Theo Quy hoạch tỉnh Thái Nguyên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh này sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng kết cấu hạ tầng các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN).
Tỉnh tập trung và ưu tiên thu hút đầu tư phát triển KCN và CCN tại khu vực phía nam gắn kết với sự phát triển của vùng Thủ đô Hà Nội.
Đối với các KCN, quy hoạch xác định đến năm 2030, tỉnh Thái Nguyên phát triển, mở rộng 11 KCN và một khu công nghệ thông tin tập trung, với tổng diện tích là 4.245 ha. 11 dự án này bao gồm:
5 KCN đã thành lập với tổng diện tích khoảng 1.471 ha: KCN Sông Công I (196,88 ha, trong đó mở rộng 1,88 ha) và Sông Công II (260 ha) tại TP Sông Công; Điềm Thụy (361,1 ha, trong đó mở rộng thêm 11,1 ha) tại huyện Phú Bình và TP Phổ Yên; Nam Phổ Yên (263 ha, trong đó mở rộng thêm 143 ha), KCN Yên Bình (400 ha) tại TP Phổ Yên.
Ba KCN đã có trong quy hoạch tổng diện tích 1.175 ha: KCN Sông Công II giai đoạn 2 (300 ha tại TP Sông Công; KCN - đô thị - dịch vụ Phú Bình (tổng diện tích 900 ha, trong đó đất KCN là 675 ha) tại huyện Phú Bình; Khu CNTT tập trung Yên Bình (200 ha) TP Phổ Yên và huyện Phú Bình.
4 KCN quy hoạch mới tổng diện tích khoảng 1.599 ha: KCN Yên Bình 2 (301 ha) tại TP Phổ Yên và huyện Phú Bình; Yên Bình 3 (300 ha), Thượng Đình (130 ha) tại huyện Phú Bình; KCN - đô thị - dịch vụ Tây Phổ Yên (quy hoạch toàn khu là 1.128 ha, trong đó có 868 ha đất KCN, 260 ha đất đô thị - dịch vụ) tại TP Phổ Yên.
Về cụm công nghiệp, quy hoạch tỉnh Thái Nguyên xác định, đến năm 2030, tỉnh phát triển 41 cụm công nghiệp, với diện tích 2.067 ha.
Trong đó có 18 CCN có trong quy hoạch thời kỳ trước đã thành lập với tổng diện tích khoảng 839,12 ha; 11 CCN đã có trong quy hoạch thời kỳ trước chưa được thành lập tổng diện tích khoảng 500,67 ha và 12 CCN quy hoạch mới với 727, 28 ha.
11 CCN có trong quy hoạch thời kỳ trước chưa được thành lập gồm: CCN Cao Ngạn 1 (30 ha, tại TP Thái Nguyên), Minh Đức 1 (75 ha), CCN số 3 Cảng Đa (38,5 ha) tại TP Phổ Yên; Khuynh Thạch (19,27 ha) tại Sông Công; Tân Đức (74,5 ha), Điềm Thụy (64 ha), Kha Sơn (11,4 ha), Lương Phú - Tân Đức (74,5 ha) tại huyện Phú Bình; An Khánh 1 (50 ha) tại Đại Từ; Nam Hoà (35,5 ha) tại Đồng Hỷ và CCN Yên Ninh (28 ha) tại Phú Lương.
12 CCN quy hoạch mới gồm: Tích Lương (72 ha), Đức Hòa (70 ha), Hòa Bắc (75 ha) tại TP Thái Nguyên; Lương Sơn 2 (75 ha) tại TP Sông Công; Hà Châu 1 (74,68 ha), Hà Châu 2 (72 ha) tại huyện Phú Bình; Cầu Bình (35,6 ha), Bá Sơn (50 ha), Cổ Lũng (55 ha) tại huyện Phú Lương; Quân Chu (50 ha), Cát Nê - Ký Phú (68 ha) tại Đại Từ; Minh Tiến (30 ha) tại huyện Đồng Hỷ.
Trước đó, trong báo quy hoạch trình hội đồng thẩm định, UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất đưa CCN Minh Đức 1 (75 ha, tại Phổ Yên) ra khỏi quy hoạch và sáp nhập vào vào KCN - đô thị - dịch vụ Tây Phổ Yên.
Bên cạnh đó, tỉnh cũng đề xuất đưa ra khỏi quy hoạch với 5 CCN gồm: CCN số 5 TP Thái Nguyên (39,67 ha, tại phường Tân Thành, TP Thái Nguyên), CCN Cao Ngạn 2 (50 ha, TP Thái Nguyên), CCN số 1 TP Thái Nguyên ( 7,8 ha, phường Tân Lập, TP Thái Nguyên), CCN số 2 TP Thái Nguyên (6,07 ha, tại phường Tân Lập); CCN số 2 Cảng Đa Phúc (30 ha, xã Thuận Thành, thị xã Phổ Yên) và CCN Trung Hội (7 ha tại huyện Định Hóa).
Theo UBND tỉnh Thái Nguyên, các KCN của tỉnh chủ yếu được quy hoạch phân bố theo tuyến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, quốc lộ 3 hoặc các tuyến tỉnh lộ kết nối gần với cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, quốc lộ 3,... Nhìn chung các KCN của tỉnh đều ở khu vực thuận tiện về giao thông, cơ sở hạ tầng sẵn có, có lợi thế vượt trội về vị trí so với các khu vực khác trên địa bàn tỉnh.
Tính đến năm 2020, các KCN tỉnh Thái Nguyên đã thu hút được 240 dự án được cấp giấy phép đầu tư (còn hiệu lực). Trong đó, có 118 dự án đầu tư trong nước (có tổng vốn đầu tư trên 15.623 tỷ đồng) và 169 dự án FDI đã đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh với tổng vốn thực hiện luỹ kế đến hết năm 2020 đạt khoảng 7.130 triệu USD và 10.058 tỷ đồng.
Hiện diện tích đất của các doanh nghiệp sản xuất trong các KCN của tỉnh đạt 695,74/930,78 ha, chiếm 74,75% diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê. Trong đó có ba KCN đạt tỷ lệ điền đầy đất công nghiệp từ 80-100% là KCN Yên Bình, KCN Sông Công II và KCN Điềm Thuỵ - Khu A.
Trong khi đó, các CCN hoạt động trên địa bàn đã thu hút được 71 dự án với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 10.133 tỷ đồng (vốn thực hiện đạt 7.217 tỷ đồng, chiếm 71,2% tổng vốn đăng ký). Trong đó 27/71 dự án đã đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh và 37/71 dự án đang xây dựng mặt bằng sản xuất và 7/71 dự án đã đăng ký nhưng chưa triển khai.
Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê tại các CCN đạt 144 ha, đạt tỷ lệ điền đầy khoảng 44% (CCN hoạt động) và thu hút tạo việc làm cho khoảng 8.800 lao động (ngành dệt may đạt 6.055 người, chiếm 69% tổng lao động trong CCN). Các ngành nghề thu hút nhiều lao động là may công nghiệp, cơ khí, điện tử, chế biến khoáng sản (sản xuất bột kẽm, luyện cốc, gang), sản xuất xi măng, sản xuất bao bì.