Con trẻ dậy thì sớm, phụ huynh phải làm thế nào?

Dậy thì sớm ở trẻ là thực trạng xảy ra trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhiều trường hợp cho thấy dậy thì sớm là biểu hiện của bệnh lý nào đó và cần phải được điều trị.
 
con tre day thi som phu huynh phai lam the nao Bé trai dậy thì sớm hơn do tiếp xúc với thuốc trừ sâu
con tre day thi som phu huynh phai lam the nao Bé gái mới 18 tháng tuổi đã dậy thì
con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Tỉ lệ trẻ em dậy thì sớm ở Việt Nam ngày một tăng cao. (Ảnh: News24h.org)
Theo bác sĩ Huỳnh Thoại Loan, Trưởng khoa Thận nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP. HCM: Hiện nay, số lượng bệnh nhi bị dậy thì sớm gia tăng đáng kể. Nếu như trước đây, mỗi năm chỉ tiếp nhận từ 5 – 7 trường hợp các bé có những biểu hiện dậy thì sớm, thì trong năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017, bệnh viện đã điều trị cho 120 bé. Trong đó có 20% - 25% các bé gái có kinh nguyệt sớm và 50% bé trai bắt đầu vỡ giọng.

Nguyên nhân nào gây dậy thì sớm ở trẻ?

TS.BS Trương Hồng Sơn, hiện đang công tác tại Viện y học ứng dụng Việt Nam cho biết: “Trung bình, độ tuổi dậy thì bắt đầu ở các bé gái là từ 8 – 13 tuổi và bé trai là từ 9 – 14 tuổi”. Khi các bé gái có các biểu hiện như có lông mu, ngực phát triển, âm đạo tăng dịch nhày, có kinh nguyệt trước 8 tuổi; các bé trai vỡ giọng, dương vật phát triển về kích thước, có ria mép, lông nách trước 9 tuổi thì được kết luận là dậy thì sớm. Bác sĩ Sơn cũng cho biết thêm, có 2 dạng dậy thì sớm đó là dậy thì sớm trung ương và dậy thì sớm ngoại vi.

1. Thừa cân, béo phì

con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Thừa cân, béo phì là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến dậy thì sớm. (Ảnh: Thanhnien.vn)

Sự chênh lệch quá lớn giữa cân nặng và chiều cao, cụ thể hơn là tình trạng thừa cân, béo phì sẽ là nguyên nhân hàng đầu gây nên hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ. Bởi vì lượng mỡ quá nhiều trong cơ thể của trẻ nhỏ sẽ làm thay đổi hàm lượng estrogen, insulin và leptin – loại hormone điều chỉnh chức năng sinh sản của con người. Để tránh trẻ bị béo phì cũng như dậy thì sớm, các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng cũng như cần khuyến khích trẻ vận động ngoài trời nhiều hơn. Ít nhất là 3 lần mỗi tuần.

2. Chế độ dinh dưỡng chưa hợp lí

Chế độ dinh dưỡng quá thừa chất sẽ khiến trẻ bị béo phì và làm tăng yếu tố tăng trưởng giống insulin, dẫn tới thực trạng dậy thì sớm. Một số ông bố, bà mẹ cho con sử dụng các loại thực phẩm như sữa ong chúa, tổ yến, nhâm sâm từ quá sớm (trước 5 tuổi) sẽ khiến cho quá trình tăng trưởng hormone, nội tiết tố diễn ra nhanh hơn.

con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Trẻ sử dụng đồ ăn chứa nhiều dinh dưỡng sẽ khiến phát triển sinh lý sớm. (Ảnh: Khanhhoayen)

Bên cạnh đó, việc cho trẻ uống quá nhiều nước ngọt có ga cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ dậy thì trước tuổi. Bởi vì trong nước ngọt chứa nhiều đường, có chỉ số glycemic cao, làm tăng nồng độ insulin trong cơ thể và hormone tình dục. Đây là kết luận đã được rút ra trong một nghiên cứu của Đại học Harvard ở Mỹ.

3. Các loại hóa chất từ môi trường

Chất BPA có trong hộp nhựa, màng bọc thực phẩm, chai đựng nước, chất hàn răng… có thể ngấm vào đồ ăn, nước uống rồi đi vào cơ thể. Nhiều nghiên cứu từ thực tế cho thấy rằng phơi nhiễm BPA là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến các bé gái bị dậy thì sớm. Chất Phthalates có trong mỹ phẩm, keo xịt tóc, chất khử mùi cũng tác động đến tâm lí, cơ thể và làm trẻ phát triển sớm. Vì thế, phụ huynh nên hạn chế cho con tiếp xúc với những đồ vật này.

4. Phim ảnh, mạng xã hội

con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Phim ảnh, mạng xã hội cũng là nguyên nhân khiến trẻ dậy thì trước tuổi.(Ảnh: esports.vn)

Sự phát triển của công nghệ, mạng xã hội và sự “thả lỏng” của nhiều bậc phụ huynh khiến con trẻ có thể tiếp xúc với hình ảnh nóng, phim người lớn khi thiếu kiểm soát. Nội dung của những hình ảnh, bộ phim người lớn sẽ thúc đẩy tâm lí, thần kinh và đẩy nhanh quá trình chín ở hệ viền của não – vùng quyết định trực tiếp đến sự dậy thì của trẻ.


Cần làm gì khi phát hiện trẻ dậy thì sớm?

Khi thấy con trẻ có các biểu hiện của việc dậy thì sớm, phụ huynh cần đưa con đi khám để tìm ra nguyên nhân. Nếu trẻ dậy thì sớm do nguyên nhân u nang buồng trứng, tuyến thượng thận hoặc não có vấn đề thì sẽ được chữa trị hoặc phẫu thuật nếu cần thiết. Còn nếu nguyên nhân là do các tác nhân bên ngoài, do lượng hormone cao hơn bình thường thì các bác sĩ sẽ có cách can thiệp để kìm hãm bớt sự phát triển của hormone sinh dục.

(con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Đưa trẻ đi thăm khám ngay khi phát hiện có dấu hiệu dậy thì sớm. (Ảnh: Cgvdt.vn)

Phần lớn trẻ dậy thì sớm thường có tâm lí sợ hãi, bất an trước những biến đổi khác biệt của cơ thể. Vì thế, cha mẹ cần phải giải thích cặn kẽ các vấn đề về sự thay đổi này cũng như dạy trẻ cách chăm sóc, vệ sinh thân thể.

Với bé gái: phụ huynh cần hướng dẫn con vệ sinh hàng ngày để tránh bị viêm nhiễm. Đặc biệt phải chú ý đến chu kì kinh nguyệt của con, nếu ra huyết quá nhiều thì cần đưa bé đi khám ngay. Ở độ tuổi 8 – 10 tuổi, tuy phát triển sớm về sinh lí nhưng tâm lí, nhận thức vẫn chưa phát triển đầy đủ. Vì thế, bố mẹ cần giáo dục giới tính để trẻ biết cách cảnh giác những đối tượng xấu, tránh nguy cơ bị xâm hại tình dục.

con tre day thi som phu huynh phai lam the nao
Cần giáo dục giới tính kĩ càng khi trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm. (Ảnh: Cgvdt.vn)

Với bé trai: Phụ huynh có con trai dậy thì sớm cần chia sẻ cho con những vấn đề về giới tính, nhưng đặc biệt không để trẻ tò mò. Nếu trẻ có hiện tượng xuất tinh thì cần phải theo dõi, không để trẻ thủ dâm.

Hạn chế nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ

Theo TS.BS Nguyễn Khánh Hòa, hiện đang làm việc tại Trường Đại học Alberta của Canada, quý phụ huynh cần lưu ý những điều dưới đây để giảm nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ.

- Cho trẻ ăn với chế độ dinh dưỡng hợp lí, không ép trẻ ăn quá nhiều, nên để trẻ ăn những món ăn yêu thích.

- Cân bằng thực phẩm bằng cách tăng cường rau quả, ăn đủ thịt, cá, tôm. Hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn nhanh và uống nước ngọt có gas.

- Khuyến khích trẻ vận động bằng các bộ môn bơi lội, đạp xe để tiêu hao năng lượng, giảm nguy cơ béo phì.

- Để trẻ ngủ đủ giấc, giảm ăn vặt, bánh kẹo nhiều đường.

chọn
ĐHĐCĐ Tập đoàn PC1: Mục tiêu lãi kỷ lục và khởi công KCN Nomura 2
Năm 2025, PC1 trình cổ đông kế hoạch tổng doanh thu 13.395 tỷ đồng và lãi sau thuế 836 tỷ đồng, đồng loạt tăng 33% và 18% so với kết quả năm 2024. Nếu thành công, đây sẽ là mức lợi nhuận cao kỷ lục của doanh nghiệp.