Nhà tâm lý học chuyển giới: 'LGBT cần giữ gìn hình ảnh của mình'

Chị Mia Nguyen là thành viên tích cực trong hoạt động LGBT.

Chào chị Mia Nguyen. Hiện nay ở Việt Nam, cụm từ LGBT được nhắc đến cởi mở và thân thiện hơn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận thực tế, hình ảnh LGBT vẫn đang bị một bộ phận cộng đồng kỳ thị và định kiến. Theo chị nguyên nhân là do đâu?

Có rất nhiều nguyên nhân khiến LGBT vẫn trở thành một hình ảnh định kiến trong mắt một bộ phận cộng đồng:

1. Đến từ những định kiến xã hội trước đây.

2. Nền giáo dục Việt Nam vẫn chưa đưa giáo dục giới tính vào phổ biến ở các lớp học nên các em chưa được nâng cao nhận thức và ngay cả bậc đại học cũng chưa có kiến thức này.

3. Đến từ những người truyền đạt thông tin. Các bạn vẫn chưa được phổ biến về tất cả kiến thức của LGBT để mọi người hiểu rõ. Xã hội có cái nhìn cởi mở hơn nhưng vẫn còn rất hạn chế, vì đa phần những tổ chức vẫn hoạt động riêng lẻ và mới thành lập.

4. Những sách về giới tính đa phần là dịch từ tiếng Anh ra nên có sự cản trở về cách diễn đạt khi có quá nhiều khái niệm mới khiến người tiếp cận thông tin trở nên khó hiểu.

Có khi nào sự kỳ thị của một bộ phận xã hội lại xuất phát từ chính các bạn LGBT khi các bạn lại có những ứng xử chưa hợp thuần phong mỹ tục cũng như ngoại hình và cách ăn mặc quá “đặc biệt”?

Bản thân tôi nghĩ chỉ là một phần nhỏ các bạn LGBT. Một vài bạn không thể đại diện cho cả cộng đồng. Thực chất, cách cư xử và ngoại hình ở những người LGBT và người dị tính đều giống nhau, ít nhiều muốn thể hiện bản thân mình và muốn được chú ý. Nhưng các bạn ở LGBT dễ bị lên án và phê phán hơn vì các bạn thuộc về số ít và không theo những khuôn phép mà xã hội đặt ra cho số đông là nam và nữ.

Các bạn LGBT phải nhận thức đúng việc giữ gìn hình ảnh của mình vì những gì mình nói và làm sẽ dễ dàng bị đánh giá và cho là phản cảm. Ví dụ các bạn LGBT có thể mặc quần áo cầu vồng, váy thoải mái đến LGBT sự kiện hay clubs sẽ không bị đánh giá. Nhưng cũng bộ quần áo đó, cách đi đứng và nói chuyện khi đến một hội thảo làm việc sẽ bị xem là phản cảm, đáng lên án.

Những tốt đẹp thi ít người biết đến, nhưng những thể hiện tình yêu quá mức hay cách ăn nói, trang phục gây chú ý ở nơi cộng đồng sẽ gây cách nhìn thiếu thiện cảm, dẫn đến việc kỳ thị. Vì vậy, chính các bạn phải khéo vì tự làm tổn trọng người xung quanh cũng là làm tổn trọng quyền lợi của mình.

Theo một cuộc khảo sát, thực tế cho thấy, nhiều bạn trẻ thuộc thế hệ 9X đã tự tin hơn trong hành trình công khai bản thân so với các thế hệ trước. Chị suy nghĩ thế nào về vấn đề này?

Thế hệ 9X có một lợi thế hơn tất cả những thế hệ đi trước về mặt tiếp nhận thông tin. Công nghệ thông tin phát triển và các em là những người được học, được đào tạo để sử dụng truy cập thông tin cho bản thân mình, cộng đồng và xã hội một cách sớm và thành thạo nhất. Do vậy, các em cảm thấy tự tin hơn, hiểu bản thân mình hơn và dễ dàng công khai mình với cộng đồng và xã hội. Nhưng quá nhiều thông tin trên Internet cũng không tốt, các em sẽ dễ mất định hướng, chạy theo trào lưu, dẫn đến tự kỷ, trầm cảm. Do đậy đó cũng là con dao hai lưỡi mà các em phải biết sử dụng và lựa chọn thông tin truy cập hợp lý và cần tiếp nhận những ý kiến từ các thế hệ đi trước để có sự định hướng đúng đắn cho bản thân.

Hiện tại chị Mia đang định cư tại Úc.

Bên cạnh việc tự tin công khai bản thân, những bạn trẻ còn thích thể hiện tình yêu cho cộng đồng và xã hội biết. Dường như, một số bạn lại quá dễ dãi với tình yêu khi “yêu nhanh, sống thử nhanh rồi dẫn tới chia tay nhanh”. Suy nghĩ, “Mình cùng là con gái/con trai ở với nhau không bị để ý” đang là tâm lý phổ biến của nhiều bạn trẻ. Quan điểm của chị như thế nào về thực tế trên?

Mỗi thế hệ có cách yêu và thể hiện tình yêu khác nhau, mình không thể bắt buộc các em 9X phải sống như các bạn 7X và 8X. Công khai và giới thiệu cho cộng đồng biết về tình yêu của mình là điều tốt nhưng cách mình công khai và thể hiện tình yêu trước cộng đồng và xã hội thì phải cần xem xét. Vì ở mỗi nền văn hóa sẽ có những chuẩn mực riêng, dù muốn hay không mình cũng phải tuân theo.

Giống như mình đề cập ở trên, thế giới của người dị tính khác với thế giới của các bạn LGBT, nên cả hai đều phải tôn trọng để không mẫu thuẫn. Hai bạn trai hôn nhau ở một LGBT Clubs là chuyện rất bình thường nhưng nếu xảy ra ở một sự kiện của người dị tính thì sẽ xem là phản cảm. Xã hội cần phải có thời gian để thay đổi và chúng ta những thành viên của LGBT phải tạo ra những cách nhìn tích cực nhất để thay đổi cách nhìn của xã hội theo hướng tốt nhất mà không xảy ra mâu thuẫn.

Chị Mia và bạn trai.

Vấn đề truyền tải kiến thức và kỹ năng sống cho các bạn LGBT đang được rất nhiều hội nhóm, câu lạc bộ đang hướng tới. Theo chị, đâu là cách để nâng cao kiến thức và kỹ năng sống cho các bạn LGBT?

Các bạn LGBT nói riêng và học sinh, sinh viên nói chung phải được giáo dục đầy đủ về giới tính, bản dạng giới như những kỹ năng sống từ nhà trường, gia đình và xã hội. Các bạn phải có một môi trường sống lành mạnh, phải được tôn trọng và bảo vệ từ pháp luật. Tham gia vào những công việc cộng đồng, xã hội cũng là một cách làm tốt để các bạn LGBT cảm thấy tự tin, sống có ích và cũng là cách để xã hội có cái nhìn tích cực hơn về cộng đồng LGBT.

Thời điểm trước đây, cùng với hàng loạt các chương trình vận động diễn ra, cụm từ LGBT đã trở nên cởi mở hơn rất nhiều trong suy nghĩ của mọi người. Có lẽ rằng, đã qua thời kỳ công khai của LGBT và đã đến lúc các bạn phải tự trau dồi kiến thức và kỹ năng để hòa nhập cùng cộng đồng. Chị suy nghĩ gì về khả năng hòa nhập cộng đồng của LGBT?

Bản thân mình rất tin tưởng vào khả năng hòa nhập cùng cộng đồng của các bạn LGBT ở Việt Nam. Vì các bạn thuộc về những thế hệ trẻ năng động, được giáo dục tốt và xã hội đang dần cởi mở và chấp nhận sự tồn tại, cống hiến của bạn. Nhưng khó khăn mà các bạn sẽ gặp phải là rào cản từ gia đình, xã hội và sự thiếu hiểu biết, kiến thức và giới tính hay như cập nhật những thông tin sai lệch sẽ làm các bạn băn khoăn, thiếu tự tin và đi lạc hướng. Đọc sách, trao đổi kiến thức và tham gia vào những hoạt động cộng đồng sẽ giúp các bạn có môi trường chia sẻ và có cách nhìn tích cực hơn về bản thân mình và môi trường mình đang sống.

- Cám ơn chị rất nhiều về cuộc trò chuyện này!