Lương tối thiểu phải tăng ít nhất 8%

Một ngày trước phiên họp chốt mức tăng lương tối thiểu (LTT, 11/7), chiều 10/7, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã tổ chức tọa đàm về mức sống tối thiểu, tình hình đời sống, thu nhập của người lao động, đề xuất phương án LTT vùng năm 2020 với sự chủ trì của ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Tiền lương quốc gia.

Ba phương án tăng lương tối thiểu

Tại buổi tọa đàm, nhiều chuyên gia tin tưởng vào mức tăng LTT vùng năm 2020 sẽ đạt kì vọng của các bên, khoảng 6,5%-8,1%. Nếu đạt được mức tăng này, LTT sẽ đạt được mức sống tối thiểu. 

Ông Ngọ Duy Hiểu nhấn mạnh để có căn cứ đề xuất mức tăng LTT năm 2020 quan trọng phải xác định mức sống tối thiểu. Tuy nhiên, hiện chưa có cơ quan chính thức được pháp luật quy định có thẩm quyền nghiên cứu và công bố mức sống tối thiểu của người lao động. Nhiệm vụ này đang được giao cho bộ phận kỹ thuật của Hội đồng Tiền lương quốc gia tính toán để tham khảo. 

Cách xác định mức sống tối thiểu chủ yếu dựa vào tính toán của tổ kĩ thuật nhưng chỉ tương đối, ngay cả các bên cũng không sử dụng ngay được. Do đó, buổi tọa đàm này nhằm cung cấp thêm luận chứng để các thành viên của tổ chức Công đoàn thương lượng thảo luận tại Hội đồng Tiền lương quốc gia.

Với thu nhập thấp, bữa ăn hằng ngày của công nhân nhiều rau mà ít thịt, cá. (Ảnh: HỒNG ĐÀO).

Đề cập về LTT vùng, ông Lê Đình Quảng, Phó Ban Quan hệ lao động Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho biết dù mục tiêu cụ thể đến năm 2020, tiền lương phải đạt được mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình của họ nhưng thực tế chúng ta chưa đạt được.

 "Nghị quyết 27 giao cho cơ quan thống kê của nhà nước có thẩm quyền tính mức sống tối thiểu. Hiện Hội đồng Tiền lương quốc gia vẫn chưa đưa ra được cơ quan độc lập công bố mức sống tối thiểu mà vấn đề này chỉ do bên Tổng LĐLĐ nghiên cứu" - ông Quảng nói.

Ông Quảng dẫn chứng 8 năm trở lại đây, bức tranh kinh tế khá khởi sắc (chỉ số GDP tăng 6,8%), chỉ số CPI được kiểm soát dưới 4%. Tuy nhiên, đời sống công nhân vẫn rất khó khăn. 

"Đã đến lúc chúng ta đừng lấy nhân công giá rẻ để thu hút đầu tư cũng như đàm phán hợp đồng. LTT vùng chỉ là sàn chung nhưng cũng rất quan trọng để nâng lương cho NLĐ. Chúng tôi đề nghị thực hiện nội dung theo Nghị quyết 27 của Chính phủ, đến năm 2020, mức LTT phải đạt được mức sống tối thiểu" - ông Quảng nhấn mạnh.

 Trước những phân tích đó, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đề xuất 3 phương án tăng mức LTT vùng cho năm 2020. Theo đó, phương án 1: điều chỉnh vùng 1 đến vùng 4 với mức tăng bình quân 8,18%, tương đương mức LTT sẽ tăng từ 180.000-380.000 đồng; phương án 2: tăng bình quân 7,6%, tương đương mức tăng từ 160.000-330.000 đồng; phương án 3: tăng 6,51%, tương đương mức lương tăng từ 150.000-300.00 đồng.

Không làm thêm, công nhân không đủ sống

Ông Nguyễn Thành Đô, Trưởng Ban Chính sách pháp luật LĐLĐ TP HCM, cho rằng với mức LTT hiện nay, người lao động không đủ sống nếu không làm thêm. Qua khảo sát tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, đời sống người lao động rất khó khăn nên họ phải dốc sức làm thêm, sống tằn tiện mới đủ trang trải. 

Theo ông Đô, trong lần điều chỉnh này, mức LTT vùng cần tăng ít nhất 7%-8%; nếu chỉ tăng 5% sẽ không đủ bù các chi phí trượt giá khác.

Nhìn nhận thực tế tiền lương không đủ sống, công nhân phải "bào mòn" sức khỏe để tăng ca, bà Văn Thị Thu Hà, đại diện nhóm nghiên cứu "Tiền lương không đủ sống và hệ lụy", cho rằng hiện mức lương của công nhân, lao động đang rất thấp, đặc biệt lương của lao động ngành dệt may cực thấp.

 Theo một khảo sát đối với nhóm công nhân ngành dệt may, có tới 69% công nhân cho biết họ không có đủ tiền để trang trải nhu cầu sinh hoạt; 37% luôn trong tình trạng vay nợ; 68% hiếm khi có thời gian rảnh để đi thăm bạn bè, người thân; 96% không bao giờ hoặc hiếm khi đi ăn hàng. Tình trạng lương thấp, không đủ sống buộc công nhân phải thường xuyên tăng ca, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của họ.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Chủ tịch công đoàn Các khu công nghiệp - khu chế xuất Hà Nội, đã đặt câu hỏi với các đại biểu tham dự tọa đàm, với 6 triệu đồng thu nhập/tháng thì mọi người có đủ sống hay không?

 "Hiện Hà Nội có 9 khu công nghiệp nhưng chỉ Khu công nghiệp Thăng Long là có nhà trẻ cho con công nhân, lao động do địa phương đầu tư xây dựng. Trong khi đó, lượng công nhân ngoài tỉnh rất đông - gần 60.000 người, nhu cầu gửi trẻ rất cao. Chúng tôi đến thăm công nhân đang thuê trọ, chứng kiến cảnh gian nhà hơn 10 m2 có tới 4 người (vợ chồng công nhân bà từ quê lên trông cháu) với một tấm dát giường, tủ vải đựng quần áo. Điều này chứng tỏ cuộc sống của công nhân chắc chắn dưới mức tối thiểu" - ông Thắng cho biết.

 Ông Thắng đề nghị LTT vùng cần phải tăng trên 9% mới đáp ứng được mức sống tối thiểu.