này đang làm xói mòn nền dân chủ số một thời. Sự ảnh hưởng không được tập trung vào bất cứ điều gì cả".

Giá trị #3: Chuyển động nhanh

"Chúng tôi sợ mắc lỗi ít hơn sợ để tuột mất cơ hội do hành động quá chậm".

Forbes châm biếm nhận định: "Có phải Zuckerberg là người nghĩ ra cái quan điểm 'Hãy thất bại nhanh, thất bại thường xuyên' không vậy? Cơ hội của Facebook hiện tại là sự thật. Sai lầm hiện tại là sự dửng dưng của công ty (và Zuckerberg) trong việc bảo vệ nó".

"Bằng cách tránh né sự thật phũ phàng rằng họ không muốn chậm lại, và từ chối nhận ra họ đang phạm phải một sai lầm nực cười, cho thấy giá trị này là vô giá trị", ông Pontefract viết.

Giá trị #4: Hãy cởi mở

"Những người có hiểu biết có những quyết định tốt hơn và có sức ảnh hưởng lớn hơn".

Với giá trị này, ông Pontefract nhận định: "Zuckerberg thực sự đã tạo ra một giá trị và định nghĩa đi kèm với nó mỉa mai nhất trong lịch sử kinh doanh".

"Tại sao Facebook lại không giúp khách hàng đưa ra quyết định tốt hơn bằng cách đặt nhãn kiểm duyệt nội dung sai lệch? Việc này sẽ thể hiện chính xác hơn giá trị 'hãy cởi mở" mà họ đưa ra", ông viết thêm.

Giá trị #5: Xây dựng giá trị xã hội

"Chúng tôi hi vọng mọi người ở Facebook mỗi ngày đều tập trung vào việc làm thế nào để xây dựng giá trị thực sự cho thế giới trong mọi công việc mà họ đang làm".

Forbes nhận định: "Nếu sự dân chủ, sự thật và tìm kiếm sự thật không phải là xây dựng giá trị thực sự cho thế giới, thì hãy cho chúng tôi biết nó là gì", mỉa mai quyết định không đụng đến các bài đăng "sai sự thật" của ông Trump.

Zuckerberg đã đánh mất bản thân cho tiền bạc?

CEO Zuckerberg từng nói rằng: "Câu hỏi mà tôi tự hỏi mình hầu như mỗi ngày, là 'Tôi có đang làm thứ quan trọng nhất mà tôi có thể làm hay không?' ".

Ông Pontefract nhận định: "Tôi không nghĩ là anh ấy có. Tầm quan trọng của sự thật lớn hơn nhiều so với bất cứ điều gì khác, đặc biệt là liên quan đến các cuộc bầu cử và lĩnh vực chính trị nói chung".

"Bất kì vị CEO nào quan tâm đến quyền lực và lợi nhuận nhiều hơn mục tiêu và sự thật đều đáng bị nghi ngờ với động cơ của mình. Tôi cho rằng Zuckerberg nên đứng đầu danh sách những người này", ông viết.

Giáo sư ngành Đạo đức kinh doanh tại trường Kinh doanh Mendoza thuộc Đại học Notre Dame, Joseph Holt đã từng viết: "Tôi cho rằng Zuckerberg có quan tâm đến việc đưa mọi người xích lại gần nhau hơn, nhưng nó chỉ là điều thứ yếu".

"Các hành động của Facebook luôn cho thấy giá trị thực tế của công ty là 'mang mọi người lại gần nhau hơn là một điểm cộng tuyệt vời của chúng tôi, nhưng không quan trọng bằng việc kiếm được nhiều tiền nhất có thể cho chính chúng tôi và các nhà đầu tư của chúng tôi' ", giáo sư Holt viết.

Trong bài báo này, giáo sư Holt cũng đã bình luận về các vấn đề bảo mật dữ liệu đã khiến Facebook không ít lần bị gọi tên trong năm 2018.

Trong đó, ông nhấn mạnh việc ông lớn mạng xã hội đã cho phép công ty dữ liệu chính trị Cambridge Analytica "truy cập dữ liệu cá nhân của hơn 50 triệu người dùng Facebook để giúp Donald Trump trở thành tổng thống".

"Các giá trị cốt lõi của Facebook đã thất bại trong việc định hướng công ty làm những điều đúng đắn, và cũng chính những giá trị đó đã không thể ngăn chặn Tổng thống Trump và các chính trị gia khác đăng tải những trạng thái sai sự thật và không có căn cứ", Forbes viết.

Củng cố cho điều này, hàng chục nhân viên Facebook đã tổ chức một cuộc "tuần hành ảo" vào ngày 1/6 vừa qua, để phản đối cách CEO Zuckerberg xử lí tình huống với Tổng thống Trump.

"Tôi tự tin là sẽ còn có nhiều cuộc tuần hành ảo khác sau này", ông Pontefract viết.

"Hãy tưởng tượng mọi chuyện sẽ như thế nào nếu Facebook không chỉ đơn thuần viết 5 giá trị cốt lõi hoa mĩ để làm màu, thay vào đó sử dụng chúng để làm cơ sở đạo đức để điều hành công ty, đưa ra quyết định và làm việc với các bên liên quan", ông viết thêm.

"Hãy tưởng tượng nếu Facebook hành động dựa trên các giá trị của mình, để chúng trở thành một phần trị giá cho họ". "Hãy tưởng tượng nếu nó trở thành sự thật".