Xét tặng danh hiệu NSND: Cả đời cống hiến vẫn 'thua' vài tấm huy chương

Minh Vương trượt đề cử, Thanh Ngân, Xuân Bắc và Công Lý được đề nghị xét tặng danh hiệu NSND

Những tranh cãi về cơ chế xét tặng danh hiệu nghệ sĩ đã tồn tại và tiếp diễn nhiều năm qua, tuy nhiên cho đến nay vấn đề này vẫn chưa được giải quyết ổn thỏa và còn nặng tính hình thức. Mới đây nhất, chuyện NSƯT Minh Vương lần thứ 3 bị gạt tên khỏi danh sách đề cử xét tặng danh hiệu NSND lên Hội đồng cấp Nhà nước lại một lần nữa khiến dư luận bức xúc.

Danh sách 77 ứng viên được đề nghị xét tặng danh hiệu NSND được Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước thông qua vào chiều 2/7 đã không có tên của các nghệ sĩ Minh Vương, Thanh Tuấn và Giang Châu. Sự vắng mặt của họ được Vụ trưởng Vụ Thi đua khen thưởng Bộ VHTTDL - Phùng Huy Cẩn giải thích rằng, vì các nghệ sĩ không đạt 90% số phiếu bình chọn nên không lọt vào danh sách trên.

Ông Phùng Huy Cẩn

Và theo khoản 4, điều 8, Nghị định 89/2014 quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, nghệ sĩ phải có đủ 2 huy vàng quốc gia sau khi được phong tặng danh hiệu NSƯT thì mới đủ điều kiện nộp hồ sơ xin xét tặng NSND, từ đây khán giả có thể suy đoán rằng lý do khiến Minh Vương, Thanh Tuấn và Giang Châu thiếu hơn 10% phiếu bình chọn là vì... chưa đủ huy chương. Thế nhưng, dù là nguyên nhân gì thì con số 10% đó cũng không thể đem ra so sánh với cả cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật của người nghệ sĩ. Suy cho cùng, quyền quyết định những con số ấy vẫn nằm trong tay con người và sự đánh đồng khập khiễng giữa thâm niên cống hiến của nghệ sĩ với các lá phiếu vô tri đã đưa câu chuyện xét tặng danh hiệu trở nên bi hài hơn bao giờ hết.

Ngay khi danh sách 77 ứng viên được đề nghị xét tặng danh hiệu NSND được công bố, trên các trang mạng xã hội, người hâm mộ cải lương đã bày tỏ sự bức xúc, bất bình khi những người nghệ sĩ mà nhiều thế hệ khán giả yêu mến như Minh Vương, Thanh Tuấn, Giang Châu đã không có tên. Và càng xót xa hơn khi đây là lần thứ 3 NSƯT Minh Vương bị trượt đề cử.

Với danh tiếng và bề dày sự nghiệp của mình, NSƯT Minh Vương sao tránh khỏi sự bẽ bàng vì lòng tự trọng bị tổn thương khi đón nhận kết quả này. Bởi trước đó chưa lâu, ông từng bày tỏ sự háo hức khi được Sở VHTT TP.HCM đưa vào danh sách đề cử xét tặng danh hiệu NSND lên Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước sau nhiều năm mong chờ. Tuy nhiên một lần nữa, vì sự ràng buộc của Nghị định 89 với những quy tắc cứng nhắc đã khiến niềm hy vọng, nụ cười trước đó của NSƯT Minh Vương bỗng chốc trở nên chua chát, đắng ngắt.

NSƯT Minh Vương lần thứ 3 trượt đề cử danh hiệu NSND

Trước kết quả đề cử vắng tên NSƯT Minh Vương, NSND Kim Cương đã bày tỏ: "Nếu NSƯT Minh Vương bị loại khỏi danh sách được phong tặng NSND chỉ vì thiếu huy chương thì đó là điều rất phi lý. Nhìn nhận một cách công bằng, NSƯT Minh Vương xứng đáng được trao tặng danh hiệu NSND hơn cả tôi. Vậy mà anh đã không có tên trong danh sách từ sáu năm trước. Về tư cách đạo đức, NSƯT Minh Vương là người sống rất chan hòa. Anh luôn được bạn bè, đồng nghiệp yêu thương, quý mến. Với tất cả những điều đó, NSƯT Minh Vương quá đủ điều kiện để trở thành nghệ sĩ của nhân dân".

Việc đòi hỏi phải làm đơn xin xét duyệt danh hiệu với những nghệ sĩ gạo cội mà tài năng và sự cống hiến của họ đáng được long trọng vinh danh đã khiến không ít lòng tự trọng họ bị tổn thương. Sự phấn đấu, thành tựu của cả cuộc đời nay phải đem so với vài tấm huy chương bởi cơ chế xin – cho còn nặng tính thủ tục đã tạo ra một cán cân khập khiễng trong việc xét tặng. Cần nhớ, danh hiệu là để tôn vinh, vinh danh những đóng góp của người nghệ sĩ chứ không phải vật phẩm để xin – cho!

Là một trong những người từng bày tỏ sự kiên quyết không nộp đơn xin xét tặng danh hiệu, NSƯT Bảo Quốc khẳng định: “Tại sao nghệ sĩ phải khai thành tích và xin được xét tặng danh hiệu NSND? Lòng tự trọng không cho phép tôi làm điều đó, vì như vậy sẽ rất tổn thương cho danh dự nghệ sĩ, nếu không được xét tặng. Danh hiệu NSƯT, NSND của Nhà nước phong tặng là rất cao quý đối với nghệ sĩ. Được phong tặng thì tôi nhận, còn xin thì không”.

Và khi “Nghệ sĩ nhân dân” không phải là sự lựa chọn hợp lòng dân thì việc trao danh hiệu ấy liệu có thỏa đáng hay chưa? Đó là chưa kể đến việc Nhà nước áp dụng yếu tố đặc cách hay xét tặng danh hiệu nhằm mục đích bù đắp cho những nghệ sĩ đang... bị ốm theo chia sẻ của NSND Lê Khanh, cũng phần nào làm giá trị của danh hiệu ấy khác đi rất nhiều.

NSƯT Thanh Ngân, Xuân Bắc và Công Lý đều có tên trong danh sách ứng viên được đề cử xét tặng danh hiệu NSND đợt này

Trong lịch sử xét tặng danh hiệu NSND ở lĩnh vực cải lương, có 4 người từng được đặc cách phong tặng danh hiệu NSND vào năm 2012 là NSƯT Kim Cương, Bạch Tuyết, Ngọc Giàu, Lệ Thủy.

Về việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT đợt này, ông Phùng Huy Cẩn - Vụ trưởng Vụ Thi đua khen thưởng, Bộ VHTTDL từng khẳng định: “Nghị định 89 quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT không có quy định đặc cách nào. Cái gì không có quy định thì không áp dụng. Làm gì cũng phải bám theo luật, văn bản nhà nước”. Đó cũng là lý do khiến NSƯT Minh Vương, Giang Châu, Thanh Tuấn trượt khỏi danh sách đề cử mới đây vì không đủ số huy chương theo quy định. Tuy nhiên trong 77 ứng viên góp mặt lại có tên những trường hợp tương tự như 3 nghệ sĩ trên nhưng được đặc cách qua vòng bỏ phiếu của Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước, trái với phát ngôn của ông Phùng Huy Cẩn trước đó.

NSƯT Trần Hạnh được đặc cách trong lần xét tặng này

Thiết nghĩ với những nghệ sĩ gạo cội và thuộc thế hệ vàng của cải lương Việt Nam thì tài năng và sự cống hiến của họ đã được kiểm chứng theo thời gian và họ đáng được long trọng vinh danh hơn là việc tự nộp đơn đi xin hay chờ đặc cách phong tặng danh hiệu. Bởi suy cho cùng, việc có hay không được công nhận là NSND, NSƯT cũng không mang lại cho họ bất cứ quyền lợi vật chất nào, ngoài danh dự và niềm tự hào về sự nghiệp mà họ dành cả đời cống hiến.

Hạnh phúc lớn nhất của người nghệ sĩ vẫn là tình yêu thương khán giả dành cho họ chứ phải là danh xưng hư ảo như chia sẻ của NSND Lê Khanh: “Danh hiệu NSND đúng nghĩa là danh không! Mọi yếu tố về vật chất là không có nên việc có hay không có danh hiệu là không khác biệt, càng không phải là bảo chứng, là nam châm để hút khán giả. Công chúng vẫn chỉ đến sân khấu bởi người nghệ sĩ mà họ yêu mến chứ không phải đến vì NSƯT hay NSND”.

Minh Vương trượt đề cử, Thanh Ngân, Xuân Bắc và Công Lý được đề nghị xét tặng danh hiệu NSND Danh sách nghệ sĩ được Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước xét đủ điều kiện để trình Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng ...

Xuân Bắc nói lý do rút hồ sơ xét tặng danh hiệu NSND Xuân Bắc xác nhận việc đã rút hồ sơ đồng thời khẳng định bản thân sẽ tiếp tục làm những tác phẩm nghệ thuật bằng ...

NSƯT Chí Trung không có tên trong danh sách 12 nghệ sĩ được xét tặng danh hiệu NSND Ngày 19/01, Sở VH&TT Hà Nội công bố kết quả xét tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân (NSND). Trong đó, NSƯT Công Lý, nghệ ...