Kiểm toán Nhà nước: Một số tổ chức tín dụng đầu tư không hiệu quả

Tại báo cáo kiểm toán gửi đến Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước đã báo cáo kết quả kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lí, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2018 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và 10 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm.

Theo đó, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, năm 2018, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát cơ bản bình quân cả năm 1,48%, lạm phát bình quân ở mức 3,54%; góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%; tỉ giá và thị trường ngoại tệ cơ bản ổn định, dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng 12%.

Hầu hết các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm được kiểm toán đều đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động (trừ Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam có tỉ lệ dự trữ thanh khoản 8,7%, chưa đáp ứng tỉ lệ tối thiểu theo qui định của NHNN là 10%); kinh doanh có lãi (lợi nhuận trước thuế của BIDV 9.391 tỉ đồng; Vietinbank 6.558 tỉ đồng…) hoặc chênh lệch thu chi dương (trừ VDB chênh lệch thu chi năm 2018 âm 866 tỉ đồng, lũy kế đến 31/12/2018 âm 4.873 tỉ đồng).

Không đạt mục tiêu giảm lãi suất cho vay

Cụ thể, lãi suất cho vay bình quân năm 2018 là 10,04%, tăng 0,18% so với năm 2017, không đạt mục tiêu giảm lãi suất cho vay theo Nghị quyết số 01 của Chính phủ.

Một số tổ chức tín dụng (TCTD) tăng trưởng tín dụng vượt mức tối đa cho phép của NHNN, như Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam, với 568 tỉ đồng; Ngân hàng TMCP Bảo Việt, với 443 tỉ đồng; Ngân hàng TMCP Việt Á 427, với tỉ đồng; Công ty Tài chính Kexim Việt Nam, với 354 tỉ đồng; Ngân hàng TMCP Việt Nam Thương tín, với 124 tỉ đồng; Ngân hàng TMCP An Bình, với 30 tỉ đồng.

Một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Đơn cử, Tổng công ty CP Bảo hiểm Bưu điện (PTI) có lãi từ hoạt động đầu tư ngắn hạn và dài hạn chỉ đạt 0,1%/năm, thấp hơn lãi suất tiền gửi không kì hạn tại các ngân hàng thương mại.

Đến 31/12/2018, PTI phải trích lập dự phòng các khoản đầu tư 163 tỉ đồng; góp 88 tỉ đồng thành lập Công ty CP Bất động sản bưu điện từ năm 2008 chỉ nhận được một tỉ đồng cổ tức, đến 31/12/2018, lỗ lũy kế 0,5 tỉ đồng; ủy thác đầu tư 34 tỉ đồng thời hạn hai năm cho Công ty CP Bất động sản bưu điện để đầu tư Dự án biệt thự nghỉ dưỡng hồ Tuyền Lâm, Đà Lạt, dự án chậm tiến độ, hết thời hạn ủy thác chưa thu hồi được vốn đầu tư phải gia hạn hợp đồng ủy thác; khoản ủy thác cho vay 45 tỉ đồng để Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thăng Long cho vay Công ty CP Vận tải biển VISHIP đã quá hạn từ năm 2011, thu hồi từ việc bán đấu giá tài sản được 6,6 tỉ đồng, số còn lại phải trích lập dự phòng 100%.

Hay Công ty mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp (DATC), đến 31/12/2018 trích lập dự phòng 239/711 tỉ đồng vốn đầu tư; năm 2018 không được nhận cổ tức từ 25 đơn vị DATC đầu tư dưới hình thức chuyển nợ thành vốn góp (580 tỉ đồng) do các đơn vị hoạt động cầm chừng, sản xuất kinh doanh thua lỗ.

Hạch toán không hợp lí

Theo Kiểm toán Nhà nước, VDB góp 3.690 tỉ đồng vào Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam để đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, dự án chưa cân đối được dòng tiền, VDB không thu được lợi nhuận kể từ khi góp vốn năm 2007.

Một số ngân hàng hạch toán doanh thu, thu nhập, chi phí chưa phù hợp, chính xác như Vietinbank hạch toán thừa lãi dự thu 307 tỉ đồng, BIDV 234,8 tỉ đồng…

Hầu hết các tổ chức tín dụng được kiểm toán còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, như thẩm định thiếu chặt chẽ; định kì chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm; giải ngân bằng tiền mặt nhưng thiếu chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay; không kiểm soát, giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay...