Cùng với Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua vào cuối tháng 11 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.
Bàn luật về những quy định mới của luật tại hội thảo “Những điểm mới của Luật Nhà ở và Luật kinh doanh bất động sản năm 2023” diễn ra mới đây, LS. Nguyễn Hồng Chung, Phó Chủ tịch CLB Bất động sản Hà Nội cho rằng, Luật Kinh doanh bất động sản mới đã đặt lại vấn đề về điều kiện kinh doanh dịch vụ bất động sản, trong đó, đối với cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ bất động sản phải thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã.
"Chỉ cần một cá nhân có chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản là đủ điều kiện thành lập sàn thay vì phải có tối thiểu hai cá nhân như trước đây. Bên cạnh đó, môi giới bất động sản cũng cần có chứng chỉ hành nghề, không được hoạt động độc lập; phải hoạt động trong lĩnh vực doanh nghiệp sàn giao dịch bất động sản và doanh nghiệp môi giới bất động sản", ông Chung nói.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn G6 đánh giá: "Việc giảm từ hai cá nhân có chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản mới được thành lập sàn xuống còn một cá nhân là hướng đi mở cho các công ty TNHH có chức năng môi giới hay gọi là sàn giao dịch bất động sản. Qua đó, tạo điều kiện giúp hạn chế, loại bỏ môi giới hoạt động độc lập, môi giới không qua tổ chức.
Năm 2024 là giai đoạn tiền đề để đội ngũ môi giới bổ sung chứng chỉ về bất động sản, các cá nhân muốn hoạt động trên thị trường có thời giam gia nhập doanh nghiệp hoặc thành lập doanh nghiệp địa ốc. Tôi dự đoán khoảng từ quý II năm sau, việc này sẽ trở nên sôi động. Còn từ năm 2025 trở đi, thị trường sẽ bùng nổ trong việc thành lập doanh nghiệp có chức năng môi giới bất động sản.
Quy định môi giới phải có chứng chỉ hành nghề là đúng đắn vì sẽ giúp hạn chế tình trạng méo mó của thị trường bất động sản. Đồng thời, quản lý hoạt động của lực lượng môi giới tốt hơn.
Song, đây không phải là điều có thể thực hiện trong một sớm một chiều. Lý do bởi hiện chúng ta vẫn chưa quy định bao quát mà đang chỉ từ một phía, chỉ môi giới phải có chứng chỉ thì đồng nghĩa với việc còn rất nhiều hoạt động khác không được thể hiện đầy đủ.
Thực trạng “lách” luật vẫn có thể xảy ra trong thực tế bằng một cách nào đó. Đơn cử như việc không có hợp đồng môi giới giữa các bên hay có nhưng lại không công khai, lúc này, quy định tiền phí môi giới phải thông qua chuyển khoản bị vô hiệu. Tôi cho rằng để việc tuyên truyền quy định pháp luật diễn ra hiệu quả, mạnh mẽ, cần có thêm sự vào cuộc của cơ quan thuế, cơ quan công an.
Khoảng 95% chuyên viên môi giới không có chứng chỉ và lượng giao dịch qua sàn rất ít. Do đó, khi luật mới có hiệu lực thì lượng giao dịch qua sàn, thông qua môi giới đều tăng lên, phí "hoa hồng" môi giới được minh bạch hơn thông qua việc chuyển khoản,... Qua đó, giúp quản lý giao dịch, kiểm soát vấn đề thuế tốt hơn.
Tuy nhiên, các quy định vẫn còn chưa thực sự chặt chẽ và vẫn cần thêm những nghị định, thông tư cụ thể, chi tiết giúp làm rõ hơn vấn đề này".
Theo các chuyên gia, khoảng thời gian từ năm 2014 đến trước năm 2022, thị trường bất động sản phát triển rất nóng. Nhất là trong giai đoạn dịch Covid-19, số lượng môi giới tham gia thị trường tăng lên nhanh chóng, kéo theo đó là số lượng vụ việc lừa đảo ghi nhận nhiều. Cơ quan quản lý gặp khó khăn trong công tác giám sát và quản lý phần lớn giao dịch địa ốc.
LS. Lê Ngọc Tuấn, Luật sư tư vấn tại Công ty Luật TNHH Davilaw bày tỏ quan điểm: "Việc đưa quy định môi giới bất động sản phải có chứng chỉ hành nghề vào Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) năm 2023 là điểm mới rất đúng và cần thiết vì làm tăng tính chuyên nghiệp và khẳng định vai trò của lực lượng môi giới trên thị trường.
Ngoài ra, khách hàng ở những đô thị lớn hiện đều là những nhà tiêu dùng, nhà đầu tư thông thái, song chúng ta cũng phải hướng đến cả những nhà đầu tư ở vùng xa hơn tại các tỉnh thành vì việc tiếp cận thông tin tại đây phần nào chưa đầy đủ. Do đó, bắt buộc lực lượng môi giới phải hiểu biết pháp luật".