Phát triển kinh tế miền Trung: bây giờ hoặc không bao giờ!

Phó thủ tướng thường trực TRƯƠNG HÒA BÌNH:

Phải loại bỏ tư duy cát cứ

Về quy hoạch công nghiệp vùng tổng thể, hiện tại ở mỗi tỉnh miền Trung đều có ít nhất một khu kinh tế, dẫn đến cạnh tranh nảy sinh tư duy cát cứ, ảnh hưởng đến tốc độ và chất lượng các dự án đầu tư, từ đây có thể xảy ra các hệ lụy như ô nhiễm môi trường, khai thác quỹ đất kém hiệu quả, bất an về xã hội.

Do đó, vùng nên có kế hoạch liên kết vùng tổng thể, làm sao phát huy thế mạnh từng tỉnh, có cơ chế liên kết vùng hiệu quả, tránh cạnh tranh không lành mạnh, hạn chế sức mạnh của nhau.

Ngoài ra, phải phòng chống tham nhũng. Chúng ta thực hiện các dự án thu hồi đất của dân rất lớn, nên chính sách đền bù giải tỏa hỗ trợ cho người dân phải đúng quy định pháp luật, hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân, chống móc ngoặc trục lợi chính sách.

Thể chế, chính sách chúng ta tiếp tục sửa đổi để tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc hiện nay. Thể chế nào cản trở, chúng ta cần phát hiện, kiến nghị để sửa chữa.

Phó thủ tướng VŨ ĐỨC ĐAM:

Phải huy động các doanh nghiệp lớn đầu tư

Tôi rất đồng tình với ý kiến của lãnh đạo các địa phương, bây giờ chúng ta ngoài những cơ chế chính sách thông thoáng, phải tăng cường huy động các doanh nghiệp lớn đầu tư vào vùng.

Địa phương "trách" trung ương chậm, nhưng kinh nghiệm mà chúng ta đã đúc kết là trung ương không nên quy định quá cụ thể, cầm tay chỉ việc, chúng ta đừng tự trói mình bằng những quy định của pháp luật.

Cần có một cơ chế mà bây giờ trong cách mạng công nghiệp, những gì chưa cụ thể thì nên có cơ chế để thí điểm trên tinh thần giao trách nhiệm kèm theo quyền hạn để sau đó tổng kết lại rồi nhân rộng hoặc điều chỉnh.

TS TRẦN DU LỊCH (thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, trưởng Nhóm tư vấn phát triển vùng duyên hải miền Trung):

Thủ tục đầu tư chậm 1 ngày, miền Trung nghèo thêm 1 năm

Với tiềm năng dư địa phát triển, đặc biệt khi thực hiện chiến lược kinh tế biển ở miền Trung bằng những chương trình cụ thể, tôi cho rằng việc tăng trưởng 9-10% của vùng này trong 15 năm tới không phải là điều không làm được.

Tài nguyên đánh bắt hữu hạn, vấn đề là phải khai thác, chế biến xây dựng chuỗi doanh nghiệp.

Lợi thế về cảng biển logistics, nếu như không phát triển công nghiệp thì cảng không có vai trò. Công nghiệp vùng này gắn với chuỗi giá trị, Bộ NN&PTNT và Bộ Công thương lập chung một chương trình, chứ tách ra không làm được.

Do đó tôi đề nghị chương trình phát triển công nghiệp chế biến, tiềm năng khai thác phải là chương trình tổng hợp của vùng thì mới triển khai.

Đặc biệt, phải có thể chế, cơ chế phù hợp. Tất cả những quy định, thể chế hiện nay chúng ta muốn đi nhanh cũng không được, muốn bước nhanh coi chừng té. Chúng ta tính xem bao nhiêu dự án đầu tư vùng này phải qua trung ương, mất bao nhiêu ngày?

Chúng ta làm thủ tục đầu tư chậm một ngày, vùng này tiếp tục nghèo thêm một năm. Nếu làm nhanh một ngày, vùng này sẽ thoát nghèo, nhanh giàu thêm một năm.

Ông PHÙNG XUÂN NHẠ (Bộ trưởng Bộ GD-ĐT):

Sẽ tập trung đào tạo nhân lực cho kinh tế biển

Miền Trung hiện có 42 trường đại học, một con số không ít, nhưng quy mô năng lực tổ chức đào tạo, chất lượng đào tạo là chưa tương xứng. Do vậy, sắp tới bộ sẽ củng cố nâng cao chất lượng đào tạo, rà soát, cơ cấu lại theo hướng phát huy thế mạnh tập trung vào các ngành mà khu vực có nhu cầu.

Nguồn nhân lực cho kinh tế biển đang rất hạn chế. Ngư dân ra biển không có trình độ. Sắp tới việc đào tạo sẽ tăng cường trình độ khai thác, nuôi trồng, chế biến. Trường ĐH Nha Trang sẽ tham gia sâu vấn đề này.

Chúng tôi mong Bộ NN&PTNT tham gia cùng Bộ GD-ĐT trong vấn đề này để đào tạo nhân lực kinh tế biển bám sát nhu cầu, có chương trình dự án và sau đó có cơ chế.

Ông Trịnh Văn Chiến (bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa):

Nên tập trung ba nhóm ngành kinh tế chính

Vùng Bắc Trung Bộ, duyên hải miền Trung với 100% các địa phương đều có biển, do đó cần phải coi vùng này là địa bàn trọng điểm để thực hiện chiến lược kinh tế biển. Trong đó, tập trung vào 3 nhóm ngành kinh tế chính: ngư nghiệp (đánh bắt và chế biến hải sản); du lịch biển đảo (gắn với du lịch văn hóa, lịch sử) và khu kinh tế ven biển (gắn với ưu thế về cảng biển).

Thời gian tới, đề nghị Chính phủ, các bộ ngành trung ương cần đưa các nội dung trên thành những chương trình quốc gia để tập trung phát triển và dành nguồn lực thỏa đáng để các địa phương có điều kiện thực hiện.

Đặc biệt, phải tăng cường lực lượng, phương tiện cho lực lượng hải quân, bộ đội biên phòng và cảnh sát biển nhằm bảo đảm quốc phòng - an ninh để ngư dân yên tâm, vượt sóng ra khơi đánh bắt hải sản, góp phần canh giữ, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Bờ biển dọc các tỉnh miền Trung có lợi thế lớn để phát triển kinh tế, du lịch, vận tải và đảm bảo quốc phòng - an ninh, được nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đầu tư. Do đó, các tỉnh ven biển miền Trung cần có quy chế tăng cường trao đổi thông tin về hoạt động đầu tư các dự án ven biển.

Ông Hồ Quốc Dũng (chủ tịch UBND tỉnh Bình Định):

Sớm lập quy hoạch vùng

Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng cả về quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế - xã hội đối với cả nước, vùng hiện có 4 khu kinh tế ven biển, 4 cảng nước sâu, 4 sân bay, rất thuận lợi cho phát triển công nghiệp, logistics gắn với cảng biển và du lịch.

Tuy nhiên, so với các vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và phía Nam, vùng kinh tế trọng điểm miền Trung đang là "vùng trũng".

Để đẩy mạnh thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển khu vực miền Trung trong thời gian tới, khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của khu vực, đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo triển khai lập quy hoạch vùng theo Luật quy hoạch, trong đó làm rõ định hướng, phương án phát triển vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, vùng duyên hải miền Trung gắn với Tây Nguyên, hành lang kinh tế Đông - Tây, phù hợp với các quy hoạch quốc gia.

Với gần 21 triệu dân, nhưng chưa có địa phương nào đảm đương được vai trò là trung tâm của cả vùng như các tỉnh phía Bắc và phía Nam.

Do đó, cần xác định phát triển miền Trung theo hướng đa trung tâm, gắn vị trí của từng địa phương trong mối liên kết ở khu vực với Tây Nguyên và các nước trong tiểu vùng sông Mekong (GMS) để định hướng quy hoạch tỉnh đảm bảo đồng bộ, gắn kết vùng và cả nước.