Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi): Không thu hồi đất làm dự án khi 20% người dân chưa đồng ý

Báo cáo tại phiên họp toàn thể lần thứ 9 để thẩm tra dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, tiếp thu các ý kiến đóng góp, dự thảo mới đã được điều chỉnh. Đáng chú ý, theo Bộ trưởng, tại dự thảo mới đã không còn quy định trường hợp thu hồi khi 80% người có đất thu hồi đồng ý.

Trước đó, tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đã có ý kiến về quy định Nhà nước thu hồi đất đối với “các dự án khác được trên 80% người dân có đất thu hồi đồng ý” tại khoản 5 Điều 70 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Theo Chủ tịch Quốc hội, còn 20% chưa đồng ý mà áp dụng cơ chế hành chính để thu hồi đất là không được.

"Dân sự là dân sự, hành chính là hành chính, không thể cộng vào để thu hồi đất. Quy định như vậy là chung chung, không đúng chủ trương của Trung ương", Chủ tịch Quốc hội nêu nhận định.

Liên quan đến vấn đề này, Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) cũng đã có văn bản số 76/2022 đề nghị bỏ quy định tại khoản 5 Điều 70 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). 

Thực tế hiện nay, một số dự án khu đô thị, nhà ở thương mại đã được các chủ đầu thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của 80% người dân và 80% diện tích đất dự án trở lên, nhưng không thể thỏa thuận để nhận chuyển nhượng phần diện tích đất còn lại dẫn đến việc giải phóng mặt bằng “dở dang”. Để tháo gỡ khó khăn này, HoREA đề nghị xem xét thực hiện một trong hai giải pháp.

Giải pháp thứ nhất là cho phép nhà đầu tư được điều chỉnh ranh đất dự án trong phạm vi phần đất đã giải phóng mặt bằng và phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2.000 để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Giải pháp thứ hai là Nhà nước thực hiện quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 65 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đối với “dự án tái điều chỉnh đất đai để chỉnh trang đô thị và khu dân cư nông thôn”, đặc biệt là thực hiện phương thức “góp vốn bằng quyền sử dụng đất” quy định tại Điều 68 hoặc phương thức người sử dụng đất “góp quyền sử dụng đất” quy định tại khoản 4 Điều 169 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). 

Theo HoREA, trong trường hợp này thì tổ chức kinh tế đã có quyền sử dụng đất cũng phải chấp hành, thực hiện quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền tương tự như các người sử dụng đất khác trong khu vực dự án. Tổ chức kinh tế đã có quyền sử dụng đất có quyền tham gia đấu giá quyền sử dụng đất, hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư “dự án tái điều chỉnh đất đai để chỉnh trang và đô thị, khu dân cư nông thôn”.

Hiệp hội đề nghị thực hiện song song cơ chế Nhà nước thu hồi đất đối với trường hợp “dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại” quy định tại điểm h khoản 2 Điều 70 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và bổ sung cơ chế cho phép “nhà đầu tư tự thỏa thuận với người dân để nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại” vào khoản 1 Điều 68 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để thể chế hóa chủ trương của Nghị quyết số 18.