Những cuộc bầu cử tổng thống kỳ lạ trong lịch sử Mỹ

Cuộc chạy đua giữa Thomas Jefferson và John năm 1800 chứng kiến kết quả bầu cử chưa có tiền lệ, khiến Mỹ phải thay đổi Hiến pháp. Theo CNN, trước khi sửa đổi, Tu chính án 12 trong Hiến pháp Mỹ quy định mỗi thành viên trong Cử tri đoàn có hai phiếu bầu không phân biệt tổng thống và phó tổng thống. Ứng viên nhận được nhiều phiếu hơn trở thành tổng thống, người về nhì đảm nhiệm chức vụ phó tổng thống. Cuộc bầu cử rơi vào thế bí khi Jefferson cùng cấp phó của mình là Aaron Burr (ảnh) của đảng Cộng hòa-Dân chủ cùng giành 73 phiếu bầu, trong khi đối thủ Adams từ đảng Liên bang chỉ dành được 65 phiếu. Hạ viện được triệu tập để giải quyết vấn đề. Ông Alexander Hamilton, Bộ trưởng tài chính đầu tiên của Mỹ đồng thời là người sáng lập đảng Liên bang, vận động các thành viên đảng mình bầu cho Jefferson, người ông cho là ít tệ hại hơn Burr. "Burr không yêu gì khác ngoài bản thân mình, không nghĩ gì khác ngoài mở rộng quyền lực", Hamilton viết trong một bức thư. Hạ viện không dễ dàng đưa ra quyết định và phải bỏ phiếu liên tục 35 lần trong một tuần trước khi đi tới kết quả cuối cùng chọn Jefferson làm Tổng thống Mỹ và Burr giữ chức phó Tổng thống. Tuy nhiên, sự thù địch giữa Burr và Hamilton vẫn tiếp diễn suốt ba năm Burr ngồi ghế phó Tổng thống, cho tới khi ông giết chết Hamilton trong một trận đấu súng.

Tướng Andrew Jackson (ảnh), được coi là người hùng trong cuộc chiến với Anh và chính trị gia tên tuổi, kết thúc cuộc đua với 99 phiếu đại cử tri. Đối thủ của ông là Ngoại trưởng John Quincy Adams, Bộ trưởng Tài chính William Crawford và Chủ tịch Hạ viện Henry Clay nhận được lần lượt 84, 41 và 37 phiếu đại cử tri. Vì không ứng viên nào giành đa số phiếu bầu, Hạ viện Mỹ phải bỏ phiếu chọn tổng thống từ ba cử tri giành nhiều phiếu nhất và loại Clay. Tướng Jackson tự tin thắng cuộc vì giành được đa số phiếu phổ thông và nhiều phiếu đại cử tri nhất. Tuy nhiên, sau một tháng những người ủng hộ Clay và các bang Maryland, Illinois và Lousiana trước đây ủng hộ Jacksons được vận động chuyển sang bầu cho Adams. Sau khi thắng cử, Adams chọn Clay làm Ngoại trưởng khiến tướng Jackson tức giận, buộc tội Adams và Clay đã tiến hành "thỏa thuận mờ ám" trong cuộc bầu cử. Ông bỏ trống ghế Quốc hội và thề sẽ thắng cuộc tranh cử diễn ra bốn năm sau. Được ủng hộ bởi đảng Dân chủ, Jackson hoàn thành lời hứa, đánh bại Adams trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 1828.

Người dân tập trung tại Lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Abraham Lincoln. Cuộc bầu cử năm 1860 với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao nhất trong lịch sử ghi nhận phần thắng thuộc về Lincoln với đa số phiếu cử tri đoàn, dù ông chỉ giành được 40% đầu phiếu phổ thông. Chiến thắng của Lincoln không có gì đáng bàn cãi, song đây là cuộc bầu cử đánh dấu thời kỳ chia rẽ sâu sắc do vấn đề nô lệ, Năm 1857, Tòa án tối cao quyết định hợp thức hóa chế độ nô lệ tại tất cả vùng lãnh thổ thuộc Mỹ, dẫn đến xung đột quan điểm trong đảng phái. Đảng Cộng hòa đa số chống chế độ nô lệ nhưng vẫn lưỡng lự trong việc cấm hình thức sử dụng lao động này. Nội bộ đảng Dân chủ ở miền nam nghiêng về ủng hộ chế độ nô lệ song vẫn có những ý kiến trái ngược. Năm 1860, Abraham Lincoln, người phản đối chế độ nô, đại diện cho đảng Cộng hòa ra tranh cử. Trong Đại hội đảng lần thứ hai cùng năm, đảng Dân chủ đề cử thượng nghị sĩ Stephen Douglas của bang Illinois tranh cử, nhưng các thành viên thuộc đảng phía nam phản đối và chọn John Breckinridge làm đại diện. Cả Doughlas và Breckinridge đều tuyên bố là ứng viên tranh cử chính thức của đảng Dân chủ. Ứng viên khác thuộc đảng Liên minh đoàn kết và phát triển là Thượng nghị sĩ John Bell của bang Tennessee tiến hành chiến dịch tranh cử không đề cập tới vấn đề nô lệ. Chỉ vài tuần sau khi kết quả bầu cử được công bố, bang South Carolina bỏ phiếu ly khai, tiếp sau đó là 6 bang khác tại miền Nam. Tháng 2/1861, đại biểu các bang ly khai thành lập Liên minh miền Nam Hoa Kỳ và chọn Jefferson Davis làm tổng thống.

Năm 1872, Victoria Woodhull của đảng Nhân dân trở thành người phụ nữ đầu tiên ra tranh cử tổng thống. Đây cũng là năm nhà văn Frederick Douglas trở thành ứng viên phó tổng thống người Mỹ gốc Phi đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ. Tuy nhiên, điều khiến bầu cử năm 1872 trở nên đặc biệt là một ứng viên trong cuộc chay đua vào Nhà Trắng không bao giờ được chứng kiến cuộc bỏ phiếu cuối cùng ở Cử tri đoàn. Horace Greeley (ảnh) là một trong hai ứng viên chính trong cuộc bầu cử năm 1872 cùng đương kim Tổng thống Ulysses S. Grant của đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, Greely đột ngột qua đời trước khi Cử tri đoàn bỏ phiếu, đồng nghĩa với chiến thắng chắc chắn của Tổng thống Grant. Dù vậy, Greeley không phải là đối thủ của đương kim tổng thống vì chỉ giành được 66 phiếu đại cử tri. Theo CNN, Greeley là ứng viên tổng thống duy nhất qua đời trước khi kết quả cuối cùng được công bố.

Chân dung Tổng thống Rutherford B.Hayes, người chiến thắng cuộc đua vào Nhà Trắng năm 1876. Theo nhiều nhà sử học, đây là cuộc bầu cử "nhơ bẩn" nhất trong lịch sử nước Mỹ. CNN cho hay, ứng viên đảng Dân chủ Samuel Tilden đã thắng ông Rutherford B.Hayes của đảng Cộng hòa với đa số phiếu phổ thông. Tuy nhiên, Tilden chỉ giành được 184 phiếu cử tri đoàn, thiếu một phiếu để chính thức trở thành Tổng thống, trong khi các bang Florida, Louisiana, South Carolina and Oregon, chiếm 20 phiếu cử tri đoàn, vẫn còn tranh luận về kết quả vì các cáo buộc gian lận. Để giải quyết, hai đảng đối đầu thống nhất lập ra một ủy ban đặc biệt gồm 7 thành viên đảng Cộng hòa, 7 thành viên đảng Dân chủ và một thành viên độc lập đến từ Tòa tối cao là Thẩm phán David Davis. Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước khi ủy ban bỏ phiếu, ông David bất ngờ có tên trong danh sách ứng viên bầu cử vào Thượng viện. Người thay thế là thẩm phán Joseph Bradley, một người Cộng hòa bảo thủ. Đảng Cộng hòa chiến thắng cuộc bỏ phiếu khiến các thành viên phe Dân chủ đe dọa phản đối quyết định. Sau một cuộc thương lượng, phe Dân chủ đồng ý chấp nhận kết quả với điều kiện Hayes rút quân đội liên bang ở miền nam. Rutherford B.Hayes trở thành Tổng thống Mỹ với tỷ lệ phiếu cử tri đoàn là 185 so với 184 của ông Samuel Tilden và có biệt danh là "Ngài Gian lận".

Eugene Debs là ứng viên tranh cử tổng thống 5 lần. Lần cuối cùng, Debs vận động tranh cử trong tù, ghi dấu ấn đặc biệt cho cuộc bầu cử tổng thống năm 1920. Theo CNN, Debs là ứng viên đảng Xã hội Mỹ với số lượng ủng hộ ít ỏi trong những năm đầu thế kỷ 20. Các lần tranh cử năm 1900, 1904, 1908 và 1912 của ông không để lại ấn tượng nào. Sau buổi diễn thuyết chống chiến tranh vào năm 1918 tại bang Ohio, Debs bị phạt 10 năm tù. Dù vậy, ông vẫn bắt đầu chiến dịch tranh cử tại nhà tù liên bang Atlanta từ năm 1919 và giành được hơn 900.000 phiếu phổ thông, con số ấn tượng đối với một ứng viên đảng Xã hội song không đủ để giành chiến thắng. Trong cuộc bầu cử năm đó, ứng viên đảng Cộng hòa Warren G.Harding đánh bại đối thủ từ đảng Dân chủ James Cox. Sau khi nhậm chức, Tổng thống Harding quyết định giảm tội cho Debs và chuyển từ phạt từ sau lao động công ích.

Một trong những cuộc bầu cử nhiều bất ngờ nhất của Mỹ diễn ra vào năm 1948, với cuộc đua giữa đương kim Tổng thống của đảng Dân chủ Harry S. Truman và đối thủ Thomas E. Dewey từ đảng Cộng hòa. Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 1946 cho thấy ưu thế nghiêng về đảng Cộng hòa ở cả Hạ viện và Thượng viện lần đầu tiên trong vòng 20 năm. Các cuộc thăm dò dư luận cũng cho thấy Tổng thống Truman không được lòng cử tri của đảng Dân chủ miền nam thời kỳ này. Trong khi đó, Thống đốc Dewey lại là chính trị gia tiếng tăm và được nhiều người dự đoán giành chiến thắng. Thăm dò dư luận trước bầu cử vào giữa tháng 10/1948 cho thấy ông Truman bị đối thủ dẫn trước 5%, chính đương kim tổng thống cũng nói ông dự đoán mình thua cuộc. Tuy nhiên, Truman đã lội ngược dòng ngoạn mục với chiến thắng sít sao, kết quả được một nhân viên Mật vụ báo cho ông vào lúc 4h sáng.

Cuộc bầu cử năm 1948 còn nổi tiếng bởi câu chuyện liên quan tới tờ báo Chicago Tribune. Do các nhân viên đánh máy đình công, Chicago Tribune phải xuất bản số ra buổi sáng sớm hơn vài tiếng so với thường lệ và dựa trên các phân tích thăm dò sau bỏ phiếu. Dòng tiêu đề ở trang nhất của số báo này được ghi là "Dewey defeats Truman" (Dewey đánh bại Truman) trước khi tòa soạn sửa lại theo kết quả thực tế. Hình ảnh trang báo đi vào lịch sử vì hai ngày sau chiến thắng ông Truman xuất hiện trước công chúng với một bản in lỗi trên tay.

John F. Kennedny là người tạo ra nhiều tiền lệ khi được bầu làm Tổng thống Mỹ năm 1960. Kenedy là tổng thống được bầu cử trẻ nhất lịch sử, tổng thống đầu tiên sinh vào thế kỷ 20 và tổng thống người Công giáo đầu tiên của Mỹ. Cuộc tranh luận giữa Kennedy và đối thủ Richard Nixon đánh dấu sự việc chưa từng có tiền lệ, khi lần đầu tiên các tranh luận giữa những ứng viên Tổng thống có thể được người dân theo dõi trực tiếp ngay tại nhà. Cuộc tranh luận được truyền hình trực tiếp có tác động to lớn tới kết quả bỏ phiếu bởi thời kỳ đó, 80% người Mỹ sở hữu TV. Trước khi tranh luận, Nixon phải nhập viện nên khuôn mặt có vẻ nhợt nhạt. Ông cũng xuất hiện trước người dân Mỹ với bộ râu rậm và cơ thể ốm yếu khi từ chối trang điể và mặc trang phục tối màu. lẫn với phông nền. Trái ngược với đối thủ, Kennedy lên hình với vẻ ngoài khỏe mạnh, làn da rám nắng, mặc áo sơ mi và bộ vest xanh, nổi bật trên phòng thu. Thống kê cho thấy, khoảng 70 triệu người xem tranh luận trực tiếp đầu tiên diễn ra ngày 26/9/1960 này qua TV nghĩ rằng Kennedy sẽ chiến thắng, trong khi số ít người có quan điểm trái ngược lại là những người theo dõi qua radio. Trong cuộc bầu cử diễn ra ngày 8/11/1960, Kennedy chiến thắng với tỉ lệ chênh lệch119.000 phiếu.

Cuộc bầu cử năm 1972 chứng kiến chiến dịch tranh cử chết yểu củaThượng nghị sĩ Eorge McGovern. Sau khi trở thành đại diện chính thức của đảng Dân chủ McGovern gọi điện đề nghị Thượng nghị sĩ Thomas Eagleton trở thành cấp phó cho mình trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, nhằm thu hút những lá phiếu từ người Công giáo. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ từ Eagle từng nhập viện 3 lần để điều trị trầm cảm. Trong một cuộc họp báo, ông Eagletontiết lộ bệnh sử với các phóng viên và nói ông chỉ vừa mới thú nhận tình trạng này với ứng viên tổng thống McGovern. Như vậy, chỉ 18 ngày sau khi được chọn, Eagleton chính thức bị loại khỏi chiến dịch. Trong cuộc bầu cử năm 1972, Richard Nixon là người giành chiến thắng.