Hàng trăm ngàn hộ dân ở TP HCM được cấp nước sạch nhưng vẫn dùng nước giếng

26% hộ dân ở huyện Hóc Môn không sử dụng nước sạch

Theo thông tin từ Sở Xây dựng TP HCM, 100% người dân trên địa bàn được cấp nước sạch. Trong đó, có hơn 1,9 triệu hộ được cấp nước thông qua đồng hồ tại nhà (chiếm 98%). Các trường hợp còn lại gồm: cấp nước qua đồng hồ tổng, giải pháp tạm qua các hồ chứa tập trung và thiết bị lọc.

Song, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) cho biết, trong các khu vực đã được phủ mạng lưới cấp nước vẫn còn một số hộ khai thác và duy trì sử dụng chủ yếu nguồn nước ngầm từ các giếng khoan.

Nhân viên cấp nước trám lấp một giếng khoan trên đường Nguyễn Văn Đậu, Q Bình Thạnh, TP HCM. (Ảnh: Tuổi Trẻ)

Theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm nay, có khoảng 124.500 khách hàng đã có đồng hồ nước nhưng không sử dụng (chiếm 9%). Đồng thời, có 8% khách hàng có mức tiêu thụ rất ít (từ 1-4 m3/tháng).

Đặc biệt, tại các quận, huyện vùng ven - nơi UBND TP quyết liệt chỉ đạo phát triển mạng lưới cấp nước gắn đồng hồ nước, có số lượng hộ dân không sử dụng nước máy cao hơn rất nhiều lần so với bình quân của thành phố. Cụ thể, khách hàng không sử dụng nước máy tại huyện Hóc Môn chiếm 26%, huyện Bình Chánh chiếm 14% và tại quận 12 là 12%.

Trước tình trạng này, phía SAWACO cho rằng, trong tình hình vốn đầu tư còn hạn chế, việc đầu tư mạng lưới cấp nước còn nhiều khó khăn, việc người dân vẫn tiếp tục sử dụng nước giếng khi đã có đồng hồ nước gây lãng phí rất lớn, đó là chưa tính chi phí xã hội bỏ ra để khắc phục hậu quả do khai thác nước ngầm quá mức.

Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên Môi trường TP cho biết, năm 2017, tổng số hộ dân có giếng khai thác nước ngầm là 280.851 hộ với tổng lượng nước khai thác là gần 356.000 m3/ngày; các tổ chức khai thác nước dưới đất khoảng 361.000 m3/ngày.

Nước chủ yếu được khai thác tại các khu vực có độ phủ mạng cấp nước sạch thấp và có nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh như: Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, quận 12, Bình Tân, Tân Phú.

Sở Tài nguyên Môi trường TP nhận định, do khai thác nước dưới đất với lưu lượng lớn nên hiện nay trữ lượng khai thác an toàn nhiều nơi bị cạn kiệt, gây mất cân bằng nước. Nguồn nước dưới đất bị khai thác đến mức đáng báo động, dẫn đến mực nước hạ thấp vượt quá mức cho phép ở nhiều nơi, chất lượng nước không đảm bảo và xâm nhập mặn gia tăng.

Trong khi đó, tình trạng bê tông hóa, san lấp kênh rạch của quá trình đô thị hóa làm hạn chế khả năng bổ cấp nước tự nhiên cho các tầng nước ngầm.

Xuất hiện nhiều vùng lún mới ở khu vực ngoại thành

Từ năm 2010, TP đã triển khai dự án "Quan trắc biến dạng mặt đất khu vực TP HCM bằng kĩ thuật INSAR vi phân" nhằm có cơ sở đánh giá một cách tổng thể về tình trạng lún mặt đất trên địa bàn.

Qua đó, kết quả quan trắc năm 2017 cho thấy, khu vực TP HCM tiếp tục có hiện tượng sụt lún bề mặt đất. Diện tích vùng lún nhanh (> 15 mm/năm) hơn 1.900 ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10-15 mm/năm) hơn 7.900 ha, diện tích vùng lún trung bình (5-10 mm/năm) 16.800 ha.

Theo Sở Tài nguyên Môi trường, nếu so sánh với giai đoạn 1996-2016, khu vực trung tâm thành phố đã tương đối ổn định. Các quận 5, 10, 11, Tân Bình không còn xuất hiện thêm các vùng lún. Tuy nhiên, các khu vực quận 8, 12, huyện Bình Chánh vẫn tiếp tục bị lún.

Đặc biệt, có nhiều vùng lún mới xuất hiện ở khu vực ngoại thành như huyện Nhà Bè, Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh.

Kết quả giám sát cho thấy, lún mặt đất ở TP HCM mang tính cục bộ với diện tích ảnh hưởng lún nhỏ và ở một vài công trình khai thác nước dưới đất lưu lượng lớn; ở những khu vực san lấp để xây dựng khu công nghiệp, các công trình giao thông, khu dân cư tập trung trên các vùng phân bố đất bùn, yếu và vùng trũng thấp.

Nguyên nhân lún được Sở Tài nguyên Môi trường xác định do đặc điểm địa chất, thủy văn; tốc độ đô thị hóa và phát triển đô thị; khai thác nước ngầm. Tuy nhiên, hiện nay thành phố chưa có một đánh giá cụ thể tỉ lệ các nguyên nhân gây lún mặt đất.

Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan đã chỉ đạo Sở Tài nguyên Môi trường TP rà soát hiện trạng khai thác sử dụng nước dưới đất của các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu dân cư trên địa bàn thành phố.

Qua đó, lập kế hoạch chi tiết giảm khai thác sử dụng nước dưới đất, tiến đến ngừng khai thác sử dụng nước dưới đất theo lộ trình cụ thể, đồng thời đảm bảo nguồn cung cấp nước sạch đáp ứng yêu cầu sử dụng để thay thế.

UBND TP cũng sẽ kiến nghị Bộ Tài nguyên Môi trường về việc hạn chế, ngừng cấp giấy phép khai thác sử dụng nước dưới đất trên địa bàn thành phố. Đặc biệt, lãnh đạo TP sẽ giao các đơn vị tham mưu phương án phương án vận chuyển và cung cấp nước sạch bằng xe bồn cho người dân huyện Củ Chi.