Tình trạng 'sông nuốt đất': Việc xử lý sạt lở còn mang tính tạm thời, bị động

Sạt lở ngày càng nghiêm trọng

Hiện trường vụ sạt lở tại sông Vàm Nao. Ảnh D.H.S

Theo Báo cáo của Bộ NN&PTNT, hiện nay tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có 406 đoạn sạt lở, với tổng chiều dài 891km.

Trong đó có những đoạn sạt lở đặc biệt nguy hiểm.

Đó là vụ sạt lở bờ sông tại sông Vàm Nao với chiều dài 70m, làm sập 18 căn nhà, 91 căn nhà bị ảnh hưởng phải di dời, cắt đứt tuyến giao thông liên xã.

Vụ sạt lở bờ sông Tiền xã Bình Thành, huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp chiều dài 600m cũng đã uy hiếp 108 phải di dời khẩn cấp và 119 hộ bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, vụ sạt lở kè Gành Hào, huyện Đông Hải, Bạc Liêu làm đứt gãy dầm mũi hắt sóng 47m, diện tích kè bị mất trên 800m; sạt lở đất ở khu vực rạch Ô Rô, xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, Cà Mau làm sập 2 tuyến đường 2 bên tuyến rạch, uy hiếp ổn định Đồn biên phòng Đất Mũi và nhiều hộ dân...

Diện tích rừng trong 5 năm trở lại đây (từ 2011 - 2015) ở vùng ĐBSCL giảm 10% tương đương với 28.387ha.

Theo báo cáo, An Giang là địa phương bị ảnh hưởng nghiêm trọng do sạt lở.

Cụ thể, năm 2010 sạt lở bờ sông nghiêm trọng đã xâm thực vào quốc lộ 91 đoạn qua xã Bình Mỹ, huyện Châu Phú, với chiều dài 150m.

Đến năm 2012, sạt lở xảy ra tại phường Bình Đức - TP Long Xuyên với chiều dài 80m; năm 2014 sạt lở tại khóm Long Thạnh, phường Long Châu, thị xã Tân Châu với chiều dài 100m làm ảnh hưởng rất lớn đến cơ sở hạ tầng, công trình giao thông trong khu vực....

Và hiện nay, tình hình sạt lở tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp. Năm tháng đầu năm 2017 đã xảy ra 15 điểm sụt lún, sạt lở đất bờ sông, kênh, rạch ở huyện An Phú, huyện Chợ mới, thị xã Tân Châu... với chiều dài sạt lở 1.224m, ảnh hưởng đến 170 căn nhà.

Tình trạng sạt lở đã khiến 18 căn nhà đã sụp hoàn toàn xuống sông cùng với nhiều tài sản, công trình hạ tầng khác. Cơ quan chức năng đã di dời khẩn cấp 136 căn, đồng thời phải di dời thêm các hộ dân vùng lân cận có nguy cơ tiếp tục xảy ra sạt lở.

Để phòng chống sạt lở cũng như hỗ trợ người dân bị thiệt hại do sạt lở. Tỉnh này đã kiến nghị với Chính phủ ưu tiên hỗ trợ tỉnh 820 tỉ đồng để đầu tư các cụm tuyến dân cư vùng sạt lở giai đoạn 2017 - 2020 để di dời các hộ dân ra khỏi vùng sạt lở.

Cần có giải pháp phù hợp

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà phát biểu tại buổi làm việc chiều ngày 15/5. Ảnh: Chinhphu.vn

Theo Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà, việc lựa chọn giải pháp phù hợp phòng chống sạt lở bờ sông, bờ biển phụ thuộc vào điều kiện địa chất, địa hình, mực nước, tốc độ dòng chảy và tình trạng sạt lở của từng khu vực riêng. Các đơn vị chức năng cần có những nghiên cứu khảo sát cụ thể.

Để khẩn trương khắc phục tình trạng sạt lở đảm bảo ổn định đời sống của nhân dân, Bộ TN&MT kiến nghị và đề xuất Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp trước mắt và lâu dài cần triển khai.

Vị Bộ trưởng cũng đề nghị, tiến hành đồng bộ các giải pháp phi công trình như thăm dò để khai thác cát ở những khu vực cần thiết, nạo vét đáy sông để điều chỉnh dòng chảy, không để dòng chảy áp sát bờ gây sạt lở bờ sông. Giải pháp phi công trình vừa ít tốn kém, vừa tận dụng khai thác tài nguyên khoáng sản.

Sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long: Hơn 50% nguyên nhân là do khai thác cát PGS TS Dương Hồng Sơn, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cho rằng, hơn 50% nguyên ...

"Việc khai thác cát hợp lý và khoa học sẽ góp phần khơi thông dòng chảy, hạn chế tình trạng sạt lở đất bờ sông.

Chúng ta phải tăng cường thanh kiểm tra việc xây dựng các công trình ven sông, quản lý chặt việc khai thác cát lòng sông, quản lý giao thông thủy hợp lý, nghiên cứu xây dựng các công trình cứng như kè chống sạt lở bờ sông và các công trình nắn dòng trên cơ sở nghiên cứu, tính toán để đưa ra các thông số công trình hiệu quả”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Về các giải pháp lâu dài, Bộ trưởng Hà đề nghị, Chính phủ sớm xem xét phê duyệt danh mục các Dự án thuộc Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh hoặc cho phép triển khai trước Dự án chống sạt lở sông Hậu.

Bộ trưởng Hà cũng đề nghị Chính phủ giao các Bộ, các địa phương thuộc lưu vực sông Tiền, sông Hậu trong chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu tiến hành khảo sát, điều tra, đánh giá một cách tổng thể, bài bản, khoa học tất cả các nguyên nhân sạt lở trên địa bàn An Giang và toàn bộ lưu vực sông Tiền, sông Hậu.

Phải xác định cụ thể những khu vực xung yếu, đề xuất các giải pháp tổng thể, đồng bộ từ quy hoạch, xây dựng công trình, quan trắc theo dõi diễn biến để bảo vệ.

Khai thác cát ở khu vực thượng nguồn là một trong những nguyên nhân chính gây sạt lở. Ảnh: Thanh Niên

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho rằng, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển đang xảy ra ở nhiều nơi vùng ĐBSCL. Có những địa phương diễn ra rất nghiêm trọng như An Giang, Đồng Tháp, Bạc Liêu... ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều người dân cũng như hạ tầng, phát triển kinh tế, xã hội.

“Về nguyên nhân gây sạt lở, các Bộ, Ngành cũng đã đưa ra, nhưng chưa có giải pháp đồng bộ khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển; chưa có đánh giá tổng hợp, khoa học cả về tình hình, nguyên nhân từ đó đề ra giải pháp đồng bộ để đưa ra lộ trình phòng chống phù hợp, hiện nay việc xử lý sạt lở còn mang tính tạm thời, bị động.

Trước mắt, để bảo về tính mạng, tài sản, ổn định cuộc sống cho người dân tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, các ngành có liên quan phải theo dõi chặt chẽ, quan trắc, cảnh báo để có kế hoạch cảnh báo sớm sơ tán người dân nhanh nhất, không thiệt hại tính mạng, tài sản.

Đối với khu vực phải di dời hoặc tiếp tục sạt lở, các địa phương tiếp tục quan tâm hỗ trợ người dân ổn định chỗ ở có việc làm, con em được học hành", Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng lưu ý.

Sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long: Hơn 50% nguyên nhân là do khai thác cát PGS TS Dương Hồng Sơn, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cho rằng, hơn 50% nguyên ...