Trong bản tin thị trường mới đây, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết tốc độ tăng thu nhập không theo kịp giá chung cư khiến khả năng chi trả của người dân Hà Nội ngày càng sụt giảm. Theo VARS, mức thu nhập tối thiểu để mua một căn nhà có giá trung bình tại Thủ đô cao hơn khoảng 2,3-10 lần so với thu nhập thực tế của hộ gia đình.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết thu nhập bình quân tháng của lao động tại Thủ đô tính đến quý III/2024 đạt 10,7 triệu đồng mỗi tháng, tương đương một hộ gia đình từ 21,4 triệu đồng. Trong khi giá căn hộ sơ cấp trung bình năm ngoái đạt 70 triệu đồng mỗi m2, tương đương từ 3,5 tỷ đồng với căn diện tích 50 m2.
"Để mua một căn chung cư Hà Nội, người mua cần có thu nhập tối thiểu 45 triệu đồng đến 210 triệu đồng một tháng, tuỳ theo khu vực", chuyên gia VARS cho biết.
Cụ thể, tại các quận trung tâm, khoảng cách giữa mức lương tối thiểu hàng năm cần thiết để trả tiền thế chấp và thu nhập hộ gia đình trung bình lên tới 10 con số. Ngay cả khu vực xa hơn có mức giá dễ tiếp cận hơn như Hà Đông, Long Biên, Bắc Từ Liêm cũng chỉ phù hợp với cá nhân, hộ gia đình có thu nhập từ 40-60 triệu đồng mỗi tháng.
Tính toán của VARS dựa trên giá nhà trung bình tại từng quận và giả định người mua có thể vay ngân hàng 70% giá trị căn nhà, lãi suất trung bình 8% trong 20 năm. Thông thường, tổng số tiền trả góp hàng tháng không nên vượt quá 40% thu nhập. Do đó, mức thu nhập tối thiểu có thể mua một ngôi nhà giá trung bình tại Hà Đông, Long Biên, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Gia Lâm cao hơn khoảng 2-3 lần thu nhập hộ gia đình trung bình tại Hà Nội.
Tại các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa hay Tây Hồ, thu nhập tối thiểu để vay mua nhà đều ở mức trên 1 tỷ đồng một năm, tương đương với mức chênh lệch khoảng 3,7 đến 8 lần. Mức chênh lệch này tại hai quận Cầu Giấy, Thanh Xuân dao động 3-3,5 lần.
Một dãy chung cư tại khu đô thị phía Tây Hà Nội. (Ảnh: Giang Huy).
Chênh lệch đáng kể giữa thu nhập và giá nhà Hà Nội cũng được hãng dịch vụ bất động sản CBRE ghi nhận. Hãng cho biết Hà Nội đứng top châu Á về chênh lệch giá nhà và thu nhập bình quân của người lao động, vượt cả Singapore.
Thành phố hiện có giá bán căn hộ ở mức 2.600 USD mỗi m2 (khoảng 66 triệu đồng), thu nhập bình quân đầu người khoảng 6.300 USD mỗi năm. CBRE nhìn nhận giá nhà tại Hà Nội hiện ngang ngửa với nhiều nước trong khu vực nhưng thu nhập bình quân của người lao động lại thấp hơn rất nhiều các nước láng giềng.
Chẳng hạn, tại thành phố Kuala Lumpur (Malaysia), giá căn hộ trung bình ngang với Hà Nội, vào khoảng 66 triệu đồng mỗi m2 nhưng thu nhập bình quân đầu người lại lên đến 28.000 USD, cao gấp hơn 4 lần Hà Nội.
"Với sự chênh lệch này, người lao động tại Hà Nội và TP HCM thậm chí còn khó có cơ hội tiếp cận nhà ở hơn cả Singapore", CBRE cho hay.
Bộ Xây dựng cũng cho biết phân khúc chung cư tại Hà Nội, TP HCM đã leo thang hơn nhiều so với 2023. Do đó khung giá xếp loại các phân khúc đã được Bộ này nâng thêm 28-44%. Tuy nhiên cơ cấu nguồn cung chung cư mới vẫn có xu hướng lệch pha rõ rệt. Bộ cho biết phân khúc bình dân chỉ chiếm 5-7% tổng nguồn cung mới, trong khi phân khúc cao cấp chiếm đến 60-65%.
Về lâu dài, câu chuyện tăng giá bất động sản nếu không được can thiệp sớm, sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy cho thị trường và xã hội. Theo thăm dò mới đây của VnExpress với hơn 7.500 độc giả về kế hoạch mua nhà, gần 40% phản hồi cho biết không muốn mua vì giá chung cư quá cao. Ngoài ra, có khoảng 22% độc giả cho biết tiếp tục chọn phương án thuê nhà bởi giá chưa hợp lý.
Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết phân khúc cao cấp trên thị trường chủ yếu "dành cho giới đầu tư, nhiều tiền". Còn phân khúc bình dân đáng lẽ phải phổ biến nhất, lại "tuyệt chủng", không thấy dự án mới. Giá nhà tăng nóng khiến người có nhu cầu ở thực ngày càng khó chạm giấc mơ an cư trong khi nhóm có tiền liên tục mua vào, tạo xu hướng đầu cơ.
Với người mua nhà, chuyên gia khuyến nghị họ cần chấp nhận dịch chuyển ra các khu vực có giá thấp hơn như các quận, huyện xa trung tâm hay các đô thị vệ tinh. Còn với hộ gia đình có mức thu nhập điển hình hay cá nhân có mức thu nhập tương đương, họ vẫn có thể chọn phương án vay mua nhà nếu có sẵn khoản ban đầu ít nhất 30% giá trị căn nhà.
"Để thu hút người mua nhà, các chủ đầu tư cũng nên đưa ra mức giá hợp lý hơn, phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả của người dân", ông Đính khuyến nghị.