'Nhà đầu tư nội làm cao tốc Bắc - Nam là tốt, nhưng không nên để mình Bộ GTVT chấm thầu'

Bộ GTVT quyết định hủy sơ tuyển đấu thầu quốc tế với dự án cao tốc Bắc - Nam. (Ảnh minh họa: Di Linh).

Hủy sơ tuyển quốc tế, nhà thầu nội có cơ hội

Ngày 24/9, Bộ GTVT đã phát đi thông tin về việc quyết định hủy sơ tuyển theo hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế và điều chỉnh hồ sơ mời sơ tuyển phù hợp với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước lựa chọn nhà đầu tư thực hiện 8 dự án PPP thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Theo Bộ này, điều này nhằm đảm bảo an ninh quốc phòng, phát huy nội lực, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước tham gia đầu tư Dự án và phát triển năng lực doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng.

"Hiện nay, Bộ GTVT đang khẩn trương rà soát, hoàn thiện các thủ tục pháp lí liên quan để triển khai dự án. Mọi thông tin về các bước thực hiện tiếp theo sẽ được Bộ GTVT kịp thời cung cấp", Bộ GTVT cho biết.

Đáng chú ý, Bộ GTVT cho biết theo kết quả đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển của bên mời thầu và quá trình thẩm định làm rõ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có 4 dự án không có nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 2 dự án có duy nhất 1 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 1 dự án có từ 2 nhà đầu tư và 1 dự án có 3 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển.

"Như vậy, số lượng nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao", Bộ GTVT đánh giá.

Theo tìm hiểu, quá trình quá trình sơ tuyển bắt đầu từ tháng 5/2019. Đáng chú ý, trong số các hồ sơ dự thầu phân nửa là nhà đầu tư Trung Quốc đứng độc lập hoặc liên danh với doanh nghiệp Việt Nam.

Mặc dù việc hủy sơ tuyển nêu trên có thể khiến nhiều nhà đầu tư nội có cơ hội nhưng thực tế chưa hẳn dễ dàng.

Cụ thể, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết vốn đầu tư dự án đường cao tốc ở mức khá cao; vốn điều lệ phải 20% tổng mức đầu tư.

Ông Đông cho rằng, các nhà đầu tư trong nước cũng có khả năng tham gia, cũng như họ phải liên kết tham gia một số dự án nhất định trong quá trình đầu tư.

Cử tri đề nghị Bộ GTVT cần chọn nhà thầu có tầm, có năng lực làm cao tốc Bắc - Nam. (Ảnh minh họa: Di Linh).

Giám sát độc lập dự án cao tốc Bắc - Nam

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề hủy sơ tuyển đấu thầu quốc tế, PGS.TS Phạm Xuân Mai – nguyên Trưởng khoa Quản lí Giao thông, Đại học Bách khoa TP HCM nói đây là điều tốt.

"Trong nước làm là tốt, tránh được câu chuyện nhà thầu Trung Quốc với một số dự án chậm tiến độ, chất lượng kém như vừa qua", ông Mai nói.

Theo ông Mai, khi đấu thầu trong nước cần tuyển chọn kĩ càng, chặt chẽ các nhà đầu tư.

"Tôi cho rằng nên giao cho Quốc hội giám sát tuyến cao tốc này chứ không thể giao cho Bộ GTVT.

Thậm chí, Nhà nước có thể lập hội đồng thẩm định độc lập với các nhà đầu tư, thay vì chỉ mình Bộ GTVT chấm thầu", PGS. TS Phạm Xuân Mai cho biết.

Lí giải việc cần lập hội đồng thẩm định độc lập, ông Mai cho biết, tình trạng nhà đầu tư "tay không bắt giặc" xảy ra ở nhiều dự án BOT giao thông. Ngoài ra, tình trạng nhà đầu tư trúng thầu sau đó bán lại cũng không phải hiếm. 

Theo TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lí kinh tế Trung ương, cao tốc Bắc - Nam là dự án có yếu tố đặc biệt, nếu để nhà thầu nước ngoài làm chủ đầu tư sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro.

TS Doanh cũng cho rằng đây là cơ hội cho doanh nghiệp trong nước chứng minh năng lực và việc đứng ra làm chủ đầu tư hoàn toàn nằm trong khả năng của doanh nghiệp trong nước.

Đồng quan điểm với PGS. TS Phạm Xuân Mai, ông Doanh cho biết, nhiều bê bối liên quan đến các công trình giao thông không năm ở năng lực mà ở vấn đề quản lí, giám sát.

Theo TS Doanh, nhiều công trình xuống cấp do thi công ẩu, bớt xén nguyên vật liệu, không phải cho trình độ, kĩ thuật.

Ngoài nhà đầu tư, ông Doanh cho biết việc lựa chọn nhà thầu xây lắp cũng phải giám sát. Bởi lẽ, nhiều trường hợp nhà đầu tư trong nước làm nhưng có nhiều nhà thầu xây lắp nước ngoài.