Chuyện lạ có thật: Tỉ phú Elon Musk hết tiền, phải bán nhà để trả nợ, vay tiền bạn bè để trang trải cuộc sống

Nắm giữ quyền chọn cổ phiếu của một mã đang đạt đỉnh, hứa hẹn sẽ làm giàu thêm cho khối tài sản của Elon Musk 1 tỉ USD, ít nhất trên lí thuyết là thế. Ấy vậy mà, ông chủ hãng xe điện đã vừa tiết lộ một thông tin khiến không ít người phải giật mình:

"Tôi gần như đang phải bán mọi tài sản hiện có", Giám đốc điều hành Tesla đã tweet vào đầu tháng 5.

CEO Tesla Elon Musk phải bán tài sản để trả nợ

Musk  rao bán ba trong số các căn biệt thự của mình ở California, với tổng số tiền lên tới 75 triệu USD. Trong email cuối tuần trước với Thời báo Phố Wall, Elon Musk nói rằng ông cũng đang có ý định bán thêm 4 ngôi nhà khác trong khu phố Bel - Air ở Los Angeles.

"Một khi bán hết các căn nhà đó, có lẽ tôi sẽ đi thuê một nơi nào đó để ở", Musk chia sẻ.

Trong những năm qua, CEO Tesla luôn nói rằng mình là một vị tỉ phú nghèo tiền mặt.

Việc nắm giữ cổ phần tại Tesla, công ty tên lửa SpaceX và các tài sản khác, đã mang lại khối tài sản trị giá 39 tỉ USD cho người đàn ông 48 tuổi này, theo ước tính của Forbes.

Tuy nhiên, Elon Musk phải đi vay nợ, thậm chí là vay rất nhiều để chi trả cho lối sống xa hoa và những khoản đầu tư kinh doanh của mình.

Musk quyết không thanh lí cố phiếu - chìa khoá giúp kiểm soát được các công ty mà ông điều hành. Việc duy trì cổ phần vốn chủ sở hữu của Musk, khoảng 20%, tương đương 28 tỉ USD, là rất quan trọng để kiểm soát nhà sản xuất ô tô tại Thung lũng Silicon.

Trong một hồ sơ tài chính ngày 28/4, cho thấy khoảng một nửa số cổ phiếu của Tesla do Musk nắm giữ, đang được mang ra làm tài sản thế chấp cho các khoản vay cá nhân.

Tuần trước, Musk đã đủ điều kiện nhận 12 đợt đầu tiên trong số các lựa chọn cổ phiếu, vì giá thị trường của Tesla vẫn ở mức trên 100 tỉ USD. Để đảm báo thanh toán 1,69 triệu cổ phiếu, trị giá hơn 1 tỉ USD, Musk sẽ cần khoảng 592 triệu USD tiền mặt để thực hiện quyền chọn, mà không phải bán cổ phiếu.

"Tôi sẽ chỉ giữ lại những thứ có giá trị tình cảm"

Trong email trao đổi với Thời báo Phố Wall, Musk nói rằng ông ấy không bán tài sản vì cần tiền. "Hiện tại tôi đang cố găng làm cho cuộc sống của mình đơn giản nhất có thể. Vì vậy, tôi sẽ chỉ giữ lại những thứ có giá trị về tình cảm", Elon Musk viết. 

Tầm nhìn của Musk về Tesla và tương lai của xe điện, xe không người lái đã khơi dậy sự nhiệt tình của các nhà đầu tư, thúc đẩy cổ phiếu đạt mức cao kỉ lục trong năm nay, và biến nó trở thành nhà sản xuất ô tô thứ hai thế giới theo giá thị trường, sau Toyota Motor.

Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư, vấn đề tài chính cá nhân của Musk và việc vay mượn cổ phiếu của ông, đang tạo ra những rủi ro khó định lượng. Các nhà đầu tư lo ngại Elon Musk có thể sẽ bị buộc phải bán một số lượng lớn cổ phiếu của Tesla.

"Nếu buộc phải thanh lí, áp lực giảm giá đối với cổ phiếu sẽ là rất lớn", Charles Elson - Giáo sư Đại học Delaware nói.

Các nhà đầu tư đặt cược rằng hãng xe điện đang được định giá quá cao, và ai sẽ hưởng lợi khi cổ phiếu giảm. Họ dự đoán rằng một cuộc gọi kí quỹ như vậy có thể dễ dàng đè bẹp công ty.

Tuy nhiên, hiện tại những lo ngại như vậy mới chỉ là lí thuyết. Cổ phiếu của Tesla đang tăng mạnh. Mã này đã tăng 96% kể từ đầu năm đến nay, bất chấp thị trường sục sôi bởi những lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu từ đại dịch Covid - 19. Các nhà phân tích hi vọng Tesla đánh dấu lợi nhuận hàng năm đầu tiên vào năm 2020, theo FactSet.

Người đàn ông ồn ào trên mạng xã hội

Các nhà đầu tư Tesla đã quá quen với những thất thường của Musk, đến từ các dòng tweet trên tài khoản cá nhân của ông.

Năm ngoái, Musk tập trung thông tin vào việc đưa các phi hành gia lên vũ trụ, mở một nhà máy sản xuất xe tại Trung Quốc. Và năm nay, ông ấy đã trở lại với những dòng tweet đầy ồn ào về đại dịch Covid - 19.

Musk đơn độc đấu tranh để duy trì nhà máy Tesla ở San Francisco mở cửa, trong khi Chính phủ yêu cầu ngừng hoạt động. Cuối cùng, Tesla cũng đã phải dừng sản xuất vào ngày 23/3. 

Ông đã đấu khẩu trên Twitter với những người chỉ trích về việc những lô máy thở Tesla tặng cho các bệnh viện tại Mỹ là không phù hợp.

Tuần trước, khi giới chức địa phương cho biết sẽ gia hạn thêm việc giãn cách xã hội, Musk ví những chính sách như vậy là chủ nghĩa phát xít.

Cuối tuần, Musk tuyên bố rằng nhà máy của ông sẽ được tái khởi động. Tuy nhiên, Sở Y tế địa phương gạt bỏ ngay quyết định này của Musk, và tuyên bố rằng nhà sản xuất ô tô vẫn chưa thể mở cửa trở lại.

Khi được hỏi trên Twitter về việc bán tài sản để lấy tiền mặt, Musk nói: "Bản thân tôi không cần tiền. Tôi cống hiến tất cả cho Trái Đất và Sao Hoả. Bạn cần phải biết buông bỏ những vật ngoài thân xuống".

Vị tỉ phú cũng đưa ra những quy tắc trong việc bán bất động sản của mình. Ngôi nhà ở Bel-Air rộng 2.756m2 từng thuộc sở hữu của diễn viên hài quá cố Gene Wilder, và được niêm yết với giá 9,5 triệu USD. "Nó không thể bị phá dỡ hay mất đi bất kì linh hồn nào của nó", ông viết.

Musk cũng lên kế hoạch bán một biệt thự rộng 16.251m2 mà ông có được năm 2012 ở Bel-Air, và một mảnh đất rộng 47 mẫu với biệt thự được xây dựng từ thế kỉ trước có view nhìn ra vịnh SanFrancisco ông mua vào năm 2017, với giá 23,4 triệu USD.

"Việc bán nhà là một lựa chọn cá nhân của tôi, và tôi không cổ xuý việc này. Ai đó muốn có hoặc muốn xây dựng một ngôi nhà, nếu điều đó khiến họ hạnh phúc thì tôi nghĩ nó thật tuyệt vời", CEO Tesla nói.

Kiên định nắm giữ cổ phiếu của Tesla tới cùng

Musk không thích bán cổ phiếu, mặc dù trước đó ông đã bán đi một số để trang trải các khoản thuế cho các quyền lựa chọn cổ phiếu trong quá khứ. Ông nói với Thời báo Phố Wall vào năm 2016, rằng ông dự định sẽ không báo giờ bán cổ phiếu của Tesla. Và trên thực tế, ông ấy đã mua vào nhiều hơn.

Cố chấp trong việc sở hữu cố phiếu cũng là lí do giải thích tại sao Musk nghèo tiền mặt. Bán cổ phiếu sẽ làm suy giảm quyền kiểm soát của ông với Tesla. Không giống như những người sáng lập Google hay Facebook, Musk thiếu một nhóm sở hữu cổ phiếu kép, mang lại cho họ quyền giám sát với các cổ đông phổ thông. Cấu trúc như vậy chưa phổ biến khi Tesla ra mắt công chúng vào năm 2010.

Thay vào đó, Musk dựa vào các quy tắc của Tesla để yêu cầu một cuộc bỏ phiếu đa số cho những thay đổi lớn trong công ty. Với khoảng 20% cổ phần của mình, điều đó cho phép ông có thể phủ quyết hiệu quả những âm mưu "tiếm quyền", hoặc các dự án không mong muốn.

Phải vay nợ bạn bè để trang trải cuộc sống

Musk chưa bao giờ tiết lộ các điều khoản của khoản vay. Trước đây, Musk từng nói rằng cổ phiếu chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ trong khối tài sản của mình, và ông có thể thế chấp nhiều cổ phiếu hơn nếu cần. Tuy nhiên, các khoản nợ ngân hàng của Musk đang tăng lên, điều này làm dấy lên câu hỏi, liệu ông chủ Tesla sẽ dự định trả nợ như thế nào.

54% trong 20% cổ phần của Musk tại Tesla, trị giá khoảng 15 tỉ USD, đã được ông mang ra làm tài sản đảm bảo để vay nợ ngân hàng vào cuối năm ngoái. Không rõ có bao nhiêu cổ phiếu của SpaceX đã được Musk đem ra thế chấp, nhưng trong hồ sơ của toàn án cho thấy ông đã sử dụng một số cổ phiếu đó làm tài sản thế chấp trong quá khứ.

Hội đồng quản trị của Tesla đã giới hạn số tiền mà Musk có thể vay với 25% giá trị của bất kì cổ phiếu nào Musk bảo đảm làm tài sản thế chấp.

Tính đến tháng 2/2020, Musk có dư nợ cho vay lên tới 548 triệu USD, thông qua các khoản tín dụng từ Morgan Stanley, Goldman Sachs Group Inc và Bank of America Corp. Tạp chí Phố Wall nhận xét tổng tiền vay nợ của Musk tại các nguồn khác là không thể kiểm kê được. 

CEO Tesla từ chối trả lời về các khoản vay này.

Trước đó, trong vụ li hôn với người vợ đầu tiên, Musk nói với thẩm phán rằng ông đã hết tiền, và phải vay nóng từ bạn bè để hỗ trợ gia đình và trang trải chi phí sinh hoạt.

Musk nói rằng tài sản ròng của ông chủ yếu gắn liền với Tesla, SpaceX và SolarCity - một công ty năng lượng mà Musk sở hữu với tư cách là chủ tịch.

"Tôi không có khoản đầu tư nào khác mà tôi có thể dễ dàng bán nó để tạo ra tiền", Musk nói trong một tuyên bố vào thời điểm đó. "Tiền mặt của tôi rất hạn chế. Khoảng 4 tháng trước, thậm chí trong túi tôi không còn một đồng nào".

Năm ngoái, khả năng sở hữu tiền mặt yếu kém của Musk một lần nữa được bàn tán trở lại sau vụ việc ông giải cứu đội bóng đá Thái Lan khỏi một hang động bị ngập lụt từ năm 2018. Một luật sư của Musk nói rằng, CEO Tesla đã tự mô tả mình là người có thanh khoản tài chính kém.