Tạm trữ, cấp đông, mở lối thoát cho chăn nuôi heo

Đây được kỳ vọng là giải pháp mở ra lối thoát cho chăn nuôi heo trong bối cảnh dịch tả heo châu Phi đã và đang diễn biến hết sức phức tạp.

Trao đổi với NNVN, ông Nguyễn Xuân Dương, quyền Cục trưởng Cục Chăn nuôi đánh giá: Một trong những giải pháp có thể hỗ trợ tích cực cho việc kiểm soát DTLCP hiện nay, đó là cần đẩy mạnh việc giết mổ, lưu thông và tiêu thụ heo thịt sạch, không bị nhiễm bệnh dịch tả heo châu Phi và đã tới tuổi xuất chuồng.

Trước tình hình này, việc mua để giết mổ, cấp đông dự trữ thịt heo là một trong những giải pháp quan trọng mà Chính phủ đã đồng ý giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ NN-PTNT và các bộ ngành liên quan bắt tay triển khai trong thời gian tới.

Cần có các giải pháp hỗ trợ đồng bộ, khả thi cho các doanh nghiệp tham gia tạm trữ, cấp đông thịt heo.

Hiện tại, Bộ NN-PTNT cũng đang gấp rút ban hành hướng dẫn việc giết mổ, vận chuyển heo  không bị dịch tả châu Phi ở trong và ngoài vùng dịch nhằm tăng nhu cầu lưu thông và tiêu thụ tức thì.

Lợi đủ đường

Theo ông Dương, hiện nay, các nước xung quanh Việt Nam cũng có dịch tả heo châu Phi như Trung Quốc, Camphuchia, giá thịt heo của họ vẫn đang giữ ở mức cao. Cụ thể, giá heo hơi Trung Quốc hiện giao động khoảng trên 50.000 đồng/kg, Campuchia khoảng 58.000-60.000 đồng/kg, trong khi giá heo hơi tại nước ta hiện chỉ còn xoay quanh từ 30.000-35.000 đồng/kg.

Việc giá heo hơi của Việt Nam hiện quá thấp, có nguyên nhân do tâm lí người tiêu dùng hiện nay vẫn chưa thực sự sử dụng thịt heo một cách bình thường như nhu cầu thực sự vốn có.

Bên cạnh đó, nhiều cơ sở chăn nuôi bán tháo để “chạy” dịch, khiến nguồn cung tăng cục bộ trong ngắn hạn. Điều này có thể dẫn tới sự thiếu hụt nguồn cung thịt heo vào những tháng cuối năm 2019 là hiển hiện. Đây là những khó khăn không nhỏ cho chính người chăn nuôi lẫn công tác phòng chống dịch tả heo châu Phi.

Trước tình hình này, việc triển khai thu mua tạm trữ, cấp đông thịt heo là chủ trương, giải pháp có ý nghĩa tích cực không chỉ nhằm tăng tiêu thụ, mà còn có nhiều ý nghĩa.

Một là giúp tiêu thụ heo thịt đã đến tuổi xuất chuồng, làm giảm mật độ heo hiện có, qua đó giảm các nguy cơ lây lan dịch bệnh, giảm áp lực cho phòng chống dịch, bởi trên thực tế lượng heo hơi đến tuổi xuất chuồng hiện nay đang rất nhiều trong dân do không tiêu thụ được trong thời gian kéo dài.

Hai là chúng ta có thể dự trữ được một lượng thịt heo để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng ở các tháng cuối năm 2019. Bởi theo tính toán, các tháng cuối năm giá heo sẽ tăng cao do nguồn cung khan hiếm.

Trong khi đó, do ảnh hưởng của dịch tả heo chuâ Phi nên giá thịt heo thế giới như Mỹ, Brazil, một số nước châu Á.... cũng đang tăng đáng kể, có thể gây khó khăn ngay cả đối với việc nhập khẩu thịt heo.

Bên cạnh đó, trong kịch bản dịch tả heo chuâ Phi tiếp tục phức tạp kéo dài, lây lan ra diện rộng, việc chủ động triển khai mua dự trữ, cấp đông thịt heo để “chạy trước dịch” đối với nguồn heo thịt đang còn khỏe mạnh sẽ góp phần giảm tải áp lực cho kinh phí hỗ trợ tiêu hủy.

Bởi tình huống xấu, thay vì kinh phí nhà nước phải bỏ ra để tiêu hủy cho người dân trung bình 38.000 đồng/kg, việc mua tạm trữ để “chạy dịch” khi heo còn khỏe mạnh, sẽ giúp người dân vừa hạn chế thiệt hại, mà nhà nước cũng không phải gánh kinh phí hỗ trợ tiêu hủy heo quá lớn.

Đồng thời, điều này còn có ý nghĩa rất lớn để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường do tiêu hủy heo với số lượng lớn, trên diện rộng, đặc biệt là khi mùa mưa đang đến gần.

Cần nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp

Ông Nguyễn Xuân Dương cho rằng: Trên thực tế, việc thu mua tạm trữ, cấp đông thịt heo đã từng được đề cập và triển khai trong đợt “giải cứu” thịt heo năm 2017 nhằm bình ổn, tăng cầu tiêu thụ.

Theo đó, cũng đã có một số doanh nghiệp vào cuộc, tuy nhiên số doanh nghiệp lẫn số lượng thu mua tạm trữ còn rất hạn chế, hiệu quả theo đánh giá chưa thực sự như mong muốn. Nguyên nhân chủ yếu là chưa có chính sách cụ thể để hỗ trợ cho doanh nghiệp tham gia mua tạm trữ. Vì vậy, doanh nghiệp mua tạm trữ chịu nhiều thiệt thòi về chi phí do giá mua vào cao; chi phí tiền điện cấp đông; hao hụt trong quá trình cấp đông (khoảng 5%) khiến giá bán phải đội lên...

Cấp đông tạm trữ thịt heo được kỳ vọng sẽ mở lối thoát cho chăn nuôi heo trong bối cảnh dịch tả heo châu Phi tiếp tục diễn biến phức tạp.

Trong khi đó vào cuối năm 2017, khi sản phẩm tạm trữ đưa ra tiêu thụ thì giá thịt heo trên thị trường lại không tăng, do nguồn cung vẫn dồi dào, trong khi đó thị hiếu người tiêu dùng đối với thịt cấp đông vẫn rất hạn chế...

Vì vậy từ kinh nghiệm của đợt tạm trữ năm 2017, giải pháp để việc triển khai thu mua tạm trữ, cấp đông thịt heo được khả thi, có hiệu quả hiện nay, đó là cần có những chính sách hỗ trợ đồng bộ cho doanh nghiệp tham gia tạm trữ.

Một là cần có chính sách hỗ trợ về giá thu mua heo cho các doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia mua tạm trữ. Theo đó, kinh phía nhà nước cần hỗ trợ trực tiếp ở mức nhất định cho doanh nghiệp thu mua tạm trữ, ví dụ: Gía thu mua heo theo thị trường hiện nay là 35.000 đồng/kg, thì nhà nước hỗ trợ 5.000 đồng hay 10.000 đồng/kg để doanh nghiệp chủ động thu mua giết mổ theo năng lực cấp đông.

Hai là các cơ quan về thú y cần có chính sách tạo điều kiện, hỗ trợ các chi phí về kiểm dịch, lấy mẫu xét nghiệm dịch tả heo châu Phi đối với các cơ sở chăn nuôi cung cấp nguồn heo thịt cho các doanh nghiệp thu mua tạm trữ. Làm sao đảm bảo hướng dẫn, giới thiệu cho các doanh nghiệp tiếp cận với các cơ sở chăn nuôi có heo sạch bệnh, an toàn, đủ điều kiện xuất bán cho doanh nghiệp tham gia thu mua tạm trữ, đồng thời kiểm tra, giám sát chặt chẽ trong quá trình vận chuyển, giết mổ, cấp đông của doanh nghiệp...

Ba là khi doanh nghiệp đưa sản phẩm thịt heo cấp đông tạm trữ ra tiêu thụ (vào thời điểm khan hiếm cần tiêu thụ), cần có chính sách đưa thịt heo cấp đông tạm trữ vào diện được bình ổn giá, đồng thời tăng cường công tác truyền thông để người tiêu dùng thay đổi thói quen tiêu dùng, ủng hộ tiêu thụ thịt tạm trữ trong nước.