Vì sao Nhà nước phải mua lại cổ phần ACV?

Các cơ quan chức năng đang tìm giải pháp “giải cứu” tình trạng quá tải ở sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM), kể cả giải pháp “quốc doanh hóa” ACV - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Đây là một trong những lí do mà Bộ GTVT đã đề xuất Thủ tướng nghiên cứu, xem xét lộ trình mua lại phần vốn đã bán cho cổ đông ngoài nhà nước khi cổ phần hóa (CPH) Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), theo tờ trình đề nghị phê duyệt đề án giao quản lí, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư, quản lí.

Có tiền nhưng không xài được?

Trước khi ACV được CPH, các tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước quản lí nằm trong giá trị tài sản của ACV. Doanh nghiệp này cũng được Bộ GTVT chấp thuận cho đầu tư các dự án phát triển cảng hàng không, bảo trì tài sản kết cấu hạ tầng hàng không. Ngoài ra, ACV cũng chịu trách nhiệm đầu tư, quản lí, khai thác theo quy định bằng nguồn vốn của ACV.

Từ sau khi được CPH vào năm 2016 đến nay, ACV vẫn được tạm giao quản lí, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước quản lí để đảm bảo hoạt động hàng không được liên tục. Tuy nhiên, việc thực hiện công tác bảo trì, đầu tư nâng cấp, mở rộng kết cấu hạ tầng hàng không gặp rất nhiều khó khăn do chưa được bố trí vốn.

Trong khi đó, các đường băng, đường lăn tại sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài đã vượt tần suất khai thác so với thiết kế ban đầu, xuất hiện các hư hỏng có nguy cơ uy hiếp an toàn bay và cần phải được đầu tư nâng cấp. Điều đáng nói là dù có hơn 20.000 tỉ đồng nhưng ACV không được đầu tư nâng cấp đường băng sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất vì đã là doanh nghiệp cổ phần.

Theo một chuyên gia hàng không, nếu ACV là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước và kết cấu hạ tầng hàng không được ACV quản lí, doanh nghiệp này có thể trở thành chủ đầu tư các dự án mở rộng các sân bay, nâng cấp đường băng mà không vướng gì về mặt pháp luật.

Mua lại có dễ?

Một chuyên gia cho rằng trong thông cáo liên quan đến việc xử lí kỷ luật với cựu phó thủ tướng Vũ Văn Ninh công bố ngày 19/7, Bộ Chính trị đã kết luận việc ông Ninh đồng ý CPH với ACV là không đúng chủ trương bởi doanh nghiệp này không thuộc đối tượng CPH. Do đó, một trong những giải pháp "sửa sai" là hoàn lại cổ phần đã bán.

Tuy nhiên, việc xử lí hậu quả bao giờ cũng phức tạp, nhất là khi phải đi mua cổ phiếu ACV trên thị trường theo thỏa thuận chứ không phải theo quyết định hành chính. Khác với việc CPH cảng Quy Nhơn được kết luận là vi phạm pháp luật, việc CPH ACV không có kết luận các nhà đầu tư mua cổ phần sai phạm gì nên muốn mua lại phải thương lượng qua các giao dịch dân sự, cần nhiều thời gian đàm phán để mua lại.

"Tập đoàn Aéroports de Paris (ADP, Pháp) từng đàm phán mua 20% cổ phần ACV để thành cổ đông chiến lược nhưng không thành công. Cổ phần đã bán của ACV phần lớn là các cổ đông mua gói nhỏ lẻ gom trên thị trường chứ không có cổ đông chiến lược. Bây giờ mua lại cổ phần ACV bằng cách gom các giao dịch trên thị trường thì gom đến bao giờ, nếu nhà đầu tư không bán cũng không có luật ép người ta bán" - vị này nói.