Trung Quốc giàu hay nghèo?

Vào hôm 28/5, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã tuyên bố Trung Quốc hiện đang có đến 600 triệu người có mức thu nhập hàng tháng dưới 1.000 NDT (khoảng 140 USD).

“Số tiền này chỉ đủ để trả tiền thuê nhà hàng tháng tại một thành phố tầm trung ở Trung Quốc”, ông Lý nhấn mạnh.

Những tuyên bố của Thủ tướng Lý Khắc Cường càng làm gia tăng thêm lập luận về việc Trung Quốc thực chất là quốc gia tương đối nghèo, vì hơn 40% trong số 1,4 tỉ dân hiện đang sống với thu nhập hàng ngày chưa đến 5 USD.

Tuy nhiên, những lời phát biểu của ông Ning Jizhe- quan chức đứng đầu Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc NBS, tuyên bố vào chủ nhật tuần trước lại ngược lại với ông Lý.

Ông Ning cho rằng nước này đã tích lũy được khối tài sản khổng lồ 1.300 nghìn tỉ NDT (182 nghìn tỉ USD) dưới dạng cơ sở hạ tầng vào cuối năm 2019, và có thể hiểu rằng bình quân mỗi người dân Trung Quốc sở hữu khối tài sản cơ sở hạ tầng gần 1 triệu NDT.

Tuyên bố này sau đó bị chế giễu rộng rãi trên cả nước, vì một số lượng lớn người Trung Quốc ở các vùng nông thôn vẫn đang trong tình trạng đói nghèo.

Vào hồi tháng 4, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cũng đã gây ra một cuộc tranh cãi lớn không kém, khi công bố kết quả khảo sát cho thấy các hộ gia đình Trung Quốc ở thành thị đang sở hữu tài sản bình quân 3,2 triệu NDT/cá nhân vào cuối năm 2019, bao gồm cả tài sản tài chính và phi tài chính. 

Cuộc khảo sát được thực hiện với hơn 30.000 hộ gia đình nhưng đã bị dư luận phản ứng dữ dội, vì con số “phi thực tế”, đến nỗi tạp chí công bố khảo sát này - China Finance, đã phải gỡ bỏ bài viết ngay sau đó.

Thực chất, Trung Quốc là quốc gia có thu nhập trung bình với khoảng 10.000 USD/người mỗi năm, và cũng là quốc gia có khoảng cách giàu nghèo lớn nhất trên thế giới.

Điểm nổi bật ở đây đó là, phân phối thu nhập phần lớn phụ thuộc vào phía nhà nước, dẫn đến một tình huống thường được gọi là “chính phủ giàu, dân nghèo”.

Hệ số Gini - thước đo bất bình đẳng giàu nghèo trong nền kinh tế của Trung Quốc, đã tăng mạnh lên 0,4670 từ năm 2017, phản ánh bất bình đẳng thu nhập nghiêm trọng. Trong hai năm gần đây, chính phủ Trung Quốc đã ngừng công bố hệ số này.

Chênh lệch thu nhập giữa cư dân nông thôn và thành thị càng làm cho bức tranh kinh tế Trung Quốc thêm phức tạp.

“Rất nhiều các du khách nước ngoài đến thăm quan Bắc Kinh, Thượng Hải hay Quảng Châu và thốt lên ngạc nhiên, vì Trung Quốc dường như còn giàu hơn cả Mỹ hoặc các quốc gia ở châu Âu”, một tài khoản truyền thông xã hội có tên Niutanqin có liên kết với tờ Tân Hoa Xã mới đây cho hay.

“Tuy vậy, Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu chỉ đại diện cho một phần Trung Quốc. Có một Trung Quốc khác tại một góc khuất khác”.

Theo như trung tâm phân tích dữ liệu Trung Quốc, thu nhập bình quân đầu người khả dụng của Trung Quốc trong năm 2019 là 30.733 NDT (4.300 USD), tăng 5,8% so với cùng kỳ năm 2018.

Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn chỉ ở mức 16.021 NDT, tương đương 1.335 NDT mỗi tháng.

Mức lương thấp ở vùng nông thôn, khu vực chiếm khoảng 40% dân số Trung Quốc, đang cản trở những nỗ lực của Bắc Kinh, trong việc chuyển đổi trọng tâm mô hình kinh tế quốc gia sang nhu cầu tiêu dùng trong nước, ít phụ thuộc vào thị trường quốc tế.

Rõ ràng, thị trường tỉ dân của Trung Quốc có tiềm năng đặc biệt to lớn trong tạo động lực phát triển kinh tế, nhưng sức mua và mức chi tiêu của thị trường này so với các nước phương Tây vẫn còn nhiều điều chưa “đạt chuẩn”.

Năm ngoái, Li Xunlei- một nhà kinh tế tại công ty chứng khoán Zhongtai ở Thượng Hải đã ước tính có tới 1 tỉ người Trung Quốc có thể chưa từng được đặt chân lên máy bay.