Tết Đoan Ngọ 2025 là ngày nào? Nguồn gốc, ý nghĩa và phong tục đặc trưng

Tết Đoan Ngọ là gì? Diễn ra khi nào năm 2025?

Tết Đoan Ngọ, ngày lễ truyền thống mang nhiều ý nghĩa sâu sắc với người Việt, còn được biết đến với tên gọi Tết diệt sâu bọ. 

Tết Đoan Ngọ là gì?

Tết Đoan Ngọ là một lễ hội truyền thống được tổ chức vào giữa mùa hè, tương ứng với ngày ngọ trong tháng 5 âm lịch theo lịch âm. Tên gọi “Đoan Ngọ” có nghĩa là “đầu ngọ” – thời điểm bắt đầu giờ ngọ (11h trưa đến 13h chiều), được cho là thời khắc mạnh nhất trong ngày, khi mặt trời lên cao nhất. Đây là dịp để người dân thực hiện các nghi thức nhằm tiêu trừ sâu bọ, xua đuổi tà ma, bảo vệ mùa màng và sức khỏe.

Từ xa xưa, Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày lễ mang tính nông nghiệp mà còn đậm đà giá trị văn hóa, tâm linh, thể hiện mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, vũ trụ.

Tết Đoan Ngọ 2025 rơi vào ngày nào?

Theo lịch âm, Tết Đoan Ngọ diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 hàng năm. Cụ thể, năm 2025, ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch tương ứng với ngày 31/5/2025 dương lịch. Đây là thời điểm giữa mùa hè, khi khí hậu nóng bức, sâu bọ sinh sôi mạnh mẽ nên việc tổ chức lễ hội nhằm “diệt sâu bọ” càng có ý nghĩa thiết thực.

Sự tích Tết Đoan Ngọ

Có nhiều truyền thuyết dân gian giải thích nguồn gốc Tết Đoan Ngọ, trong đó câu chuyện về ông Đôi Truân (hay Đôi Trân) được người dân Việt truyền miệng phổ biến nhất. Theo truyền thuyết, ông Đôi Truân là người đã tìm ra cách diệt sâu bọ phá hoại mùa màng bằng cách đốt những loại thảo dược có mùi thơm đặc biệt, giúp xua đuổi sâu bọ và bảo vệ cây trồng.

Câu chuyện này được lưu truyền từ đời này sang đời khác như một biểu tượng của sự khéo léo và tinh thần bảo vệ thiên nhiên, đồng thời là lý do người dân tổ chức Tết Đoan Ngọ vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm với các nghi thức đốt hương, cúng tế và ăn những món ăn truyền thống.

Ngoài ra, ở Trung Quốc – nơi có nguồn gốc Tết Đoan Ngọ – cũng có truyền thuyết về danh y nổi tiếng Khuất Nguyên, người được nhớ đến với hành động tự vẫn vào ngày mùng 5 tháng 5 để phản đối tham nhũng. Người dân làm bánh ú và thả thuyền rồng để tưởng nhớ ông, hình thành nên các hoạt động truyền thống trong ngày lễ.

Ý nghĩa Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tinh thần và văn hóa của người Việt, thể hiện qua các khía cạnh sau:

1. Ý nghĩa về sức khỏe

Theo quan niệm dân gian, mùa hè là thời điểm khí nóng sinh ra nhiều sâu bọ, vi khuẩn dễ gây bệnh. Việc tổ chức Tết Đoan Ngọ nhằm mục đích “diệt sâu bọ”, thanh lọc cơ thể để tránh các bệnh tật. Người dân thường ăn các món đặc trưng như cơm rượu nếp, trái cây chua… được cho là giúp giải độc, bổ sung năng lượng và làm mát cơ thể.

2. Ý nghĩa về nông nghiệp

Tết Đoan Ngọ diễn ra đúng giữa mùa hè, thời điểm sâu bọ hoạt động mạnh nhất, có thể gây thiệt hại lớn cho cây trồng. Các nghi thức trong lễ hội hướng tới việc xua đuổi sâu bọ, bảo vệ mùa màng, đảm bảo vụ mùa bội thu.

3. Ý nghĩa về mặt tâm linh và văn hóa

Lễ hội thể hiện tín ngưỡng cầu an, mong muốn sự bình yên cho gia đình, đất nước. Đây cũng là dịp để các gia đình sum họp, giữ gìn truyền thống và giáo dục thế hệ trẻ về những giá trị văn hóa đặc sắc.

Tết Đoan Ngọ 2025 nên đi đâu, ăn gì?

Ngoài những nghi thức truyền thống, Tết Đoan Ngọ còn là dịp để mọi người khám phá những điểm đến hấp dẫn và thưởng thức các món ăn mang ý nghĩa đặc biệt trong ngày lễ. 

Đi đâu dịp Tết Đoan Ngọ? Gợi ý điểm đến dịp Tết Đoan Ngọ

Ngày nay, ngoài việc tổ chức các nghi lễ truyền thống tại gia đình, nhiều địa phương còn tổ chức lễ hội đặc sắc thu hút đông đảo người dân và khách du lịch. Một số điểm đến nổi bật dịp Tết Đoan Ngọ gồm:

• Các đền, chùa lớn: Nơi tổ chức các nghi lễ cúng tế trang nghiêm, cầu an cầu sức khỏe như chùa Hương (Hà Nội), đền Quán Thánh, đền Bà Chúa Kho…
• Lễ hội truyền thống: Một số vùng có lễ hội diệt sâu bọ đặc trưng, các hoạt động văn hóa, múa lân, đốt pháo hoa, thi đấu thể thao truyền thống…
• Khu du lịch sinh thái: Dịp này cũng là thời điểm thích hợp để đi du lịch nghỉ dưỡng, tránh nóng và thưởng thức đặc sản vùng miền.

Nếu bạn muốn trải nghiệm sâu sắc phong tục, có thể đến các làng nghề, vùng nông thôn nơi vẫn giữ được các nghi thức truyền thống như đốt hương, làm bánh tro, cúng tổ tiên.

Ăn gì ngày Tết Đoan Ngọ?

Ẩm thực ngày Tết Đoan Ngọ vô cùng đa dạng với những món ăn mang ý nghĩa biểu tượng:

• Cơm rượu nếp: Đây là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong ngày lễ, được làm từ nếp cái hoa vàng lên men nhẹ, tượng trưng cho sự thanh mát, giúp giải độc và tăng sức đề kháng.
• Bánh tro: Loại bánh làm từ gạo ngâm trong nước tro, có vị thanh mát, thường dùng để trừ tà khí, làm sạch cơ thể.
• Trái cây chua: Mãng cầu, khế, dứa, chanh, mơ… có vị chua giúp giải nhiệt và tăng cường tiêu hóa.
• Trứng vịt muối: Một số vùng miền có tập tục luộc trứng vịt vào đúng giờ ngọ, tin rằng giúp tăng cường sức khỏe.
• Các loại rượu nếp, rượu thuốc: Được dùng để uống hoặc cúng trong ngày Tết, nhằm thanh lọc cơ thể.

Ngoài ra, tùy theo từng vùng miền mà người dân có thể chuẩn bị thêm các món ăn đặc trưng khác, góp phần làm phong phú nét văn hóa truyền thống.

Những phong tục đặc sắc ngày Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày hội về ẩm thực, mà còn là dịp để người dân thực hiện nhiều phong tục truyền thống mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc như:

• Nghi thức cúng tổ tiên, cầu an: Gia đình chuẩn bị mâm cúng gồm hoa quả, rượu nếp, bánh tro để dâng lên ông bà, tổ tiên, mong cầu bình an.
• Đốt hương diệt sâu bọ: Nghi thức này nhằm xua đuổi tà ma, sâu bọ phá hoại mùa màng và sức khỏe con người.
• Luộc trứng vào giờ Ngọ: Theo quan niệm, nếu luộc trứng đứng được khi đặt lên bàn thì sẽ đem lại may mắn, sức khỏe tốt trong năm.
• Ăn cơm rượu và các món chua: Giúp thanh lọc, giải nhiệt cơ thể, tránh các bệnh mùa hè.
• Tổ chức lễ hội và múa rồng, múa lân: Tạo không khí vui tươi, rộn ràng, kết nối cộng đồng.

Những phong tục này đã được lưu truyền và giữ gìn qua nhiều thế hệ, tạo nên nét đẹp văn hóa đặc sắc trong đời sống tinh thần của người Việt.

Diễn đàn Đầu Tư Việt Nam 2025 - Mid-Year Update do trang thông tin điện tử tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào lúc 13h30 ngày 03/06/2025 tại Khách sạn L7 West Lake Hanoi by LOTTE, TP Hà Nội.

Sự kiện quy tụ các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia tài chính, các định chế tài chính, đại diện từ các doanh nghiệp, ngân hàng, các cơ quan thông tấn báo chí và đông đảo nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường.

Trong giai đoạn thị trường có nhiều thay đổi với những tác động chính sách, Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

BTC dành số lượng vé hạn chế cho độc giả Việt Nam Mới. Vui lòng đăng ký và hoàn thành khảo sát tại đây để xác nhận tham dự.