VCCI: Nguy cơ thương nhân đầu mối lũng đoạn xăng dầu

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý với danh mục hàng hóa, thủ tục hành chính về quản lý chuyên ngành và kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu (sau đây gọi tắt là Danh mục), của Tổng cục Hải quan được quy định tại Nghị định 83.

VCCI cảnh báo nguy cơ lũng đoạn thị trường xăng dầu (Ảnh minh họa)

Theo đó, VCCI cho rằng có nhiều bất cập lớn.

Cụ thể, tại Mục 66 của Danh mục, quy định Hạn mức tối thiểu nhập khẩu xăng dầu hàng năm do Bộ Công Thương phân giao quy định: Trên cơ sở nhu cầu định hướng về xăng dầu nhập khẩu, thực tế tiêu thụ nội địa năm trước liền kề và đăng ký của thương nhân, Bộ Công Thương giao hạn mức nhập khẩu tối thiểu phục vụ tiêu thụ nội địa cả năm theo cơ cấu chủng loại cho từng thương nhân có Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu để làm thủ tục nhập khẩu với cơ quan hải quan.

Dựa trên mức giao tối thiểu của Bộ Công Thương, nhu cầu của thị trường thương nhân kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu quyết định khối lượng xăng dầu nhập khẩu các loại để tiêu thụ tại thị trường trong nước (khoản 4 Điều 33 Nghị định 83) và thực hiện đăng ký hạn mức tối thiểu nhập khẩu xăng dầu với Bộ Công Thương (Điều 34).

VCCI cho rằng, với quy định này có thể hiểu là đối với sản phẩm xăng dầu, Nhà nước quản lý bằng phương thức sử dụng mệnh lệnh hành chính buộc doanh nghiệp phải nhập khẩu một số lượng xăng dầu tối thiểu hằng năm. Suy đoán mục tiêu của phương thức quản lý này là nhằm "đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và tiêu dùng của xã hội".

"Phương thức này có thể là thích hợp trong bối cảnh trước đây, khi số lượng đầu mối xăng dầu hạn chế chỉ ở một số ít các doanh nghiệp theo chỉ định của Bộ Công Thương và thị trường luôn hiện hữu nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nếu các doanh nghiệp này cố ý nhập khẩu ít để tạo khan hiếm trên thị trường.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi quyền nhập khẩu xăng dầu về nguyên tắc đã được mở cho bất kỳ doanh nghiệp nào đáp ứng các điều kiện để được cấp phép nhập khẩu xăng dầu, và các doanh nghiệp này phải tuân thủ pháp luật cạnh tranh, lo ngại về tình trạng độc quyền gây thiếu hụt nguồn cung là không thỏa đáng và hoàn toàn không thể là căn cứ để sử dụng biện pháp can thiệp quá sâu vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp (trong việc xác định số lượng hàng hóa mua vào)", văn bản của VCCI nói rõ.

Theo VCCI, khi thị trường xăng dầu đã được quản lý theo cơ chế mở thì nguồn cung của xăng dầu sẽ để thị trường quyết định.

Việc áp dụng mệnh lệnh hành chính buộc doanh nghiệp phải nhập khẩu dầu cho đạt hạn mức nhập khẩu tối thiểu trong bối cảnh nhu cầu không nhiều hoặc nguồn cung dư thừa sẽ khiến các doanh nghiệp rơi vào tình trạng khó khăn.

6 bộ đồng loạt cảnh báo tăng thuế môi trường xăng dầu

Đặc biệt, VCCI lưu ý: Số lượng các doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu cũng không lớn, do các điều kiện kinh doanh tại Nghị định 83 là rất cao mà chỉ một số ít thương nhân có tiềm lực tài chính lớn mới có thể tham gia thị trường (điều kiện theo hướng áp đặt quy mô; hệ thống phân phối được thiết kế theo từng cấp bậc (thương nhân nhập khẩu, phân phối, tổng đại lý, đại lý, cửa hàng bán lẻ), tương ứng với mỗi cấp bậc là các điều kiện kinh doanh khá là khắt khe..).

Đây cũng sẽ là một trong những nguy cơ thực tiễn khiến cho nguồn cung của thị trường xăng dầu có thể bị lũng đoạn bởi các thương nhân đầu mối này.

"Nghị định 83 cũng như Thông tư 38 không quy định về các tiêu chí để cơ quan nhà nước quyết định các hạn mức cho thương nhân. Điều này khiến cho quy trình trở nên thiếu minh bạch và tạo ra dư địa cho tình trạng phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu", VCCI góp ý.

Dựa trên những phân tích, VCCI cho rằng để giải quyết vấn đề này thì cần phải giảm bớt các điều kiện kinh doanh để nhiều chủ thể kinh doanh có thể tham gia vào hoạt động nhập khẩu xăng dầu.

Do vậy, VCCI đề nghị bỏ "Hạn mức tối thiểu nhập khẩu xăng dầu hàng năm do Bộ Công Thương phân giao".

Giá xăng dầu hôm nay 8/6: Tăng trưởng ngày Lộc phát Giá xăng dầu hôm nay 8/6 bước vào ngày Lộc phát và lập tức tăng trưởng khá tốt trong bối cảnh nguồn cung đang căng ...

Giá xăng dầu được giữ nguyên Liên Bộ Tài chính - Công thương vừa công bố giá bán lẻ xăng dầu mới, theo đó sẽ giữ nguyên mức giá bán lẻ ...

CPI tháng 5 vọt tăng do giá xăng dầu Giá xăng tăng hai lần trong tháng 5 là nguyên nhân chính đẩy giá tiêu dùng tháng 5 tăng mạnh lên tới 0,55% so với ...

Hậu thanh tra, Petrolimex kỷ luật một loạt tập thể, cá nhân Báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra tại Petrolimex, Thanh tra Chính phủ cho biết, có ít nhất 15 tập thể, 14 ...