Vì sao chất lượng không khí ở Hà Nội liên tục ở mức báo động?

Sáng 16/9, theo các thống kê từ 11 trạm quan trắc đặt quanh Hà Nội được tổng hợp trực tiếp bởi Sở Tài nguyên Môi trường thành phố, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức kém.

Theo bảng quy đổi của Sở TNMT Hà Nội, đây là mức không lành mạnh cho sức khỏe nhóm nhạy cảm (người già, trẻ em, người có bệnh về hô hấp).

Mức đô ô nhiễm không khí tại Hà Nội vượt ngưỡng an toàn nhiều ngày qua. Ảnh minh họa: Lê Hiếu.

Cụ thể, ở trạm đo Hoàn Kiếm, AQI đo được là 114, Thành Công 129, Tân Mai 104, Kim Liên 106, Phạm Văn Đồng 135, Tây Mỗ 108, Mỹ Đình 103, Hàng Đậu 138, Minh Khai - Bắc Từ Liêm 147. Trạm quan trắc tại Đại sứ quán Pháp đo được chỉ số là 136.

Theo ghi nhận của Zing.vn, tại thời điểm sáng sớm 16/9 và tối ngày 15/9, chỉ số chất lượng không khí đo được tại các trạm này cũng ở mức kém. Đây được cho là điều không bình thường bởi không khí khu vực Hà Nội thường kém khi lượng phương tiện hoạt động đông đúc giờ cao điểm, hoặc có nhiều các công trình đang xây dựng.

Theo lí giải của Tổng Cục Môi trường hôm 7/9, lượng bụi mịn PM 2.5 tăng đột biến trong vài ngày qua là do các hiện tượng khí tượng bất thường. Thời điểm nồng độ bụi PM 2.5 lên cao có thể do thời gian này tương đối lặng gió, làm hạn chế việc luân chuyển chất ô nhiễm lên tầng cao.

Nhiều nghiên cứu tại Hà Nội đã chỉ ra hiện tượng nghịch nhiệt là một trong các nguyên nhân chính làm cho nồng độ các chất ô nhiễm (đặc biệt là bụi PM 2.5) tăng đột biến. Nghịch nhiệt là một hiện tượng của khí quyển, xảy ra khi nhiệt độ của lớp khí quyển trên cao lớn hơn nhiệt độ của lớp khí quyển phía dưới.

Đánh giá về việc này, PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và phát triển cộng đồng, cho rằng hiện tượng nghịch nhiệt có thể là một nguyên nhân, nhưng không phải chủ yếu.

Mức độ ô nhiễm không khí theo chỉ số AQI. Đồ họa: OxygenConcentratorStore.com.

"Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng không khí bị xấu đi, hiện tượng nghịch nhiệt chỉ là một trong số đó. Còn việc nó đóng góp bao nhiều phần trăm thì cần đo đạc, quan trắc kỹ mới khẳng định được", vị chuyên gia cho hay.

Theo TS Bùi Thị An, thời điểm này trong năm thường là lúc không khí có chất lượng tốt nhất, nhưng năm nay thì ngược lại. Bà cho rằng việc này có thể do biến đổi khí hậu toàn cầu.

"Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Nhiệt độ trung bình tăng, lượng cây xanh giảm sút do chặt phá, cháy rừng. Phương tiện tăng nhanh... Tất cả đều là lí do, nên chất lượng không khí tại Hà Nội khó mà tốt lên nhanh được", TS An phân tích.

Ngoài các chỉ số quan trắc trên trang web của Sở TNMT Hà Nội, một số trang và ứng dụng online cũng có kết quả đo chất lượng không khí thời gian thực như Air Visual, Pam Air, website Đại sứ quán Mỹ. Các trang này thường xuyên cho kết quả cao hơn 20-30 đơn vị so với các trạm đo trong nước. Như Air Visual cho kết quả lên đến 167, Air-Quality.com là 159, Pam Air 160.

TS Bùi Thị An khuyên các bậc cha mẹ hạn chế cho con ra ngoài thời điểm hiện tại. Người già, những người có bệnh về đường hô hấp, sức khỏe yếu cũng nên ở trong nhà lúc này.

Ngoài ra, người lao động bắt buộc phải ra ngoài trời nên thường xuyên đeo khẩu trang, các dụng cụ cản bụi như mũ, khăn, kính mắt.