Ứng dụng công nghệ gen vào phòng chống bệnh đột quỵ: Hướng đi mới nhiều tiềm năng

Theo WHO, bệnh tim là "sát thủ nguy hiểm" nhất thế giới, chiếm 16% tỷ lệ tử vong trên toàn cầu. Khi công nghệ gen được cải tiến, các nhà khoa học trên thế giới đang quan tâm đến việc liệu thông tin di truyền có thể dùng để cải thiện công cụ tính toán nguy cơ bệnh tật tiêu chuẩn hay không.

Song song đó, xét nghiệm DNA sẽ cung cấp được các thông tin về dấu ấn di truyền (từ mẫu máu hoặc nước bọt), kết hợp với các yếu tố nguy cơ truyền thống như tuổi tác và tiền sử gia đình để đánh giá nguy cơ mắc bệnh một cách hiệu quả.

Với công cụ của Genomics, phương pháp sẽ tổng hợp nhiều yếu tố để đưa ra một điểm số về nguy cơ, bên cạnh dự báo chu trình phát triển của một người trong 10 năm tới. Những người được xếp vào nhóm "nguy cơ cao" sẽ có 10% khả năng mắc bệnh tim trong 10 năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học của Genomics nhận định rằng nguy cơ hình thành bệnh động mạch vành sẽ được chẩn đoán chính xác hơn nếu các công cụ dự đoán hiện tại được thêm vào Điểm số Nguy cơ Đa gen. Nghiên cứu ước tính việc sử dụng công cụ này có thể giúp ngăn ngừa đến 12.000 ca tử vong ở Mỹ trong 5 năm tới.

Tại Việt Nam, có khoảng 200.000 người mắc bệnh đột quỵ hàng năm. Căn bệnh này không lây nhiễm, và những người mắc đột quỵ đang gia tăng nhanh chóng, trong đó ⅓ số trường hợp ở những người trẻ tuổi (40 - 45 tuổi), theo thông tin từ Bộ Y Tế.

Có hai nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột quỵ là do bệnh lý bẩm sinh và lối sống. Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa các gen cụ thể với nguy cơ đột quỵ. Các gen này có thể đóng vai trò một phần trong việc phát triển bệnh, hoặc các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ.

"Khác với người lớn tuổi, đột quỵ thường do tình trạng xơ vữa, hẹp mạch máu não hoặc tăng huyết áp, đột quỵ ở người trẻ thường xảy ra đột ngột và có căn nguyên khác biệt", bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu phân tích.

Theo tiến sĩ Cao Anh Tuấn, đồng sáng lập giải mã gen Genetica cho biết, bên cạnh các "biện pháp chung", công nghệ giải mã gen có thể được xem là công cụ đắc lực để chẩn đoán nguy cơ đột quỵ với độ chính xác và tính cá nhân hóa cao, xu hướng hướng đến của y học trên thế giới.

Với công nghệ lõi độc quyền dành cho người châu Á, báo cáo di truyền về đột quỵ của Genetica (G-Stroke) sẽ giải mã được Điểm số Nguy cơ Đa gen, nhằm chỉ ra mức tăng nguy cơ đột quỵ so với người bình thường là bao nhiêu, từ đó đánh giá nguy cơ di truyền của 6 nguyên nhân thường xảy ra ở người trẻ.

Đặc biệt, báo cáo cũng dự đoán những biểu hiện đột quỵ sớm của từng người với các biến chứng có thể xảy ra. Điều này vô cùng quan trọng để giúp bệnh nhân nhận dạng kịp thời triệu chứng để đi thăm khám trong thời gian sớm nhất.

Bên cạnh đó, báo cáo còn đưa ra kiến thức chuyên sâu về nguyên nhân liên quan đến gen ảnh hưởng đột quỵ, đồng thời đưa ra các thông tin khuyến nghị và phương pháp ngăn ngừa hiệu quả nên làm.

Song song đó, cách dự phòng đột quỵ ở người trẻ cũng cần được khuyến cáo bằng các biện pháp chung, bao gồm kiểm soát các bệnh lý nền như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh van tim...

Đồng thời, người trẻ cũng cần thay đổi lối sống tích cực như bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, bia, tăng cường vận động thể thao, tránh bị lạnh đột ngột và căng thẳng... để tăng hiệu quả phòng ngừa và tránh nguy cơ cho mình nếu có.