Luật bỏ phiếu khó lường của giải Phim truyện xuất sắc tại Oscar

	Phim có nhiều cảnh sốc nhất điện ảnh Hàn năm 2016 đại thắng ở Oscar Anh quốc
	Doanh thu phòng vé 9 đề cử Phim hay nhất tại Oscar 2018

Giành nhiều vị trí số một nhất trên các lá phiếu của Viện hàn lâm chưa chắc đã đảm bảo cho tác phẩm đó thắng tượng vàng cao quý nhất trong đêm trao giải Oscar.

Năm nay, có 9 tác phẩm tham gia tranh giải Phim truyện xuất sắc của Oscar, bao gồm Call Me by Your Name, Darkest Hour, Dunkirk, Get Out, Lady Bird, Phantom Thread, The Post, The Shape of Water, và Three Billboards Outside Ebbing, Missouri.

Các yếu tố lịch sử không hoàn toàn ủng hộ bất cứ tác phẩm nào, và đường đua Oscar xem ra vẫn gay cấn đến phút chót bởi luật lá phiếu ưu tiên (preferential ballot).

Oscar 2018: Không phim nào được yếu tố lịch sử hoàn toàn ủng hộ

Dù “The Shape of Water”, “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri” hay bất cứ tác phẩm nào giành tượng vàng, đó cũng là điều trái quy luật thường thấy của lịch sử giải Oscar.

Luật riêng dành cho giải Phim truyện xuất sắc

Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ (AMPAS) bao gồm 6.687 thành viên. Tuy nhiên, chỉ ai làm ở lĩnh vực nào mới quyền bỏ phiếu để tìm ra đề cử của lĩnh vực đó tại Oscar.

Ví dụ, chỉ diễn viên bầu về diễn xuất, dựng phim bầu về dựng phim, hay quay phim bầu về quay phim… Tuy nhiên, tất cả đều được bỏ phiếu cho hạng mục Phim truyện xuất sắc.

Sau đó, hãng kiểm toán PricewaterhouseCoopers sẽ tính toán để chọn ra 5 đề cử cuối cùng dành cho các hạng mục, và 5-10 đề cử cho riêng cuộc đua Phim truyện xuất sắc.

Hầu hết hạng mục chọn luật đầu phiếu đa số đơn (plurality voting) - tức mỗi thành viên AMPAS chỉ chọn một cá nhân hoặc một tác phẩm, và 5 cá nhân hoặc 5 tác phẩm có nhiều phiếu nhất được lọt vào vòng đề cử cuối cùng.

Riêng hạng mục Kỹ xảo hình ảnh xuất sắc chọn luật “range voting” từ 2013. Mỗi thành viên của nhánh kỹ xảo trong AMPAS chấm điểm từ 0-10 cho từng ứng viên. Sau đó, 5 phim có điểm tổng cao nhất được chọn vào vòng đề cử cuối. Còn hạng mục Phim truyện xuất sắc thì đã áp dụng luật lá phiếu ưu tiên ngay từ lúc này.

Hơn 6.500 thành viên của AMPAS cùng chọn ra đề cử và các cá nhân, tác phẩm giành chiến thắng tại mỗi kỳ Oscar. (Ảnh: Outnow)

Sau khi danh sách đề cử được công bố vào trung tuần tháng 1, mọi chuyện trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Toàn bộ các thành viên của AMPAS đều có quyền bầu chọn ở cả 24 hạng mục.

Ngoại trừ Phim truyện xuất sắc, 23 hạng mục còn lại của Oscar tiếp tục áp dụng luật “plurality voting” như trên. Còn cuộc đua quan trọng nhất thì vẫn tương đối phức tạp.

Trên thực tế, luật “lá phiếu ưu tiên” từng được AMPAS sử dụng trong những năm đầu của giải Oscar rồi gạt bỏ. Nó chỉ xuất hiện trở lại ở hạng mục Phim truyện xuất sắc từ 2009 khi Viện hàn lâm quyết định tặng số lượng đề cử lên từ 5-10 tác phẩm.

Nhiều vị trí số một nhất chưa chắc đã thắng

Giả sử bạn đang cầm trên tay lá phiếu Oscar 2018. Với hạng mục Phim truyện xuất sắc, nhiệm vụ lúc này không phải là chọn ra một tác phẩm duy nhất, hay chấm điểm từng phim một, mà là xếp hạng các bộ phim từ thấp đến cao theo quan điểm bản thân.

Trường hợp cụ thể năm nay là xếp hạng chất lượng từ cao đến thấp cho Call Me by Your Name, Darkest Hour, Dunkirk, Get Out, Lady Bird, Phantom Thread, The Post, The Shape of Water, và Three Billboards Outside Ebbing, Missouri.

Bạn cũng có thể chỉ chọn một phim duy nhất, hoặc xếp hạng một lượng phim nhất định theo ý muốn, chứ không bắt buộc phải xếp hạng cả 9 phim tham gia.

Công việc của PricewaterhouseCoopers bắt đầu từ đây. Nếu có tác phẩm nào giành vị trí số một ở trên 50% lượng phiếu phát ra, nó lập tức giành tượng vàng Phim truyện xuất sắc. Tuy nhiên, đây là trường hợp khó xảy ra bởi quan điểm của các thành viên dành cho 9 phim đua tài rất dễ bị rải rác.

Khi chưa có phim nào giành vị trí số một ở trên 50% lượng phiếu phát ra, tác phẩm có ít vị trí số một nhất lập tức bị loại. Song, lá phiếu bầu cho phim đó thì chưa bị vô hiệu.

PricewaterhouseCoopers sẽ tìm ra các phim đứng vị trí thứ hai trên những lá phiếu bầu cho phim vừa bị loại vị trí số một. Rồi họ sẽ cộng thêm cho các phim đứng ở vị trí thứ hai đó một phiếu.

Quá trình đó cứ thế lặp đi lặp lại cho tới khi có tác phẩm nào đầu tiên đạt lượng phiếu hợp lệ trên 50% là sẽ giành tượng vàng Oscar. Ở các vòng tiếp sau, nếu ngay cả phim đứng vị trí thứ hai cũng đã bị loại, hãng kiểm toán tiếp tục tìm kiếm xuống vị trí thứ ba để cộng điểm.

Và đó là cách để AMPAS chọn ra tác phẩm thắng giải Phim truyện xuất sắc tại Oscar trong suốt gần một thập kỷ qua, cũng như trong quãng thời gian từ 1934 tới 1945.

Lợi, hại ở điểm nào?

Có thể thấy một phim giành nhiều vị trí số một nhất trên các lá phiếu chưa chắc đã giành ngôi cao nhất, nếu như nó không lập tức đạt trên 50% lượng phiếu, và bị xếp hạng kém ở các lá phiếu còn lại.

Khi áp dụng luật “lá phiếu ưu tiên” trở lại, Viện hàn lâm giải thích rằng họ muốn tìm ra tác phẩm giành nhiều sự ủng hộ nhất trong ngành điện ảnh suốt một năm trước đó.

Tuy nhiên, chính Brian Cullinan - một trong hai đại diện của PricewaterhouseCoopers có trọng trách trao vali kết quả tới sự kiện - từng chỉ ra điều bất cập rằng: “Thông thường, các phim đứng thứ ba hoặc thứ tư ở lần kiểm phiếu đầu tiên mới là tác phẩm giành chiến thắng sau cùng. Điều đó hơi khó hiểu”.

Three Billboards Outside Ebbing, Missouri hay The Shape of Water đang nắm lợi thế ở chặng nước rút. Tuy nhiên, cơ hội dành cho các tác phẩm còn lại chưa chắc đã hết. (Ảnh: Outnow)

Trái lại, trên tờ Los Angeles Times hồi 2015, một thành viên giấu tên của AMPAS vẫn lên tiếng ủng hộ hệ thống bỏ phiếu khó lường. Bởi ông cho rằng Viện hàn lâm không muốn lãng phí những lá phiếu có phần cực đoan, chỉ chăm chăm nhắm đến duy nhất tác phẩm mà người bỏ phiếu yêu thích.

Luật “lá phiếu ưu tiên” thực tế được áp dụng trong nhiều cuộc bầu cử trên thế giới, cũng như tại một số bang của Mỹ khi có nhiều hơn hai ứng cử viên tham gia tranh cử. Một lý luận khác được đưa ra là hệ thống giúp mỗi lá phiếu đều có tầm ảnh hưởng nhất định đến kết quả sau cùng.

Tuy nhiên, Brian Cullinan tiết lộ rằng vẫn có những thành viên “cứng đầu”, chỉ viết lên lá phiếu tựa đề của bộ phim mà mình muốn bầu chọn. Nhưng lá phiếu của họ sẽ lập tức trở nên vô giá trị nếu như tác phẩm đó đạt điểm quá thấp.

Oscar 2018 hiện vẫn trong quá trình bỏ phiếu để chọn ra các cá nhân, tác phẩm giành tượng vàng năm nay. Hòm phiếu của AMPAS chuẩn bị đóng vào ngày 27/2, và kết quả cuối cùng sẽ được công bố tại sự kiện trao giải diễn ra sáng 5/3 (theo giờ Việt Nam).

Danh sách đề cử giải thưởng Oscar lần thứ 90

Phim truyện xuất sắc

Call Me by Your Name Darkest Hour Dunkirk Get Out Lady Bird Phantom Thread The Post The Shape of Water Three Billboards Outside Ebbing, Missouri

Đạo diễn xuất sắc

Dunkirk, Christopher Nolan Get Out, Jordan Peele Lady Bird, Greta Gerwig Phantom Thread, Paul Thomas Anderson The Shape of Water, Guillermo del Toro

Nam diễn viên chính xuất sắc

Timothée Chalamet trong Call Me by Your Name Daniel Day-Lewis trong Phantom Thread Daniel Kaluuya trong Get Out Gary Oldman trong Darkest Hour Denzel Washington trong Roman J. Israel, Esq.

Nữ diễn viên chính xuất sắc

Sally Hawkins trong The Shape of Water Frances McDormand trong Three Billboards Outside Ebbing, Missouri Margot Robbie trong I, Tonya Saoirse Ronan trong Lady Bird Meryl Streep trong The Post

Nam diễn viên phụ xuất sắc

Willem Dafoe trong The Florida Project Woody Harrelson trong Three Billboards Outside Ebbing, Missouri Richard Jenkins trong The Shape of Water Christopher Plummer trong All the Money in the World Sam Rockwell trong Three Billboards Outside Ebbing, Missouri

Nữ diễn viên phụ xuất sắc

Mary J. Blige trong Mudbound Allison Janney trong I, Tonya Lesley Manville trong Phantom Thread Laurie Metcalf trong Lady Bird Octavia Spencer trong The Shape of Water

Kịch bản chuyển thể xuất sắc

Call Me by Your Name, James Ivory The Disaster Artist, Scott Neustadter & Michael H. Weber Logan, Scott Frank & James Mangold and Michael Green Molly’s Game, Aaron Sorkin Mudbound, Virgil Williams and Dee Rees

Kịch bản gốc xuất sắc

The Big Sick, Emily V. Gordon & Kumail Nanjiani Get Out, Jordan Peele Lady Bird, Greta Gerwig The Shape of Water, Guillermo del Toro, Vanessa Taylor Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Martin McDonagh

Quay phim xuất sắc

Blade Runner 2049, Roger Deakins Darkest Hour, Bruno Delbonnel Dunkirk, Hoyte van Hoytema Mudbound, Rachel Morrison The Shape of Water, Dan Laustsen

Thiết kế phục trang xuất sắc

Beauty and the Beast Darkest Hour Phantom Thread The Shape of Water Victoria and Abdul

Dựng phim xuất sắc

Baby Driver, Jonathan Amos, Paul Machliss Dunkirk, Lee Smith I, Tonya, Tatiana S. Riegel The Shape of Water, Sidney Wolinsky Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Jon Gregory

Hóa trang & làm tóc xuất sắc

Darkest Hour Victoria and Abdul Wonder

Nhạc nền xuất sắc

Dunkirk, Hans Zimmer Phantom Thread, Jonny Greenwood The Shape of Water, Alexandre Desplat Star Wars: The Last Jedi, John Williams Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Carter Burwell

Ca khúc chủ đề xuất sắc

Mighty River trong Mudbound, Mary J. Blige Mystery of Love trong Call Me by Your Name, Sufjan Stevens Remember Me trong Coco, Kristen Anderson-Lopez, Robert Lopez Stand Up for Something trong Marshall, Diane Warren, Common This Is Me trong The Greatest Showman, Benj Pasek, Justin Paul

Thiết kế sản xuất xuất sắc

Beauty and the Beast Blade Runner 2049 Darkest Hour Dunkirk The Shape of Water

Dàn dựng âm thanh xuất sắc

Baby Driver, Julian Slater Blade Runner 2049, Mark Mangini, Theo Green Dunkirk, Alex Gibson, Richard King The Shape of Water, Nathan Robitaille Star Wars: The Last Jedi, Ren Klyce, Matthew Wood

Hòa âm xuất sắc

Baby Driver, Mary H. Ellis, Julian Slater, Tim Cavagin Blade Runner 2049, Mac Ruth, Ron Bartlett, Doug Hephill Dunkirk, Mark Weingarten, Gregg Landaker, Gary A. Rizzo The Shape of Water, Glen Gauthier, Christian Cooke, Brad Zoern Star Wars: The Last Jedi, Stuart Wilson, Ren Klyce, David Parker, Michael Semanick

Kỹ xảo hình ảnh xuất sắc

Blade Runner 2049 Guardians of the Galaxy Vol. 2 Kong: Skull Island Star Wars: The Last Jedi War for the Planet of the Apes

Phim hoạt hình xuất sắc

The Boss Baby The Breadwinner Coco Ferdinand Loving Vincent

Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc

A Fantastic Woman (Chile) The Insult (Lebanon) Loveless (Nga) On Body and Soul (Hungary) The Square (Thụy Điển)

Phim tài liệu xuất sắc

Abacus: Small Enough to Jail Faces Places Icarus Last Men in Aleppo Strong Island

Phim ngắn xuất sắc

Dear Basketball Garden Party Lou Negative Space Revolting Rhymes

Phim hoạt hình ngắn xuất sắc

DeKalb Elementary The Eleven O’Clock My Nephew Emmett The Silent Chil Watu Wote/All of Us

Phim tài liệu ngắn xuất sắc

Edith+Eddie Heaven is a Traffic Jam on the 405 Heroin(e) Knife Skills Traffic Stop

• Giải Oscar

  Giải thưởng Viện Hàn lâm (Academy Awards) thường được biết đến với tên giải Oscar là giải thưởng điện ảnh của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ. Kể từ năm 1928, giải Oscar được trao hàng năm tại thành phố Los Angeles để ghi nhận những thành tựu xuất sắc của điện ảnh trong năm của các đạo diễn, diễn viên, kịch bản và nhiều lĩnh vực khác. Tổng cộng đã có 3.048 giải Oscar đã được trao tặng từ khi bắt đầu giải thưởng đến năm 2017.

  Bạn có biết: Phần thưởng của giải Oscar là một bức tượng nhỏ gồm phần gốc bằng kim loại đen được mạ vàng và britannium, cao 34 cm và nặng 3,85 kg có hình dáng của một hiệp sĩ. Từ năm 1950 Viện Hàn lâm quy định chủ nhân của các bức tượng Oscar không được phép bán bức tượng, trừ trường hợp bán lại cho chính Viện Hàn lâm với giá tượng trưng 1 USD.

  • Lần đầu tiên: 1928
  • Được trao bởi: Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ

Đồ họa: Châu Châu (theo LA Times)

	Phim cô gái câm yêu thủy quái giành lợi thế lớn trên đường đua Oscar
	Phim 'Cha cõng con' dừng bước sớm ở Oscar 2018
	Phim đồng tính nữ kinh dị được đề cử cho Oscar 2018