Tết nghèo của tử tù mang án oan hơn 40 năm Trần Văn Thêm

Đường về xứ Kinh Bắc bây giờ đã rộng thênh thang. Khi nghe chúng tôi hỏi đường về Yên Phong – Bắc Ninh, bà bán nước chè chén bên cổng chợ quê vồn vã nhắc ngay đến tên cụ Thêm – người đã được công khai xin lỗi sau vụ án oan. Tận tình chỉ đường xong, cụ còn nói với theo giọng đầy hồ hởi: "Đấy, trời có mắt, công lý lúc nào chẳng thấu trời xanh".

Vâng, công lý đã thấu trời xanh, chúng tôi cũng nhận thấy sự hồ hởi ấy trên khuôn mặt của cụ Trần Văn Thêm khi mở cánh cổng gỗ mời chúng tôi vào nhà. Có lẽ, trong bài viết này, chúng tôi không phải nhắc lại bản án oan nghiệt từ những năm 70… Bởi với độc giả, có lẽ không ai xa lạ với vụ án này nữa.

Nhưng có điều, dù chúng tôi có né tránh nhắc lại kỷ niệm buồn, thì trong câu chuyện của mình, cụ Thêm vẫn không thể quên những tháng ngày tăm tối chốn lao tù của mình.

"Tử tù" trần Văn Thêm chia sẻ với phóng viên (Ảnh: Nhật Anh)

Nỗi niềm đau đáu nhất của cụ ông Trần Văn Thêm khi ấy là vợ và 5 đứa con nhỏ ở nhà. Ngày cụ vào tù, đứa lớn mới 11 tuổi, đứa nhỏ chưa tròn 2. Trước khi vướng vòng lao lý, cụ là người đàn ông sức vóc, được cả làng ngưỡng mộ. Cụ bôn ba đây đó, mua đầu chợ, bán cuối chợ, từ đàn lợn con gà, đôi dép nhựa, cái nón lá… cứ thấy cái gì kiếm lời được là ông mua đi bán lại. Cũng chính bởi thế nên gia đình gia đình của cụ so với dân làng ngày ấy thuộc hàng khá giả. Ấy vậy mà những từ ngày cụ vào tù, gia sản đội nón ra đi hết sạch. Con cái bỏ học phần vì phải ở nhà giúp mẹ, phần vì nỗi nhục, nỗi uất ức khi luôn bị người làng chỉ trỏ “con thằng giết người’.

“Hồi đó tôi lớp 4, em kế tôi lớp 2 đều phải bỏ học. Mẹ con đàn bà ở với nhau, bị chia cho con bò sắp chết đói, em gái tôi phải đi cắt cỏ cho bò ăn. Nhà nghèo xơ xác, đến manh quần áo tử tế không có để mặc. Hễ trời mưa là phải mặc quần áo ướt vì phơi không kịp khô. Thậm chí con gái nhưng phải mặc lại chiếc quần đùi của bố để lại. Quần rách tả tơi vẫn phải mặc, khách đến đang quét sân phải đi giật lùi vì rách hết phía sau…” – người con gái cả của cụ Thêm thay lời bố, kể lại câu chuyện nhà mình.

Bà bảo, bà đã khóc nhiều lắm, khóc tưởng như đã hết nước mắt. Từ ngày cha mình được xin lỗi công khai, bà tự nhủ sẽ không bao giờ khóc nữa. Nhưng, nhủ lòng như thế vậy mà mỗi lần nhắc lại quá khứ tủi hờn ấy, nước mắt vẫn trào ra ứa nghẹn.

Nhớ lại những cái Tết là “con người tù” bà bần thần: Đến manh áo không đủ che thân thì lấy đâu ra Tết. Lấy đâu ra bánh chưng, thịt mỡ. Chỉ nhớ, Tết là lúc mẹ vét mẻ ngô trong nhà, mang rang mật, rồi cho vào tay nải, khăn gói đến trại giam cho bố. “Chúng tôi len lén quanh mẹ, dè xẻn xin xỏ, nhưng chỉ được đôi hạt gọi là. Mẹ bảo: Bố ở trong tù khổ lắm. Để dành mang lên cho bố”.

6 cái Tết trong tù, cụ Thêm cũng không nhớ mình đã mấy lần được ăn ngô rang mật vợ gửi lên. Cái Tết thứ 7, vào ngày năm cùng tháng tận, cụ được thả về. Sau 2 ngày ở Bộ Công an, cụ được đưa ra ga tàu về với một tấm giấy miễn lao động và mấy kg bánh kẹo. “Tôi cầm giấy miễn lao động, còn gói kẹo, tôi cám ơn Đảng, ơn Chính phủ, ơn các ông ở Bộ công an, chứ không nhận. Được tự do, được minh oan, thế là tốt lắm rồi” – Cụ Thêm kể.

Tết đó, nhà ông ăn Tết to hơn hẳn. Mời anh em họ hàng thân thiết. Ăn xong của nhà, ông còn được bà con hết nhà nọ đến nhà kia mời đến.

“Tết này, đã được xin lỗi rồi, nhà mình lại làm tết to chứ cụ?” – chúng tôi hỏi. Cụ Thêm nheo nheo mắt cười. “À, ừ! Ai cũng mừng cho tôi. Tôi cũng muốn làm cái Tết to to để cám ơn những người đã giúp đỡ tôi được minh oan. Nhưng tôi còn chờ…!Nhà còn gì đâu! Đi tù về thời trai trẻ hết rồi, sức khỏe hết rồi, còn làm được gì. Vợ mất, các con lấy vợ lấy chồng, kinh tế cũng chả mấy dư dả…”

Tạm biệt cụ Thêm, rẽ ra khỏi lối ngõ nho nhỏ của nhà cụ là thị trấn. Thị trấn có cái tên thật lạ: Thị trấn Chờ. Cái tên như nỗi niềm của cụ già đang ở tuổi gần đất xa trời, mong ngóng chút ánh sáng cuối cùng trước khi khuất núi...