Nhà thờ Đức Bà ở Paris - Công trình kiến trúc Gothic lớn nhất thế giới còn sót lại

Theo truyền thuyết thì thánh Dennis truyền bá Kitô giáo vào thành phố Paris khoảng năm 250. Công trình tôn giáo đầu tiên có thể đã được xây dựng bên bờ trái sông Seine, cạnh Val-de-Grâce ngày nay. 

Nhưng sử sách đã không ghi lại được chính xác về nhà thờ lớn đầu tiên của Paris cũng như các nhà thờ sau đó. 

Theo những dấu tích, trên đảo Île de la Cité từng có một ngôi đền, rồi được thay thế bởi một nhà thờ Cơ Đốc giáo mang tên Saint-Etienne.

Nhưng không thể biết nhà thờ này được xây dựng vào thế kỉ 4 rồi được tu sửa sau đó hay xây vào thế kỉ 7 trên các dấu tích cũ. 

Hình ảnh năm 1911 này cho thấy Nhà thờ Đức Bà, trên hòn đảo có tên Ile de la Cite ở Paris. (Ảnh: AP).

Một điều chắc chắn rằng Saint-Etienne là một giáo đường rất lớn và giống với các nhà thờ cổ khác của La Mã hay Ravenna. Bên trong, năm gian được chia cách bởi những cột lớn, tường được trang trí ghép mảnh. Phía Bắc nhà thờ còn có nhà rửa tội mang tên Saint-Jean le Rond.

Bên bờ trái sông Seine, tu viện Saint-Germain-des-Prés được xây khoảng thập niên 540. Nhưng vào thế kỉ 9 và 10, những người Normand thường xuyên tấn công Paris và đã phá hủy tu viện Saint-Germain-des-Prés. Tu viện mới được xây lại trong khoảng 990 tới 1021.

Thế kỉ 12, Paris là một thành phố quan trọng của Kitô giáo. Đây cũng là giai đoạn thành phố có những phát triển mạnh mẽ về cả dân số và kinh tế. 

Nhà buôn và thợ thủ công tập trung tại chợ lớn bên bờ phải sông Seine. Trường học của nhà thờ tạo được uy tín. Vương triều Capet cũng quay trở lại Paris.

Hình ảnh nhà thờ năm 1945.

Ngày 12/10/1160, dưới thời Louis VII, Maurice de Sully trúng cử giám mục Paris. 

Cùng với các tu sĩ, Maurice de Sully đã có một quyết định quan trong: xây dựng trên quảng trường Saint-Etienne một nhà thờ mới lớn hơn nhiều so với nhà thờ cũ. 

Nhà thờ sẽ thờ Đức Mẹ và theo phong cách kiến trúc mới, về sau được gọi là kiến trúc Gothic. Cùng với việc xây dựng nhà thờ là cả một dự án quy hoạch đô thị.

Năm 1163, viên đá đầu tiên được đặt với sự có mặt của Giáo hoàng Alexanđê III và vua Louis VII. Tên của kiến trúc sư đầu tiên đã không được nhắc tới. 

Giám mục Maurice de Sully chỉ đạo công việc xây dựng cho tới năm 1196, rồi tiếp tục bởi giám mục Eudes de Sully. Việc thi công đầu tiên gồm bốn giai đoạn chính:

1163-1182: Xây dựng điện và hai hành lang chính diện; 1182-1190: Xây dựng hai gian cuối, các gian bên và diễn đàn; 1190-1225: Xây dựng mặt ngoài, hai gian đầu của nhà thờ; 1225-1250: Xây dựng hành lang thượng, hai tháp cùng thay đổi, mở rộng các cửa sổ; năm 1350: Chính thức xây dựng xong.

Hình ảnh Nhà thờ Đức Bà ở Paris vào ngày 18/4/1967. (Ảnh: AP).

Các xây dựng tiếp theo từ cuối thế kỉ 13 cho tới đầu thế kỉ 14, tên tuổi các kiến trúc sư được ghi lại: Jean de Chelles, Pierre de Montreuil, Pierre de Chelles, Jean Ravy và Jean le Bouteiller. Hai cánh ngang nhà thờ được mở rộng, điện thờ được bố trí lại.

Vào thể kỉ thứ 16, Paris bị người Huguenot theo Tin Lành nổi loạn cướp phá , nhưng may mắn thay, Nhà thờ Đức Bà vẫn trụ vững sau khoảng thời gian tàn phá đó.

Qua nhiều thăng trầm, Nhà Thờ Đức Bà Paris vào đầu thế kỷ thứ 19 là một di tích đáng thương qua những tàn phá của thời gian và chiến tranh. 

Nhưng như có một phép lạ, vào năm 1831 văn hào Victor Hugo viết cuốn sách chuyện Chàng Gù Nhà thờ Đức Bà, và chính ông đã là động lực gây sự kêu gọi chính quyền tu bổ di tích lịch sử quan trọng này của thành phố Paris. 

Cuốn sách được tán thưởng nhiệt liệt và chỉ trong một thời gian ngắn sau đó kiến trúc sư Viollet-Le-duc đã được đô thành mướn để trùng tu nhà thờ Đức Bà Paris.

Nhà thờ Đức Bà Paris tiếp tục được sử dụng làm nơi tổ chức tang lễ quốc gia ở Pháp trong thời hiện đại. Các lãnh đạo thế giới đã đến đây để tham dự lễ tang của các cựu Tổng thống Charles de Gaulle và Francois Mitterrand.

Bức ảnh được chụp vào năm 1987. (Ảnh: AP)

Nhà thờ Đức Bà Paris là một trong những biểu tượng được công nhận rộng rãi nhất của không chỉ của thành phố Paris mà cả còn của cả nước Pháp. 

Nhà thờ Đức Bà Paris đã truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm như The Hunchback of Notre Dame của Hugo và bộ phim Disney năm 1996. 

Đây là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Paris, Notre-Dame do Tổng giám mục Paris (Michel Aupetit) quản lí. Hàng năm có hơn 12 triệu khách du lịch ghé thăm nơi đây.

Ngày 15/4/2019, Nhà thờ Đức Bà Paris bị cháy. Vụ hỏa hoạn đã gây ra thiệt hại rất lớn cho cấu trúc nhà thờ. Hầu như toàn bộ mái nhà bị sụp đổ. Bên cạnh đó, các cửa sổ hoa hồng cũng bị thiệt hại phần lớn. 

Tuy nhiên, khu vục hầm đá vẫn còn nguyên vẹn bên trong, theo như mô tả của một số người được liên quan được cho phép vào hiện trường thì "khu vực này tương đối không bị ảnh hưởng". 

Nhiều cổ vật đã được cứu, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã công bố kế hoạch kiến thiết xây dựng lại.

Cảnh hoang tàn bên trong Nhà thờ Đức Bà ở Paris sau vụ hỏa hoạn

Vẻ đẹp bên trong của Nhà thờ Đức Bà ở Paris trước khi bốc cháy

Cận cảnh hiện trường vụ cháy Nhà thờ Đức Bà ở Paris khiến tháp chuông đổ gục