Cúng giao thừa: Các bước thực hiện và những kiêng kị không thể bỏ qua

Cúng giao thừa là gì?

Từ xưa đến nay, người dân luôn tin rằng, cứ năm hết, tết đến thì vị thần năm nay sẽ bàn giao công việc cho vị thần năm tới. Chính vì thế, mới có có lễ cúng giao thừa nhằm mục đích "tiễn thần cũ, đón thần mới".

Nói kĩ hơn về quan niệm trên, theo nhiều câu chuyện truyền miệng, mỗi năm, vào dịp năm mới, Thiên đình lại thay toàn bộ quan quân trông nom công việc dưới hạ giới, đứng đầu là một ngài quan có tài, có trí.

Mâm cỗ xuân dịp năm mới. (Ảnh minh họa).

Đến giây phút cuối cùng của năm cũ, vị quan đó sẽ rời đi và bàn giao công việc cho vị thần tiếp quản. Việc bàn giao đó diễn ra vô cùng chóng vánh, khẩn cấp nên đôi khi, các vị quan không thể vào nhà mà chỉ ở ngoài trời, chứng kiến lòng thành của chủ nhà.

Chính vì thế, nhiều gia chủ thường xuyên đặt lễ vật ngoài sân, ngoài hiên nhà.

Cúng ngoài trời

Trong dịp đặc biệt chuyển giao giữa năm cũ và năm mới này, các gia đình làm hai lễ: một lễ cúng trong nhà và một lễ cúng ngoài trời.

Trong đó, lễ cúng giao thừa ngoài trời phải làm trước, sau đó mới cúng trong nhà.

Điều này xuất phát từ quan niệm đã nói phía trên, mỗi năm có một vị Hành khiển coi việc nhân gian và việc bàn giao việc một năm diễn ra hết sức khẩn trương, nhanh chóng nên người dân nên làm lễ ở ngoài trời (sân, cửa) để thể hiện tấm lòng thành của gia chủ.

Cần chuẩn bị những gì?

Những thứ bắt buộc phải có trên mâm cúng giao thừa ngoài trời là:

• Ngũ quả,
• Hương nhang,
• Hoa tươi,
• Nến,
• Trầu cau,
• Muối, gạo,
• Rượu,
• Trà
• Quần áo và mũ nón mũ thần linh (vàng mã)

  Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời. (Ảnh minh họa).

Ngoài ra, gia chủ có thể chuẩn bị mâm lễ mặn hoặc mâm lễ chay tùy vào điều kiện, hoàn cảnh cũng như quan điểm. Thông thường, người dân sẽ chuẩn bị mâm lễ mặn với các món ăn như: Gà luộc, heo quay, xôi mặn, giò lụa...

Còn nếu làm cỗ chay, gia chủ có thể chuẩn bị các món xôi chè, bánh, gỏi chay, giò chay...

Văn khấn giao thừa ngoài trời

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần

Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Bính Thân với năm Đinh Dậu, chúng con là: …………….., sinh năm: ………, hành canh: ……….. tuổi, cư ngụ tại số nhà: ………, ấp/khu phố: ……….., xã/phường: ……….., quận/huyện: ......................, tỉnh/thành phố: ........................

Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)

Cúng trong nhà

Sau khi hoàn tất lễ cúng ngoài trời, gia chủ vào trong nhà, đứng trước bàn thờ gia tiên để thực hiện lễ cúng giao thừa trong nhà.

Các thành viên trong gia đình nên tập trung trước bàn thờ trong giờ khắc giao thừa thiêng liêng. (Ảnh minh họa).

Trước khi làm lễ cúng trong nhà, chủ gia đình nên tập hợp các thành viên, mặc quần áo ấm áp (đối với người dân phía Bắc), trang nghiêm để cùng thực hiện nghi thức cúng giao thừa.

Tương tự những lễ cúng khác, bàn thờ, khu vực thờ cúng nên được dọn dẹp, lau chùi sạch sẽ, chân hương cũng nên tỉa bớt để sẵn sàng đón chào một năm mới.

Chuẩn bị mâm cúng

Thông thường, mâm cúng giao thừa trong nhà cũng tương tự mâm cúng ngoài trời, gồm các đồ bắt buộc phải có như sau:

• Ngũ quả,
• Hương nhang,
• Hoa tươi,
• Nến,
• Trầu cau,
• Rượu,
• Trà

Ngoài ra, để mâm cúng trở nên sung túc, gia chủ có thể chuẩn bị thêm bánh chưng/bánh tét (tùy theo văn hóa vùng miền), xôi, chè, mâm cỗ chay/mặn (tùy quan điểm từng gia đình).

Gia chủ nên mặc đố trang nghiêm, kín đáo khi thực hiện lễ cúng. (Ảnh minh họa).

Sau khi bày biện đầy đủ lễ vật, gia chủ đốt nến, thắp hương cho ấm cúng, sau đó thành kính cầu khẩn.

Khi thực hiện nghi lễ, các thành viên trong gia đình nên cùng nhau đứng trước ban thờ, vừa thể hiện sự thành khẩn, vừa tạo không khí sum họp gia đình đầu năm.

Văn khấn trong nhà

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các cụ tổ tiên nội - ngoại chư vị tiên linh

Nay là phút giao thừa năm Bính Thân với năm Đinh Dậu, chúng con là: …………….., sinh năm: ………, hành canh: ……….. tuổi, cư ngụ tại số nhà: ………, ấp/khu phố: ……….., xã/phường: ……….., quận/huyện: ......................, tỉnh/thành phố: ........................

Phút giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời:

Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

Hướng dẫn cúng giao thừa nhà chung cư

"Ở chung cư có cúng giao thừa ngoài trời hay không?" là thắc mắc của không ít cư dân. Liên quan đến vấn đề này, chuyên gia phong thủy Linh Quang (Tư vấn đào tạo phong thủy thực hành) đã có trao đổi với PV tờ Trí Thức Trẻ, ông cho biết:

“Khi ở chung cư, do không gian chật hẹp không có đất có vườn nên việc cúng chỉ cần tập trung ở trong nhà mà không nhất thiết phải cúng ngoài trời. Nếu các gia đình cần cúng ngoài trời nên xuống dưới sân của nhà chung cư chứ không phải ở trên tầng".

Chuyên gia phong thủy cũng lí giải thêm, việc cúng giao thừa ngoài trời cần ở khoảng không gian có trời và có đất. Chính vì thế, vật lễ vật cần được đặt gần với mặt đất.

Nếu người dân cúng ở ban công trên tầng lầu chung cư thì lễ vật cách đất quá xa, không thể gọi là cúng ngoài trời được.

Cúng giao thừa lúc mấy giờ?

Lễ cúng giao thừa được cử hành vào thời khắc kết thúc năm cũ chuyển sang năm mới. Tức bắt đầu từ giờ Tí (23h ngày 30 tháng Chạp đến 1h sáng ngày mùng 1 Tết).

Người dân có thể bắt đầu cúng từ 23h đêm giao thừa. Tuy nhiên, nhiều người vẫn lựa chọn cúng vào đúng thời khắc 00h00 phút.

Những kiêng kị trong lúc cúng giao thừa

Theo tờ Chất lượng Việt Nam Online, người Hoa quan niệm rằng, trước khi mời linh hồn tổ tiên về thì các thành viên trong gia đình phải đầy đủ, đồ cúng phải chu toàn, không bị hỏng, ôi thiu...

Đồng thời, sau khi cúng giao thừa, những thành viên trong gia đình không nên ngồi ở trước cũng như chỗ hai bên bàn thờ. Sở dĩ vậy vì dân gian quan niệm nếu ngồi ở đây thì cũng như đang tranh giành chỗ ngồi của tổ tiên.

Cũng trong dịp này, gia chủ nên tránh những tranh cãi, xô xát, đổ vỡ không đáng có.

Phía trên là tất cả những thông tin, kiêng kị cần biết khi cúng giao thừa.

Ý nghĩa việc cúng tất niên và những lưu ý dịp cuối năm Một trong những việc không thể bỏ qua trong dịp Tết Nguyên đán là cúng tất niên. Vậy cúng tất niên thế nào, việc cúng ...

Cửa hàng kinh doanh, nhà thuê có phải cúng ông Táo không? Ở nhà thuê hay cửa hàng kinh doanh có phải cúng ông Công, ông Táo ngày 23 tháng Chạp hay không là thắc mắc của ...

5 điều cần biết về lễ cúng ông Táo ngày 23 tháng Chạp Ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình thường chuẩn bị lễ cúng ông Công, ông Táo. Dưới đây là tất cả những điều ...

Bí quyết chuẩn bị lễ cúng ông Táo đầy đủ và trang nghiêm Lễ cúng cúng ông Công, ông Táo phải được chuẩn bị một cách trang trọng, chu đáo, thể hiện được lòng thành của gia chủ ...