Đệ nhất phu nhân được coi là 'nữ tổng thống Mỹ đầu tiên'

	Ngôi nhà của người quyền lực nhất nước Mỹ
	10 Đệ nhất phu nhân nổi tiếng tài sắc trong lịch sử Mỹ

Tổng thống Woodrow Wilson và phu nhân Edith Wilson trong bức ảnh chụp tháng 6/1920. Ảnh: Library of Congress

Sinh năm 1872 trong một gia đình nghèo ở miền núi phía tây Virginia, Edith Wilson từng quyết định rời trường Mary Washington College vì phòng ký túc xá quá lạnh. Edith đến Washington và nhanh chóng kết hôn với một người đàn ông lớn tuổi sở hữu một cửa hàng đồ trang sức cổ xưa trong thành phố.

Bà sinh hạ một bé trai nhưng đứa bé qua đời chỉ sau một vài ngày. Sau 12 năm kết hôn, Edith trở thành góa phụ nhưng rất giàu có. Edith từng nhiều lần đến châu Âu và khi ở Washington, bà từng gây chú ý khi trở thành người phụ nữ đầu tiên trong thị trấn có xe ôtô riêng để lái khắp thủ đô nước Mỹ.

Cuộc đời bà bước sang trang khác vào một ngày lạnh đầu mùa xuân năm 1915, khi Edith gặp người bạn Altrude Gordon và Cary Grayson - bác sĩ của Nhà Trắng. Trong số bạn bè của ông có Tổng thống Woodrow Wilson và người em họ Helen Bones. Ngày hôm đó, Helen Bones cùng Altrude và Edith đi bộ rồi mời họ vào Nhà Trắng uống một tách trà ấm. Edith đã gặp "định mệnh" của mình ở đây.

Đối với ông Wilson, đó là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên. Không lâu sau đó, chiếc limousine của tổng thống bắt đầu chờ bên ngoài cửa nhà Edith mỗi tối. Chỉ trong 3 tháng, họ đi tới hôn nhân, bất chấp sự cản trở từ các trợ lý của ngài tổng thống, vì lo ngại ảnh hưởng tới kế hoạch tái tranh cử của ông vào năm 1916.

Tuy nhiên, Tổng thống Wilson tiếp tục giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm đó. Wilson là người vợ thứ hai luôn sát cánh bên chồng.

Trong thời gian đương nhiệm, Tổng thống Wilson cho phép phu nhân Edith phân loại tài liệu, lọc thư từ và tham dự các cuộc họp trong phòng riêng. Không có sự cho phép của bà, các cố vấn cũng không thể gặp Tổng thống khi ông muốn yên tĩnh.

Biến cố xảy ra năm 1919 khi Tổng thống Woodrow Wilson trải qua cơn đột quỵ nghiêm trọng, khiến ông nằm liệt giường dù trí óc còn minh mẫn. Lúc bấy giờ, Hiến pháp Mỹ chưa có quy định cụ thể về cơ chế thay thế hoặc tự động chuyển giao quyền lực cho phó tổng thống trong trường hợp tổng thống không thể hoàn thành nhiệm vụ. Vấn đề càng phức tạp hơn vì phó Tổng thống Thomas R. Marshall, vốn nổi tiếng là một người an phận thủ thường, kiên quyết từ chối chức tổng thống vì sợ bị ám sát.

Đệ nhất phu nhân Edith Wilson. Ảnh: Getty

Để bảo vệ những di sản trong sự nghiệp của chồng, Đệ nhất phu nhân Edith Wilson quyết định "nhiếp chính". Trong 17 tháng điều hành Phòng Bầu dục, hình ảnh bà chủ Nhà Trắng trong chiếc váy sẫm màu đi lại thoăn thoắt giữa các hành lang với xấp tài liệu trên tay trở thành đề tài nóng hổi của báo giới. Rất nhiều phóng viên tập trung bên ngoài với máy ảnh trên tay, sẵn sàng ghi lại hình ảnh một "bóng hồng" lãnh đạo nước Mỹ.

Trong thời gian này, phu nhân Edith là người quản lý các cuộc gặp gỡ với Tổng thống Wilson và xem qua tài liệu từ thành viên nội các trước khi đọc lại cho phu quân. Theo Biography, không rõ phu nhân Edith đã đưa ra bao nhiêu quyết định trong 17 tháng đó, song nhiều người cho rằng bà đã đảm nhiệm các công việc không khác tổng thống thực thụ. Các đóng góp của bà bao gồm việc thúc đẩy ký kết Hiệp ước Versailles để kết thúc Thế chiến I.

Trong thời gian điều hành xứ cờ hoa thay chồng, đến hết nhiệm kỳ vào năm 1921, Edith từng đối mặt với sự đối đầu của Ngoại trưởng Mỹ, khi ông này triệu tập cuộc họp nội các mà không có sự cho phép của Tổng thống Wilson. Đệ nhất phu nhân cho rằng đây là thái độ bất phục tùng, vị Ngoại trưởng sau đó bị cách chức.

Giới quan sát nhận định hành động của phu nhân Edith xuất phát từ tình yêu với người chồng hơn là các tham vọng quyền lực. Bà được báo chí tán dương là người đóng góp vì lợi ích quốc gia và "sở hữu khả năng lãnh đạo xuất sắc". Dù chưa một lần tự nhận là tổng thống hay trải qua cuộc bầu cử nào, bà Edith được coi như 'nữ tổng thống đầu tiên của Mỹ'.

Bà qua đời ngày 28/12/1961, ngay ngày sinh Tổng thống Woodrow.