Cần tháo gỡ nút thắt về vốn cho khu vực kinh tế tập thể

Tại cuộc họp tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023 của Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã diễn ra chiều ngày 7/4, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhìn nhận, những khó khăn này càng trở nên thách thức, do đó, Chính phủ cần xác định đúng hướng đi, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ các rào cản, tạo động lực mạnh mẽ cho khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong năm 2023.

Chưa phát triển như mục tiêu đề ra

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Phó trưởng Ban Chỉ đạo, trong năm 2022, khu vực kinh tế tập thể đã có nhiều chuyển biến tích cực về cả nhận thức, chính sách, pháp luật, quá trình phát triển và chuyển đổi về số lượng, quy mô, cơ cấu tổ chức, tính liên kết và hiệu quả hoạt động.

Tính đến hết năm 2022, cả nước có gần 30.000 hợp tác xã, tăng hơn 2.000 hợp tác xã, tương ứng 7% so với năm 2021; 125 liên hiệp hợp tác xã, tăng 18 đơn vị, tương ứng khoảng 17% so với năm 2021 và 71.000 tổ hợp tác. Các chỉ tiêu về kết quả hoạt động kinh doanh của khu vực kinh tế hợp tác đều tăng so với năm 2021.

Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết hiện nay, cả nước có hơn 19.000 hợp tác xã nông nghiệp, trong năm 2022 có 1.246 hợp tác xã nông nghiệp thành lập mới. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá chất lượng và quy mô hợp tác xã đang ngày càng tăng lên.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang hướng phát triển hợp tác xã gắn với vùng nguyên liệu bền vững, phát triển hợp tác xã theo Chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP, hiện gần 40% chủ thể OCOP là hợp tác xã, nhất là vùng núi phía Bắc. “Mô hình này sẽ giải quyết bài toán sản xuất manh mún, tiến tới quy mô sản xuất lớn”, ông Nam nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, khu vực kinh tế tập thể đến nay chưa phát triển như mục tiêu, yêu cầu đề ra. Khu vực này có nhiều khó khăn, chưa đáp ứng kỳ vọng nội tại của Đảng, Nhà nước, hiệu quả hoạt động chưa cao, mô hình hoạt động còn lỏng lẻo, trình độ quản lý hợp tác xã còn hạn chế.

Hai nguyên nhân chính được Bộ trưởng Dũng chỉ ra, là khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã chịu nhiều ảnh hưởng của COVID-19, cũng như các biến động thị trường, nguồn vốn, tài sản, chậm chuyển đổi số. Bên cạnh đó, là cơ chế, chính sách và nguồn vốn hỗ trợ chưa hợp lý so với tính chất của mô hình tại Việt Nam.

"Phong trào hợp tác xã gặp nhiều khó khăn và thách thức trước sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường ngày càng khốc liệt; bất ổn chính trị leo thang; biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, phức tạp, khó lường; quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra rất nhanh ở khắp cả nước", Bộ trưởng nói.

Không những thế, là cơ quan thường trực cấp Trung ương, nhưng Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã gặp khó khăn về nhân sự khi đa số thành viên đều làm việc theo chế độ kiêm nhiệm. Ngoài ra, hầu hết các tỉnh, thành phố chưa có bộ phận giúp việc cho Ban Chỉ đạo.

Ở khía cạnh khác, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam thì cho rằng, trong điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã tiếp tục phát triển về số lượng và chất lượng trong những năm qua.

Đáng chú ý, khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã có vai trò quan trọng trong việc cung ứng thực phẩm, đóng góp vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát, đảm bảo nguồn cung với giá cả ổn định. Thêm vào đó, nhiều hợp tác xã chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Cần tiếp cận dễ dàng với nguồn vốn vay

Năm 2023, cả nước tập trung triển khai quyết liệt nhiều nhiệm vụ giải pháp quan trọng về phát triển khu vực kinh tế tập thể, vốn được đề ra trong Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 20 ban hành kèm theo Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 2/2/2023 của Chính phủ.