Nỗi niềm phim Việt

	Phim Tết 2018: Hài, tình cảm áp đảo
	Nhạc phim Việt 2017 thăng hoa, 'chiếm lĩnh' hàng loạt bảng xếp hạng Vpop

Nhưng những người làm nên nghệ thuật thứ bảy vẫn có thói quen đổ lỗi cho nhau. Xét từng yếu tố cấu thành một tác phẩm điện ảnh, một vấn nạn lộ rõ: vừa thiếu đồng đều vừa yếu đồng đều. Điều này dẫn đến chất lượng sản phẩm điện ảnh nước ta ngày càng mờ nhạt, kém cỏi.

Bông Sen Vàng của Liên hoan phim Việt Nam 2017 được trao cho bộ phim “Em chưa 18” đúng là một câu chuyện đáng ngạc nhiên. Tiêu chí đầu tiên của những nhà làm phim tư nhân là doanh thu. Do đó, bộ phim ra rạp chỉ hướng đến thị hiếu nhất thời để bán vé, chứ không hướng đến giá trị thẩm mỹ chung cho đời sống văn hóa. Chân dài và váy áo vẫn chiếm lĩnh toàn bộ dòng phim tư nhân, mà nhiều bộ phim đã có lợi nhuận đúng mong đợi của đơn vị sản xuất tương đương với bộ phim “Em chưa 18”, phải kể đến hai bộ phim “Cho anh gần em thêm chút nữa” hoặc “Cô Ba Sài Gòn”.

Cảnh trong phim Cha cõng con

Điều đáng ái ngại nhất là Liên hoan phim Việt Nam 2017 chấp nhận phim remake-phim làm lại từ tác phẩm của nước ngoài. Nói cách khác, là những bộ phim mô phỏng theo các bộ phim ăn khách trên thế giới. Thí dụ, bộ phim “Sắc đẹp ngàn cân” không khác gì bản photocopy từ bộ phim “200 Pounds Beauty” của Hàn Quốc.

Nhìn bề ngoài, cho phép phim remake dự thi như một cơ chế thoáng, nhưng nghĩ kỹ thì thật mỉa mai cho tinh thần sáng tạo của điện ảnh đích thực. Trên thế giới, không có một nền điện ảnh nào có thể phát triển vững mạnh dựa trên nền tảng những tác phẩm bắt chước thiên hạ. Phim remake có mặt ở Liên hoan phim Việt Nam 2017 mang thông điệp hay ho ra sao, chưa ai hình dung được, mà trước mắt chỉ thấy rằng đó là sự khủng hoảng thiếu ý tưởng và bản lĩnh của những nhà làm phim hôm nay.

Phim Em chưa 18

Đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh ở vai trò Chủ tịch Ban giám khảo hạng mục phim truyện điện ảnh, đã bày tỏ nỗi băn khoăn: “Sự đổi mới của phim điện ảnh Việt Nam hiện nay mới chỉ là đổi mới của thị trường điện ảnh. Nhằm thỏa mãn nhu cầu của khán giả trẻ, chứ chưa phải đổi mới tự thân của nền điện ảnh”. Rõ ràng, một Bông Sen Vàng phải trao cho một chiếc đũa nhỉnh hơn các chiếc đũa khác chút đỉnh mà thôi. Còn cột cờ ở đâu, vẫn là niềm day dứt khôn nguôi của những người yêu điện ảnh nước nhà.

Đạo diễn Đỗ Minh Tuấn, người đã làm những bộ phim có tiếng vang như “Vua bãi rác”, “Người đàn bà nghịch cát”, “Ký ức Điện Biên” đã thẳng thắn bày tỏ: “Chúng ta không có phim hay, vì chúng ta đã quá dễ dãi trong việc cho các đạo diễn làm phim. Nếu như ở Nhật Bản, Hàn Quốc, đạo diễn trẻ ra trường vài năm còn chưa được giao phim, sau vài năm mới được làm phim một tập thì ở ta, vừa ra trường đạo diễn có thể đã làm phim, thậm chí là phim dài tập. Suốt 10 năm qua, chúng ta vẫn làm phim theo lối cũ, vẫn cách kể chuyện cũ, thậm chí là cũ hơn cả những phim làm từ giữa thế kỷ trước. Mọi thứ đều rõ ràng tốt xấu, phân định rõ địch, ta, đang kể câu chuyện của nhà này thì phải kể hết mới sang câu chuyện nhà khác. Cả chặng đường 10 năm qua, đã có cảnh quay nào hấp dẫn để chúng ta xem đi xem lại không chán? Lời thoại thì ngô nghê, quá thừa, không có câu nào đắt giá. Diễn viên đích thực không có, toàn ca sĩ, hoa hậu đi đóng phim”.

Có thể ý kiến gay gắt thì chói tai, nhưng hai giải thưởng điện ảnh tồn tại song song là Cánh Diều Vàng và Bông Sen Vàng không hề phát huy giá trị đích thực của bệ phóng vinh danh tài năng làm phim. Cánh Diều Vàng không khác gì cơ hội mở dành cho những bộ phim chưa đoạt được Bông Sen Vàng hoặc Bông Sen Bạc. Lẽ ra, xưng danh sáng tạo của Hội Điện ảnh Việt Nam thì Cánh Diều phải chọn được hướng đi riêng, hoặc đột phá tuyên dương những tìm tòi khác lạ về kỹ thuật dàn dựng của giới làm phim, hoặc mạnh mẽ tôn vinh những ý tưởng gai góc gây tranh cãi về nội dung của từng bộ phim. Đáng tiếc thay, Cánh Diều Vàng vẫn cứ lừng khừng một đoạn dây ngắn vừa thả lên vừa giật xuống trước ánh mắt khán giả mộ điệu vốn lắm tin yêu, ngày càng ngả dần sang ngao ngán.

Điện ảnh Việt Nam dù đi sau điện ảnh thế giới khoảng nửa thế kỷ, nhưng đã sớm mắc căn bệnh tuổi già, đó là hay nhắc ngày xưa phim hay thế kia, ngày xưa quay phim đẹp thế kia, ngày xưa diễn viên giỏi thế kia. Khổ thân, tất cả cứ xoay như đèn cù, mà quên mất một điều, chỉ đến khi đất nước hội nhập thì khán giả mới có dịp tiếp xúc nhanh chóng và đầy đủ với điện ảnh nhân loại. Không những đầu tư xây dựng hệ thống rạp chiếu hiện đại, mà những nhà kinh doanh điện ảnh còn nhanh nhạy mua bản quyền trình chiếu những bộ phim mới nhất với lịch chiếu gần như cùng thời điểm với nước ngoài.

Hơn nữa, với sự cập nhật của internet, không khó khăn gì để xem được những phim kinh điển hoặc những phim đoạt giải Oscar. Bây giờ khán giả đã có tiêu chuẩn để so sánh và cũng đã có nhu cầu được so sánh, làm cho vóc dáng không mấy đẫy đà của phim Việt càng thêm gầy gò. Đạo diễn NSND Đặng Nhật Minh đúc kết: “Chúng ta yếu quá, không tâm huyết, không sâu sắc, không đam mê, không làm cái gì cho đến nơi đến chốn, đó là lỗi của mình. Khi nào các nhà điện ảnh tự nhận lỗi chính mình thì lúc đó may ra mới biến chuyển được”.

Trong giấc mộng toàn cầu hóa, lĩnh vực nào cũng cần nhân sự có trình độ quốc tế. Điện ảnh càng cần hơn, vì làm phim vừa có tính thăng hoa nghệ thuật vừa có tính cụ thể khoa học, không thể đánh cược bằng năng khiếu bẩm sinh, người tài phải được rèn luyện trong một môi trường chuyên nghiệp thực sự.

Mặt khác, điện ảnh không thể trông vào bất kỳ cá thể đột biến nào, mà phải nhờ vào tập thể cùng đẳng cấp tư duy. Một nhà sản xuất không đủ trình độ sẽ không thể hình dung đầy đủ một kịch bản khi thẩm định. Một đạo diễn hạn chế tầm vóc không thể tự tin chọn diễn viên theo yêu cầu vai diễn, đành phải dựa vào tên tuổi chân dài để có chỗ dựa cho sự thành bại của bộ phim.

	Tết 2018: Phim Việt sẽ đại bại vì quá an toàn?
	Hoài Linh không dám tự xưng là 'ông vua phòng vé'