Mâm ngũ quả bày trên bàn thờ ngày Tết không chỉ khiến không khí Tết lan tỏa khắp nơi mà còn mang ý nghĩa tâm linh hết sức quan trọng. Cùng điểm qua những loại quả thường được bày biện trên bàn thờ ngày Tết tại các vùng miền của Việt Nam trong phần dưới đây:
Dưới đây là những loại trái cây có trên mâm ngũ quả ngày Tết theo từng vùng miền cho bạn tham khảo và chuẩn bị đầy đủ nhất:
Đối với người miền Bắc, mâm ngũ quả ngày Tết thường được lựa chọn tuân theo thuyết Ngũ hành trong văn hóa của người Á Đông. Theo đó, màu sắc của các loại trái cây cũng cần tương ứng với các màu chủ đạo của phong thủy Ngũ hành. Cụ thể: Kim - trắng, Mộc - xanh, Thủy - đen, Hỏa - đỏ, Thổ - vàng.
Một số loại trái cây được sử dụng để bày trí trên mâm ngũ quả ngày Tết của miền Bắc bao gồm:
- Nải chuối xanh
- Quả bưởi
- Quả đào
- Trái hồng
- Trái quýt
- Quả phật thủ
- Quả dưa hấu
- Quả táo…
Dải đất miền Trung thường gặp nhiều thiên tai, bão lũ, hạn hán quanh năm nên trái cây tại đây không được phong phú và đa dạng như ở hai miền còn lại. Do vậy, người dân miền Trung sẽ có gì cúng đó, không quá cầu kỳ hay cầu nệ về mặt hình thức, chủ yếu là thành tâm trong việc cúng kính.
Dưới đây là một số loại quả thường có trong mâm ngũ quả của người dân miền Trung:
- Thanh long
- Trái cam
- Trái dừa
- Trái xoài
- Quả dưa hấu
- Trái đu đủ
- Trái mãng cầu
- Trái dứa…
Người dân khu vực Nam Bộ khá cầu kỳ cả trong ăn uống lẫn bày biện mâm ngũ quả cho ngày Tết. Chính vì thế, họ thường rất chỉn chu trong khâu chọn các loại hoa quả.
Với mong muốn "cầu sung vừa đủ xài" cho một năm mới đầy đủ, sung túc, người dân ở đây thường lựa chọn các loại quả như sau:
- Quả mãng cầu
- Trái sung
- Trái dừa
- Trái đu đủ
- Trái xoài,...
Ở miền Tây, bà con thường ưu tiên sử dụng 5 loại trái cây theo cách đọc liền nghĩa để thể hiện sự cầu mong những điều tốt lành. Các loại hoa quả đó bao gồm:
- Trái mãng cầu
- Trái dừa xiêm
- Trái đu đủ
- Trái xoài
- Trái sung
- Quả bưởi
- Trái thơm (khóm)
- Trái thanh long
- Quả na (mãng cầu tây)
- Trái ớt
- Trái phật thủ
- Trái hồng…
Dù cho mỗi vùng miền sẽ có cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau, song vẫn mang ý nghĩa chung là dâng lên tổ tiên những thức quả ngon để thể hiện lòng hiếu thảo và ước muốn những điều tốt đẹp, vạn sự bình an sẽ đến với gia đình.
Tuy nhiên, các loại hoa quả của từng vùng là khác nhau nên ý nghĩa trong mâm ngũ quả cũng sẽ có sự khác nhau:
- Tại miền Bắc: Thông qua các loại trái cây, người dân đã gửi gắm nhiều mong ước về tài lộc, sức khỏe, bình an và cầu thành công cho gia đình. Người miền này thường chọn những quả có hình dáng đẹp số lượng nhiều như chuối, lựu, na,... với ý nghĩa sinh sôi phát triển và có màu sắc ứng với phong thủy Ngũ hành.
- Tại miền Trung: Người dân ở đây rất đơn giản trong việc lựa chọn các loại trái cây để trưng cho mâm ngũ quả ngày Tết, có thể là cam, táo, lê, bưởi, phật thủ,... với ý nghĩa thể hiện lòng thành kính tới tổ tiên và thể hiện tính cách đơn giản của người miền Trung.
- Tại miền Nam: Mâm ngũ quả ngày tết của người dân miền Nam đều mang một nghĩa chung sâu sắc đó là thể hiện lòng hiếu thảo, ước mong những điều tốt lành cho một năm mới sắp tới.
- Tại miền Tây: Với những người nông dân miền Tây, những trái cây trên mâm ngũ quả chính là sản vật mà họ trồng được, kết tinh từ công sức lao động, những giọt mồ hôi. Họ chắt chiu từng chút một để khi Tết đến Xuân về lại thành kính dâng lên ông bà tổ tiên như một lời tri ân, nhớ ơn ông bà đã phù hộ độ trì cho một năm an bình, gặt hái được nhiều thành quả sau những ngày tháng lao động vất vả.
Tùy thuộc vào từng vùng miền và những sở thích khác nhau của mỗi người mà sẽ có những cách chưng mâm ngũ quả khác nhau. Sau đây là những cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết đơn giản, dễ làm cho bạn tham khảo:
Những cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo từng vùng miền dưới đây sẽ giúp bạn có một mùa Tết tươm tất và trọn vẹn:
Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết tại miền Bắc thường sẽ cần các nguyên liệu như sau:
- 1 nải chuối xanh
- 1 quả phật thủ hoặc quả bưởi
- 5 quả táo
- 10 quả quýt vàng
- 2 quả thanh long
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Trước tiên, nải chuối xanh bao giờ cũng được đặt ở phía dưới cùng để trông giống như bàn tay nâng đỡ, bao bọc
Bước 2: Tiếp đến sẽ là quả phật thủ hoặc quả bưởi đặt ở giữa nải chuối
Bước 3: Đặt 2 quả thanh long đối xứng sang 2 bên
Bước 4: Bày trí các loại quả khác xung quanh sao cho cân đối, hài hòa
Bạn cần chuẩn bị đầy đủ những nguyên liệu sau đây để mâm ngũ quả ngày Tết tại miền Trung được đủ đầy và tươm tất nhất:
- 1 nải chuối
- 1 quả bưởi
- 1 quả dưa hấu
- 1 quả dưa hoàng kim
- 1 quả dứa
- 1 quả thanh long
- 1 quả đu đủ
- 1 quả xoài
- 2 quả mãng cầu
- 10 quả quýt Thái
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Đặt quả bưởi ở giữa dĩa, nải chuối và quả đu đủ đặt sang 2 bên.
Bước 2: Đặt quả dưa hấu lên trên nải chuối và cố định bằng quýt, dưa hoàng kim
Bước 3: Mặt phía trước bao gồm xoài, thanh long, dưa hoàng kim
Bước 4: Phía sau gồm dứa và quýt. Lưu ý, bạn cần trang trí quýt Thái sao cho cân đối là đã hoàn thành mâm ngũ quả.
Sau đây là những nguyên liệu cần có trong mâm ngũ quả ngày Tết tại miền Nam mà bạn có thể chuẩn bị:
- 1 quả mãng cầu
- 1 quả xoài
- 1 quả đu đủ
- 10 quả sung
- 1 quả dừa
- 1 quả thanh long
- 10 quả quýt
- 1 trái thơm
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Đặt quả dừa ở giữa dĩa và xếp ở phía mặt sau là quả dứa, hai bên lần lượt là quả đu đủ và quả thanh long
Bước 2: Xếp các quả quýt xung quanh thành dĩa
Bước 3: Đặt quả mãng cầu và quả xoài ở lớp phía trên
Bước 4: Có thể điểm vài hoa mai trang trí tùy thích
Trên bàn thờ gia tiên của bà con miền Tây vào dịp tết cổ truyền, mâm ngũ quả sẽ được bày biện với những loại trái cây sau đây:
- 1 quả Phật thủ
- 1 trái thơm (khóm)
- 2 quả hồng
- 2 quả bưởi hoặc dưa hấu
- 10 quả Sung
- 1 quả đu đủ
- 1 quả xoài
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Chọn những trái lớn như dừa, mãng cầu, đu đủ để nền vững chắc trước khi sắp xếp những loại trái cây khác lên mâm ngũ quả. Cặp dưa hấu hoặc cặp bưởi sẽ đặt ở hai bên sao cho đẹp mắt.
Bước 2: Sắp xếp những loại hoa quả nhỏ lên trên sao cho cân đối và hợp lý
Bước 3: Những khoảng trống thì cho trái ớt hay hồng để mâm ngũ quả được đầy đặn
Ngoài thể hiện tấm lòng thành kính, hướng về ông bà tổ tiên, mâm ngũ quả ngày Tết còn mang những ý nghĩa triết lý phong thủy sâu xa. Cùng tham khảo những cách bày trí mâm ngũ quả theo phong thủy ngay sau đây:
Sau đây là những nguyên liệu cần có trong mâm ngũ quả để ngày Tết gặp nhiều may mắn:
- 12 quả quýt lớn
- 5 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 1 quả lê
- 1 quả táo
- 8 quả ớt
- 1 quả quýt Thái
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Đầu tiên đặt quýt lớn vào trong lòng dĩa
Bước 2: Đặt xen kẽ một quả xoài cùng với một quả quýt trên thành dĩa
Bước 3: Tiếp đến, đặt quả thanh long ở phần trung tâm (phía trên quýt), đặt một quả quýt và lê để giữ thanh long có thể đứng vững
Bước 4: Xung quanh quả thanh long sắp xếp phật thủ, vú sữa cho cân đối
Bước 5: Cuối cùng, đặt ớt vào giữa những quả xoài, quýt Thái trang trí vào những khoảng trống
Nếu mong muốn năm mới 2023 được thịnh vượng, phát tài, bạn có thể chuẩn bị đầy đủ những nguyên liệu sau đây để bày trí cho mâm ngũ quả ngày Tết:
- 1 nải chuối
- 1 quả mãng cầu
- 2 quả táo
- 1 quả lê
- 10 quả quýt
- 2 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 2 quả xoài
- Một ít ớt đỏ
- 1 quả quýt Thái
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Đặt nải chuối vào giữa dĩa
Bước 2: Xung quanh nải chuối thêm vào 2 quả vú sữa, 1 quả xoài và 2 quả táo ở mặt trước sao cho đối xứng hai bên
Bước 3: Bên cạnh nải chuối đặt vào mỗi bên 2 quả quýt to xếp chồng lên nhau
Bước 4: Đặt quả thanh long lên giữa nải chuối, xung quanh là quả phật thủ, quả lê và quả xoài
Bước 5: Sau cùng, đặt quả mãng cầu ở mặt phía sau, xung quanh thành dĩa trang trí ớt và quýt Thái tùy thích
Sau đây là những nguyên liệu cần có trong mâm ngũ quả để có ngày Tết an khang, mạnh khỏe:
- 14 quả quýt to
- 1 quả dưa hấu
- 1 quả lê
- 1 quả phật thủ
- 1 quả táo
- 4 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 10 quả ớt
- Quýt Thái
Cách bày mâm ngũ quả như sau:
Bước 1: Đầu tiên, đặt quả dưa hấu vào giữa dĩa, sau đó xếp quýt to xung quanh thành dĩa
Bước 2: Đặt quả phật thủ và quả lê giữ vững dưa hấu ở mặt trước và mặt sau sẽ là xoài và quýt
Bước 3: Đặt thêm vào bên cạnh quả dưa hấu là táo và một quả vú sữa ở phía tầng trên
Bước 4: Cuối cùng, trang trí ớt và quýt Thái xung quanh dĩa ở giữa những quả quýt ở khoảng trống theo ý thích
Dưới đây là một số hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết đẹp nhất, bạn có thể tham khảo và áp dụng cho gia đình của mình: